Tekst źródłowy strony BUNT KOGGEGO 1456

{{paper}}
'''BUNT KOGGEGO 1456/1457.''' W październiku 1455, po wprowadzeniu akcyzy na potrzeby [[WOJNA TRZYNASTOLETNIA | wojny trzynastoletniej]], na Fischmarkt (Targ Rybny) doszło do wystąpień pospólstwa. Rozruchy stłumiono, przywódcę buntu, Nicolausa Gulsowa, skazano na karę śmierci.<br/><br/>
W końcu września 1456 rozeszły się pogłoski, że [[RADA MIEJSKA | Rada Miejska]] pozwoliła zaciężnym walczącym po stronie polskiej ściągać siłą pieniądze od mieszkańców miasta na pokrycie należnego żołdu. Ośrodkiem fermentu stał się klasztor dominikański przy [[KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA | kościele św. Mikołaja]]. Przywódcą grupy kupców i zamożnych rzemieślników był Martin Kogge. Zarzucił Radzie Miejskiej uwikłanie miasta w wojnę z Krzyżakami bez wiedzy obywateli, obiecał zarazem, gdyby uzyskał władzę, zakończyć ją w ciągu ośmiu dni.<br/><br/>
28 września przed [[DWÓR ARTUSA | Dworem Artusa]] delegacja pod wodzą Koggego przedstawiła 22-punktowe oskarżenie; żądano uwięzienia dwóch burmistrzów i dwóch rajców, likwidację akcyzy oraz podatku od wystaw. 29 września w klasztorze dominikańskim Kogge zaproponował delegatom kupców i [[CECHY, XIV–XVIII wiek | cechów]] obalenie Rady Miejskiej. W nocy z 1 na 2 października podjęto przygotowania do obsadzenia ratusza 400 zbrojnymi. Chciano rozdać biedocie część miejskich pieniędzy i anulować długi, paląc listy wierzycielskie.<br/><br/>
O planach zamachu Rada Miejska dowiedziała się 2 października rano. Wprawdzie obsadzono wojskiem miejskim ratusz i klasztor dominikański, ale radykalna postawa spiskowców skłoniła radę do ustąpienia. Tego samego dnia przeprowadzono wybór nowej Rady, weszło do niej 13 przedstawicieli kupców i rzemieślników, co zadowoliło aspiracje większości opozycji. Konieczność zaciągania pożyczek na spłatę zaciężnych (także Krzyżaków, którzy zawarli umowy ze stroną polską dotyczące sprzedaży trzymanych zamków i miast) wymusiła jednak 28 października na nowej Radzie wprowadzenie kolejnego podatku i przyjęcie uchwały o dalszym nienakładaniu podatków do czasu uregulowania wszystkich długów miasta.<br/><br/>
Martin Kogge, który nie wszedł do rady, opracował radykalny projekt ograniczający jej niepodzielne rządy: Rada Miejska miała składać się z czterech burmistrzów, 20 rajców, w tym 14 z kupiectwa i sześciu z rzemieślników, funkcja rajcy miała być czasowa, co dwa lata miała następować wymiana połowy Rady i dwóch burmistrzów; projekt zakładał wprowadzenie pensji, umożliwiającej dostęp do rady ludziom żyjącym z pracy własnej, oraz ustanowienie organu kontrolującego poczynania Rady. 28 I 1457 zgłoszono go gubernatorowi pruskiemu Janowi Bażyńskiemu, co Rada Miejska uznała za złamanie porozumień.<br/><br/>
Pod pretekstem szykowania przewrotu z planem wymordowania członków dotychczasowej Rady i poddania Gdańska Krzyżakom 14 II 1457 na Langer Markt (Długi Targ) ścięto głównych zwolenników Koggego: Georga Wisego, Nicolausa Lichtenowa, Johanna Grossego, Laurenta Langego i Johanna Starckego. Na śmierć skazano również Martina Koggego, który zbiegł z Gdańska. Aresztowany w Łebie, 17 II 1457 został ścięty w Gdańsku. 23 lutego skazano na banicję dalszych 22 jego współtowarzyszy. W mieście przywrócono dawny system rządów Rady Miejskiej, z wykluczeniem pospólstwa, na cechy nałożono obowiązek corocznego składania przysięgi posłuszeństwa. Nowy spisek, w 1463, pod przywództwem mydlarza Gregora Kocha, został zduszony w zarodku.<br/><br/>
W 1912 na desakach gdańskiego [[TEATR MIEJSKI | Teatru Miejskiego]] wystawiono dramat historyczny ''Martin Kogge'', autorstwa zajmującego się pisarstwem tokarza ze [[STOCZNIA KRÓLEWSKA| Stoczni Cesarskiej]] w Gdańsku, Gustava Krossa (1864–1962). {{author: BM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]