WRONKA ANDRZEJ, ksiądz, administrator diecezji, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
ANDRZEJ WRONKA (21 X 1897 Biskupice Zabaryczne koło Ostrowa Wielkopolskiego – 28 VIII 1974 Wrocław), administrator apostolski diecezji gdańskiej, patron gdańskiej ulicy. Był jednym z dziesięciorga dzieci chłopskiej rodziny Józefa i Marii z domu Potera. Uczęszczał do powszechnej szkoły podstawowej w Biskupicach Zabarycznych. Podczas I wojny światowej wcielony do armii niemieckiej, uczestnik Powstania Wielkopolskiego i akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku. W 1918 absolwent Gimnazjum Królewskiego w Ostrowie Wielkopolskim, maturę uzyskał 14 VI 1918 w gimnazjum w Kępnie.
1 VII 1919 wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu, studiował w seminarium duchownym w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie uzyskał 26 V 1923 w Poznaniu z rąk kardynała Edmunda Dalbora. Po święceniach był wikariuszem w parafii Św. Trójcy w Bydgoszczy, także w Gniewkowie oraz Inowrocławiu. Od 1 XII 1923 do czerwca 1928 pełnił funkcję prokuratora oraz wykładowcy Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Poznaniu. Ukończył 3,5-letnie studia orientalistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Poznaniu, 4 VI 1927 uzyskał tamże również doktorat na podstawie rozprawy Jahwe jako nomen ineffabile. Był wykładowcą liturgiki w seminarium duchownym w Gnieźnie i pracownikiem kurii arcybiskupich w Gnieźnie i Poznaniu. W 1930 reprezentował polski ruch liturgiczny na pierwszym międzynarodowym kongresie liturgicznym w Belgii. W latach 1938–1939 rektor Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie. W czasie II wojny światowej w kraju, od listopada 1939 do października 1941 administrował parafią Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gnieźnie, w 1945 objął tam zarząd parafii Św. Trójcy.
15 VIII 1945 mianowany przez kardynała Augusta Hlonda administratorem apostolskim diecezji gdańskiej i chełmińskiej z prawami biskupa diecezjalnego. Rządy w diecezji gdańskiej objął 4 IX 1945, 28 października przybył z celebrą do kościoła (katedry) Trójcy Świętej w Oliwie. Rezydował w Pelplinie, gdzie też przeniosła się czasowo gdańska kuria biskupia. Od 4 V 1946, z mianowania papieża Piusa XII, zarządzał wyłącznie diecezją gdańską. 1 VII 1946 przekazał władzę w diecezji chełmińskiej biskupowi Kazimierzowi Kowalskiemu i przeniósł się z Pelplina do Oliwy, uroczystym ingresem do kościoła (katedry) Trójcy Świętej, w tym dniu powróciła tez do Oliwy gdańska kuria biskupia. Odbudował struktury Kościoła katolickiego w diecezji gdańskiej, m.in. zapraszając do pracy liczne zakony.
26 I 1951 usunięty ze stanowiska i diecezji przez władze komunistyczne, przewieziony został w eskorcie służb bezpieczeństwa do Poznania, gdzie pomagał duszpastersko w Towarzystwie Chrystusowym. Od 1 II 1956 rektor kościoła Najświętszego Serca Jezusa i św. Floriana. 30 V
1957 mianowany biskupem tytularnym Vatarby i biskupem pomocniczym (sufraganem) gnieźnieńskim, ze skierowaniem do pracy we Wrocławiu. Sakrę biskupią otrzymał na Jasnej Górze 29 XII 1957 z rąk prymasa Polski, kardynała Stefana Wyszyńskiego, razem z Bolesławem Kominkiem, biskupem rezydencjalnym we Wrocławiu, i Antonim Baraniakiem, arcybiskupem metropolitą poznańskim. Od 16 X 1967 oficjalnie sufragan wrocławski.
Uczestnik prac Soboru Watykańskiego II (I sesji 9 X-21 XII 1962 oraz IV sesji 12 IX-12 XII 1965). Sygnatariusz "Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich" z 18 XI 1965. Jeden z pionierów odnowy liturgicznej w Polsce. Pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu. Od 16 II 1993 jego imię nosi ulica w Gdańsku–Chełmie.
