Tekst źródłowy strony TEATR WILHELMA

{{paper}}
[[File:Długie_Ogrody,_plan.JPG|thumb|Teatr Wilhelma na planie miasta, od lewej: [[SPICHLERZE | Wyspa Spichrzów]], ul. Długie Ogrody z [[KOŚCIÓŁ ŚW. BARBARY | kościołem św. Barbary]], po prawej przy bastionach [[BRAMA DŁUGICH OGRODÓW | Brama Długich Ogrodów]]]]
[[File:Wnętrze Teatru Wilhelma, około 1900.JPG|thumb|Wnętrze Teatru Wilhelma, około 1900]]
[[File:Teatr_Wilhelma.JPG|thumb|Ulotka reklamowa gościnnych występów „złotowłosej dziewczyny” w Wilhelm-Theater, 1902]]

'''TEATR WILHELMA''' (właściwie Wilhelm-Theater), nazwę tę od kwietnia 1877 nosił dawny [[SELONKE THEATER | Selonke-Theater]] przy Langgarten 31A (ul. Długie Ogrody). Po bankructwie dotychczasowego właściciela, [[SELONKE FRANZ JOSEPH, restaurator | Franza Selonkego]], 21 IX 1877 nabył go na przetargu (za 120.000 marek) działający wcześniej w Królewcu Carl Gustav Hermann Meyer (8 II 1832 Müncheberg, Brandenburgia – 13 VI 1890 podczas kuracji w Bad Schandau, Saksonia), syn szynkarza. Oświetlenie początkowo zapewniały lampy gazowe, po roku 1900 elektryczne. W części parterowej znajdowały się stoliki restauracji, gdzie w czasie spektakli serwowano dania oraz napoje.<br/><br/>
Teatr o charakterze rozrywkowym, z lekkim popularnym repertuarem, w którym przeważały opery kameralne, komedie, wodewile, przedstawienia baletowe, gościły zespoły objazdowe. Na przełomie XIX i XX wieku cieszył się opinią najlepszego niemieckiego
varieté na wschód od Berlina. W latach 1890–1920 właścicielem był brat poprzedniego właściciela, Hugo Meyer (III 1842? Müncheberg, Brandenburgia – 21 XII 1920 w szpitalu w Gdańsku), 1920–1933 Paul Bansmann. Kierownictwem artystycznym zajmowali się ludzie ze świata teatru i muzyki.<br/><br/>
Obok stałego zespołu na scenie występowało gościnnie wielu artystów i trup spoza Gdańska, między innymi reklamowana jako „złotowłosa dziewczyna” śpiewaczka Elsa Grassini, występująca w październiku 1902 na tle scenografii imitującej mroczne wnętrze katedry. Z powodu wykupu części ogrodowej posiadłości w grudniu 1878 przez władze wojskowe pod budowę [[KOSZARY | koszar]] przy Herrengarten (ul. Sadowa) działalność została ograniczona do budynku teatru. W salach teatru – ze względu na istniejące zaplecze restauracyjne – organizowano bale sylwestrowe i karnawałowe. Tu 20 X 1896 odbył się kilkakrotnie powtarzany pierwszy w Gdańsku pokaz kinematograficzny. Objazdowa ekipa zaprezentowała zestaw filmów: sceny z ulicy paryskiej, jazdę rowerem i kabrioletem, przejażdżkę dorożką. 1–16 XII 1907 scena teatru była miejscem międzynarodowego turnieju bokserskiego. Odbywały się tu również inne komercyjne imprezy, między innymi walki bokserskie i zapaśnicze, pokazy mody. <br/><br/>
W czasie I wojny światowej teatr kontynuował działalność, dostosowując repertuar do bieżącej sytuacji w Niemczech (klęski na frontach), często zastępując programy rozrywkowe poważnymi przedstawieniami. W 1915 wydzielono część zakładu na szpital dla rosyjskich jeńców wojennych z obozu w Przeróbce (zob. [[OBOZY JENIECKIE W GDAŃSKU | obozy jenieckie w Gdańsku]]). Od wiosny 1920 nowy właściciel, Paul Bansmann, zachowując dawną nazwę, dał priorytet modnej wówczas operetce. Nowy kierownik artystyczny Sigismund Kunstadt otworzył 16 VI 1920 kolejny sezon premierą operetki Imre Kálmána ''Księżniczka czardasza''. W dalszym ciągu scenę wynajmowano na różnego rodzaju wydarzenia, między innymi 14 V 1922 miała tu miejsce jedna z uroczystości inaugurujących działalność [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskiego]]. Nowe zainteresowania gdańszczan – projekcjami filmowymi i przedstawieniami rozrywkowymi – zmusiły jednak Paula Bansmanna do zmiany charakteru teatru. Latem 1930 przebudowano budynek według projektu gdańskiego architekta Harrego Brettschneidera i berlińskiego artysty malarza Maxa Kujawy. 2 IX 1930 otwarto obiekt łączący salę kinową ze sceną varieté pod nową nazwą Scala. Nad ranem 7 VI 1933 pożar zniszczył doszczętnie cały budynek, który nigdy nie został już odbudowany. Po II wojnie światowej teren zabudowy mieszkalnej i garażowej przy ul. Długie Ogrody 22 i 24. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]
[[File:Teatr_Wilhema.jpg|thumb|Pogorzelisko po Teatrze Scala 8 VI 1933]]