Tekst źródłowy strony ZAKŁAD PRACY I UBOGICH

{{web}}
[[File:Dwór_II_przed_1945.jpg|thumb|Dwór II przed 1945, siedziba domu starców]]
'''ZAKŁAD PRACY I UBOGICH''' (Arbeits- und Armenanstalt), instytucja wyłoniona z [[DOM POPRAWY | Domu Poprawy]] oraz [[INSTYTUT UBOGICH | Instytutu Ubogich]]. 14 XI 1833, po sprzedaży zabudowań Domu Poprawy, pensjonariuszy przeniesiono do zakupionego [[DWÓR II „QUELLBRUNN” | Dworu II]] w [[OLIWA | Oliwie]] (ul. Polanki 124). Zatrudniano ich, wzorem [[DOM DOBROCZYNNOŚCI | Domu Dobroczynności]] i Domu Poprawy, w manufakturze włókienniczej, w warsztacie szewskim i stolarni. Zakład utrzymywany był z funduszy miejskich, uzupełnianych przez donacje instytucji, firm i osób prywatnych. Wydzielono w nim 300 miejsc do opieki stacjonarnej nad ubogimi, w 1872 powiększono o dalsze 100 miejsc.<br /><br />
Stopniowo następowała zmiana charakteru zakładu na dom starców: w 1913 przebywało w nim 160 kobiet i 220 mężczyzn niezdolnych do pracy z racji wieku bądź osoby samotne, pozbawione opieki rodziny. Tu dożywały często sędziwego wieku. Rocznie umierało od 10 do 15% pensjonariuszy. Zakład rozdzielał również środki przeznaczone przez miasto na wspomaganie ubogich niemieszkających na miejscu, w początku XX wieku sięgały one 76 300 marek rocznie. Zarządzany był przez czterech prowizorów wybieranych przez magistrat i utrzymywanych przez miasto. {{author: ASZ}} <br /><br />
{| class="tableGda"
|- 
|+  Prezesi zarządu Zakładu Pracy i Ubogich 
|-
! style="width: 100px" | Rok 
! Nazwisko
! Zawód
|-
| 1839
| [[HEPNER SIMON LUDVIG ADOLPH, kupiec, radny | Simon Ludwig Adolph Hepner]]
| kupiec
|- 
| 1869
| span style="white-space: nowrap" | Martin Christian Donath Thiel (1792–1877)
| kupiec
|- 
| 1874, 1884, 1892
| [[HENDEWERK CARL FRIEEDRICH, aptekarz, radny | Carl Friedrich Hendewerk]] 
| aptekarz
|- 
| 1897, 1908, 1914
| Ernst Adolf Claassen (1838–1915) (zob. [[CLAASSEN, firma handlowo-przemysłowa | Claassen, firma]])
| kupiec
|- 
| 1918, 1921
| [[PENNER FRIEDRICH WILHELM, browarnik, radny | Friedrich Wilhelm Penner]]
| browarnik
|- 
| 1928, 1935
| Alfred Muscate (1881–1968) (zob. [[MUSCATE ALFRED PAUL GUSTAV, kupiec, radny | Alfred Paul Muscate]]) 
| kupiec
|- 
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|}
{| class="tableGda"
|- 
|+ Zgony w domu starców w latach 1875–1940
|-
! rowspan="2" | Rok 
! rowspan="2" | Kobiety
! rowspan="2" | Mężczyźni 
! rowspan="2" | Ogółem
! colspan="7" style="text-align:center" | Wiek (w latach)
|-
! span style="white-space: nowrap"| 20–50
! span style="white-space: nowrap"| 51–60
! span style="white-space: nowrap"| 61–70
! span style="white-space: nowrap"| 71–80
! span style="white-space: nowrap"| 81–90
! span style="white-space: nowrap"| 91–100
! span style="white-space: nowrap"| brak danych
|-
|1875
| 35
| 26
| 61
| 4
| 9
| 12
| 26
| 8
| 1
| 1
|- 
| 1880
| 36
| 30
| 66
| 3
| 6
| 25
| 22
| 10
| 0
| 0
|- 
| 1885
| 27
| 29
| 56
| 0
| 6
| 18
| 24
| 7
| 1
| 0
|- 
| 1890
| 19
| 32
| 51
| 3
| 2
| 16
| 25
| 5
| 0
| 0
|- 
| 1895
| 14
| 19
| 33
| 1
| 1
| 9
| 21
| 1
| 0
| 0
|- 
| 1900
| 11
| 8
| 19
| 0
| 0
| 5
| 11
| 3
| 0
| 0
|- 
| 1905
| 34
| 12
| 46
| 1
| 3
| 10
| 25
| 7
| 0
| 0
|- 
| 1910
| 45
| 10
| 55
| 3
| 6
| 9
| 23
| 14
| 0
| 0
|- 
| 1915
| 41
| 27
| 68
| 1
| 3
| 12
| 34
| 18
| 0
| 0
|- 
| 1920
| 36
| 7
| 43
| 2
| 1
| 5
| 24
| 11
| 0
| 0
|- 
| 1925
| 18
| 14
| 32
| 1
| 3
| 6
| 12
| 8
| 1
| 1
|- 
| 1930
| 21
| 15
| 36
| 0
| 1
| 3
| 17
| 13
| 2
| 0
|- 
| 1935
| 29
| 19
| 48
| 2
| 2
| 6
| 17
| 19
| 2
| 0
|- 
| 1940
| 77
| 53
| 130
| 5
| 3
| 17
| 65
| 35
| 5
| 0
|- 
| class="authorEgTab" | {{author: MrGl}}
|} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]