Tekst źródłowy strony SZKOŁA POWSZECHNA GDAŃSKIEJ MACIERZY SZKOLNEJ IM. JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

{{web}}

[[File: Roman_Truszczyński_1933.jpg |thumb| Dyrektor Roman Truszczyński]]
[[File:2_Leon_Miszewski.jpg|thumb|Dyrektor Kazimierz Majorkiewicz (drugi od prawej w rzędzie stojącym) jeszcze w gronie nauczycieli Gimnazjum Polskiego, 1923]]
[[File: Tablica_Polskiej_Szkoły_Powszechnej_Macierzy_Szkolnej.jpg |thumb| Tablica pamiątkowa Szkoły Powszechnej Gdańskiej Macierzy Szkolnej przy ul. Wałowej]]
'''SZKOŁA POWSZECHNA GDAŃSKIEJ MACIERZY SZKOLNEJ IM. JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO''', pierwsza, siedmioklasowa polska szkoła powszechna dla  dzieci obywateli polskich w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG). Powołana z uwagi na odmowę wydania przez [[SENAT II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA 1920–1939 | Senat WMG]] zgody na powstanie szkół senackich dla dzieci obywateli polskich. Otwarta 10 V 1927 z klasami I i II, poświęcona przez [[MISZEWSKI LEON, ksiądz, działacz gdańskiej Polonii, patron gdańskiej ulicy | ks. Leona Miszewskiego]]. Organizatorem i pierwszym dyrektorem był Wiktor Pozorski (1903–1992, [[SZKOŁA PODSTAWOWA NR 58 | Szkoła Podstawowa nr 58]]), nauczyciel szkoły powszechnej z Łasina, następnie dyrektorami byli: w roku szkolny 1928/1929 Roman Truszczyński, od 10 VIII 1929 do 1936 Kazimierz Majorkiewicz, po nim, w 1936 Stefan Balcer i od 1937 do 1939 Franciszek Chruścielewski. <br/><br/>
Początkowo mieściła w baraku na boisku [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]], z którego wypożyczono potrzebny sprzęt. Opłata wynosiła początkowo cztery guldeny miesięcznie, od 1 IV 1930 została zniesiona. Realizowano program szkoły polskiej, z dodatkowymi czterema godzinami języka niemieckiego od II klasy poczynając.<br/><br/>
W kwietniu 1928 (po zakończeniu roku szkolnego) przeniesiona do Domu Polskiego przy Wallgasse 16 (ul. Wałowa). Od roku szkolnego 1928/1929 już z III klasą. Początkowo zakładano przejście uczniów po zakończonej klasie III do Gimnazjum Polskiego, wobec zgłoszenia takiej chęci przez tylko około połowę uczniów, w roku szkolnym 1930/1931 powołano klasy IV i V. Uczniów po raz pierwszy wysłano też wówczas na czterotygodniowe, letnie wakacje do Polski. W roku szkolnym 1932/1933 przybyła klasa VI, w roku 1933/1934 klasa VII. Od września 1933 przyjmowano do szkoły także dzieci Polaków mających [[OBYWATELSTWO II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA | obywatelstwo II WMG]]. W 1937 działało 12 oddziałów w klasach I-VII, w końcu tego roku na 460 uczniów obywatelstwo polskie miało 344, Wolnego Miasta 115, jedno dziecko obywatelstwo inne. Wraz z rozwojem szkoły wzrastała też liczba zatrudnionych nauczycieli: od jednego w roku szkolnym 1927/1928, do 18 w roku szkolnym 1936/1937. <br/><br/>
Szkoła posiadała swoje filie: w Nowym Porcie, otwartą 6 V 1929 (wówczas 25 uczniów, w roku szkolnym 1936/1937 – 63 uczniów); początkowo tylko klasy I i II, od roku szkolnego 1937/1938 przekształconą w szkołę rozwojową, w przywołanym roku jeszcze czteroletnią; we Wrzeszczu, dla klas I-II, działającą w domu [[BRATNIA POMOC ZRZESZENIA STUDENTÓW POLAKÓW POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ | Bratniej Pomocy]] przy Heeresanger (al. Legionów), uruchomioną 2 VI 1930 (wówczas 20 uczniów), zlikwidowaną z końcem roku szkolnego 1936/1937 (wówczas 32 uczniów); w Sopocie przy ul. Parkowej 18, dla klas I i II, otwartą 3 XII 1930 (wówczas siedmioro uczniów, w roku szkolnym 1936/1937 – 38). {{author: BŚ}} <br/><br/>

{| class="tableGda"
|- 
|+ style="width: 330px" | Nauczyciele i uczniowie Szkoły Powszechnej im Józefa Piłsudskiego w Gdańsku
|- 
| 1927/1928
| 1 nauczyciel, rozpoczynało 25 uczniów, kończyło 45 (klasy I i II)
|- 
| 1928/1929
| 2 nauczycieli, rozpoczynało 59, kończyło 73 (klasy I, II i III) 
|- 
| 1929/1930
| 3 nauczycieli, rozpoczynało 80 uczniów, kończyło 100 (klasy I, II, III)
|- 
| 1930/1931
| 5 nauczycieli, rozpoczynało 125 uczniów, kończyło 180 (klasy I, II, dwie III, IV, V) 
|- 
| 1931/1932
| 8 nauczycieli, rozpoczynało 250 uczniów, kończyło 280 (klasy I, II, dwie III, IV. V)
|- 
| 1932/1933
| 9 nauczycieli, rozpoczynało 255 uczniów, kończyło 285  (klasy dwie I, dwie II, dwie III, IV, V, VI)
|- 
| 1933/1934
| 11 nauczycieli, rozpoczynało 319 uczniów, kończyło 356 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, IV, V, VI, VII)
|- 
| 1934/1935
| 12 nauczycieli, rozpoczynało 393  uczniów, kończyło 403 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, dwie IV, V, VI, VII)
|- 
| 1935/1936
| 13 nauczycieli, rozpoczynało 415  uczniów, kończyło 455  (klasy dwie I, dwie II, dwie III, dwie IV, dwie V, VI, VII)
|- 
| 1936/1937
| 18 nauczycieli, rozpoczynało 466 uczniów, kończyło 476 (klasy dwie I, dwie II, dwie III, dwie IV, dwie V, VI, VII)
|-
| class="authorEgTab" | 
|}
[[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]