TITZ-KOSKO JADWIGA, lekarka, reumatolożka, społeczniczka
| < Poprzednie | Następne > |
JADWIGA TITZ-KOSKO (1 I 1902 Mandżuria – 9 II 1989 Gdańsk), lekarka, reumatolożka, wykładowczyni, społeczniczka. Córka Emila Titza, inżyniera, budowniczego kolei transsyberyjskiej i Jadwigi Joanny z domu Falke. W 1919 rozpoczęła studia medyczne na uniwersytecie w Kijowie, od 1920 do 1926 kontynuowała na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Warszawskiego.
W latach 1926–1927 pracowała w szpitalu prowadzonym przez parafię ewangelicko-augsburską Świętej Trójcy przy ul. Karmelickiej w Warszawie, w 1927–1939 w II Klinice Chorób Wewnętrznych przy warszawskim Szpitalu Dzieciątka Jezus (ul. Nowogrodzka 59), od 1936 także lekarka zakładowa Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa (WSzP). Po ślubie z kapitanem Żeglugi Wielkiej Stanisławem Kosko zamieszkała z mężem w Gdyni przy ul. 10 Lutego (trzy dni spędzała w stolicy, w WSzP i Szpitalu Dzieciątka Jezus, pozostałe dni tygodnia z mężem na Wybrzeżu). Od sierpnia 1939 w Warszawie, do wybuchu powstania (1944) pracowała nadal w WSzP. Uczestniczka powstania, w oddziale „Bakcyl” (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, Podobwód Śródmieście-Południe). Po upadku powstania, wraz ze WSzP, ewakuowana do Piastowa, następnie do Czarnego Dunajca.
Od 1945 mieszkała w Gdańsku, od 1958 w Sopocie (była tu m.in. członkinią parafii ewangelicko-augsburskiej). W 1945 organizowała pierwszą przychodnię w Gdańsku (Ośrodek Zdrowia nr 4) przy ul. Jaśkowa Dolina 8. Przez kilka miesięcy pracowała w gdańskim ► Areszcie Śledczym. W 1946, z jej inicjatywy, powołano poradni reumatologiczne w Gdyni i Sopocie, Wojewódzką Poradnię Reumatologiczną w Gdańsku oraz 20-łóżkowy Oddział Reumatologiczny przy II Klinice Chorób Wewnętrznych ► Akademii Lekarskiej (później Medycznej) w Gdańsku. W 1956 doprowadziła do zorganizowania Szpitala Reumatologicznego przy ul. Grunwaldzkiej w Sopocie i do 1973 była jego dyrektorką. Z jej inicjatywy w latach 1961–1964 utworzono w Cetniewie Sanatorium Rehabilitacyjne dla Dzieci dotkniętych reumatyzmem, przeniesione później do Sopotu. W 1967 była inicjatorką powołania (działającej od 1973) Spółdzielni Mieszkaniowej dla osób starszych i przewlekle chorych „Za Falochronem” w Gdyni.
W 1953 założycielka oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego i jego pierwsza przewodnicząca. Działała także w Polskim Towarzystwie Balneologicznym oraz Polskim Towarzystwie Walki z Kalectwem. Była autorką pierwszego w powojennej Polsce skryptu dla studentów AMG Podstawy reumatologii (1955). W latach 50. XX wieku prowadziła w AMG kursy podyplomowe w zakresie reumatologii. Pod jej kierunkiem około pięćdziesięciu lekarzy internistów uzyskało specjalizację reumatologiczną. W 1986, z jej inicjatywy, w Gdyni przy ul. Norwida 4 rozpoczęto budowę Domu dla Weteranów Walki i Pracy im. Bohaterów Westerplatte. W 1966, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej, przyznano jej tytuł „Gdańszczanina Roku”.
Od 15 X 1935 była żoną Stanisława Kosko (13 XI 1898 Wojciechowice (obecnie część Ostrołęki) – 8 IX 1939 Gdynia), kapitan Żeglugi Wielkiej, porucznika Marynarki Wojennej, od 1937 dyrektora Państwowej Morskiej Szkoły w Gdyni, podczas kampanii wrześniowej dowódcy okrętu ORP „Gdynia” (bliźniaczego statku ► „Gdańsk”), rannego w nalocie bombowym 2 IX 1939, zmarłego kilka dni później w szpitalu. Małżeństwo było bezdzietne.
Zmarła w ► Szpitalu w Gdańsku-►Zaspie. Pochowana przy mężu w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni. 1 IX 2024 na budynku domu, w którym mieszkała, przy ul. Grunwaldzkiej 1-3 w Sopocie, odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą jej i mężowi. Jej imię nosi sopocki Szpital Reumatologiczny.
Bibliografia:
Małszycki Dariusz, Jadwiga Titz-Kosko. Pani doktor, którą kochało całe Trójmiasto, trojmiasto.pl, 23 I 2019.
Ostrowska Ewa, Dama polskiej medycyny. Opowieść biograficzna o dr Jadwidze Titz-Kosko, Gdynia 2002.
Szerle Marcin, Spółdzielnia Mieszkaniowa „Za Falochronem” w Gdyni w latach 1967–1989. Okoliczności powstania, zakres opieki, oddziaływanie społeczne, „Medycyna Nowożytna”, t. 29 (Suplement), 2023, s. 277–318.
Titz-Kosko Jadwiga, Wspomnienia lekarza szkolnego, w: Pochylone nad człowiekiem, t. 2, Warszawa 1993,
