Tekst źródłowy strony TUNEL PRZY DWORCU GDAŃSK GŁÓWNY

{{web}}
[[File:Tunel_przy_Dworcu_Głównym.jpg |thumb| Tunel przy Dworcu Gdańsk Główny, 2021]]
[[File:GDANKSK LOGOTYP.jpg|thumb|'''Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk''']] <br/>
[[File:GAIT LOGOTYP.jpg|thumb|'''Partner redakcji''']]

'''TUNEL PRZY DWORCU GDAŃSK GŁÓWNY''', pod ul. Podwale Grodzkie. W latach 1961–1962 na zlecenie Miejskiego Zarząd Dróg i Mostów zostały opracowane dwa wstępne projekty tunelu. Pierwszy zakładał powstanie dwóch nitek tunelowych: jedna wiodłaby z [[DWORZEC GŁÓWNY | Dworca Głównego]] w rejon [[KOŚCIÓŁ ŚW. ELŻBIETY | kościoła św. Elżbiety]], druga, zlokalizowana na wysokości budynku kas podmiejskich (obecnie lokal gastronomiczny), prowadziłaby na przystanki tramwajowe i ówczesny pl. Gorkiego przed [[HOTELE | hotelem Monopol]] (od 2001 roku miejscu placu znajduje się kompleks handlowy City Forum). Konkurencyjny projekt ograniczał się do jednej nitki tunelowej, biegnącej z pl. Gorkiego wprost do głównego wyjścia dworca, mającej wejścia na perony oraz wysepki tramwajowe. Względy oszczędnościowe sprawiły, że do realizacji wybrano jedną z nitek zaproponowanych w pierwszym projekcie – rozpoczynającą się przy budynku kas podmiejskich. Budowę zsynchronizowano z generalną przebudową skrzyżowania Podwala Grodzkiego i Wałów Piastowskich przy [[BŁĘDNIK, wiadukt | Błędniku]] i obecnym [[ZIELENIAK | Zieleniaku]]. <br/><br/>
Do prac nad tunelem przystąpiono we wrześniu 1964 roku od strony pl. Gorkiego. Wybór terminu został podyktowany zatrzymaniem na potrzeby przebudowy wspomnianego skrzyżowania ruchu kołowego od ul. Karmelickiej do Błędnika i przeniesieniem go na ul. Rajską. Prace prowadziło Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych (PPRM). Budowa nie przerwała komunikacji tramwajowej (nie licząc wyłączeń na dzień czy dwa). 8 XII 1964 roku ukończono roboty ziemne związane z pierwszą częścią wykopu tunelu (do połowy jezdni) i przystąpiono do stawiania ław fundamentowych ścian. W marcu 1965 sfinalizowano budowę części tunelu od strony pl. Gorkiego, co pozwoliło zasypać wykopy i ułożyć nową asfaltową jezdnię. Pierwszą część tunelu (z dojściami do wysepek tramwajowych od strony placu) zakończono w czerwcu 1965 roku. <br/><br/>
Równocześnie, wraz ze skierowaniem ruchu z Wrzeszcza objazdem przez ul. 3 Maja lub przez Błędnik i ul. Rajską, przystąpiono do budowy części drugiej, dochodzącej bezpośrednio do Dworca Głównego. Podczas tych prac w sierpniu 1965 roku odnaleziono kostkę trotylu pozostałą po działaniach z 1945. Odkrycie wywołało w Gdańsku potężną falę plotek o podminowaniu Dworca Głównego. Realna była za to groźba pęknięcia ścian budynku kas podmiejskich ze względu na występującą w tym rejonie kurzawkę i wysoki stan wód gruntowych (już na głębokości 2 m, podczas gdy ławy fundamentowe wpuszczono 6 m w głąb). Z tego powodu w październiku 1965 budynek kas na kilka tygodni zamknięto. We wrześniu 1965 rozpoczęto betonowanie ścian drugiej części tunelu, w październiku budowano strop, 14 grudnia nad przykrytą już częścią tunelu biegnącą pod zachodnimi jezdniami Podwala Grodzkiego zakończono wylewanie asfaltu. W grudniu 1965 PPRM oddało tunel stanie surowym do prac wykończeniowych. Prace te (między innymi wyłożenie ścian płytkami w kolorze kości słoniowej, położenie terakoty na posadzce, zamontowanie oświetlenia jarzeniowego w suficie) wykonało Gdańskie Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych. Wewnątrz znalazły się też wnęki przeznaczone na dwa kioski różnych branż i gabloty ze zmiennymi ekspozycjami. <br/><br/>
Tunel oddano do użytku 26 IV 1966 roku – wstęgę o godzinie 14.20 przecięli pierwszy sekretarz Komitetu Miejskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Hajer i przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej [[BEJM TADEUSZ | Tadeusz Bejm]]. Po otwarciu tunelu zlikwidowano przejście dla pieszych między ul. Elżbietańską a Wałami Jagiellońskimi po stronie Dworca Głównego. <br/><br/>
W związku z rozpoczętą w 1967 roku przebudową wiaduktu Błędnik i przywróceniem torów tramwajowych na ul. 3 Maja przydworcowe przejścia podziemne rozbudowywano. 22 XII 1967 roku na planowanym przy tej ulicy przystanku ukończono w stanie surowym budowę tunelu prowadzącego do planowanego [[DWORZEC PKS | dworca PKS]]. Na przełomie 1968/1969 przystąpiono do pierwszych prac (wbijania pali pod mury oporowe) przy budowie przejścia pod torami PKP do Dworca Głównego, które łączyłoby się tunelem tramwajowo-autobusowym. Do początku jesieni 1969 wykonano zejście od strony ul. 3 Maja, prace pod torami PKP prowadzono równocześnie z obu stron. Budowa podziemnych wejść na perony wymusiła w listopadzie 1969 czasowe (kilkutygodniowe) zamknięcie budynku kas podmiejskich i samego tunelu pod Podwalem Grodzkim. Zmieniono wówczas kierunek wyjścia z tunelu przy dworcu: zamiast dotychczasowego na wprost na – jak obecnie – od strony południowej. Prace prowadziło Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych, [[SCHODY RUCHOME W TUNELU ŁĄCZĄCYM DWORZEC GDAŃSK GŁÓWNY Z DWORCEM PKS | schody ruchome]] (mające cztery ciągi, po dwa w obu kierunkach, później zredukowane do ciągów pojedynczych) wykonał Zakład Urządzeń Technicznych „Elewator” z Katowic. Całość tunelu, wraz ze schodami ruchomymi, oficjalnie została oddana do użytku razem z dworcem PKS 18 III 1973 roku. W rzeczywistości dworzec PKS czynny był już od lutego, a od 11 marca zaczął funkcjonować przystanek tramwajowy na ul. 3 Maja z tunelem tramwajowo-autobusowym. Gruntowny remont obiektu rozpoczęto w lipcu 2006, zakończono w lipcu 2007 roku. {{author: BŚ}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]]