SZEWCZUK EDWARD, brońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
EDWARD SZEWCZUK (27 II 1892 Podhorce, powiat Złoczów, obecnie Ukraina – 31 III 1964 Gliwice?), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu chorążego, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Teodora i Eugenii z domu Herman. Absolwent austriackiej siedmioklasowej szkoły wydziałowej. Od 1 IV 1913 żołnierz zawodowy w służbie armii austro-węgierskiej, przyjęty do służby technicznej w 1. pułku kolejowym w Wiedniu. Jeszcze przed zakończeniem I wojny światowej, 1 XI 1918, zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego, zweryfikowany w stopniu sierżanta. Skierowany do Centralnej Szkoły Piechoty w Chełmnie przeszedł sześciomiesięczny kurs piechoty, dodatkowo skierowany do Obozu Wyszkolenia Saperów w Legionowie na sześciomiesięczny kurs saperski. Podjął studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki we Lwowie, ale ich nie ukończył. Przydzielony do służby w 2. Pułku Mostów Kolejowych w Jabłonnie, przemianowanym w 1924 na 2. Pułk Saperów Kolejowych, w 1929 na II. Batalion Mostów Kolejowych, w 1934 dyslokowany do Legionowa. 1 VII 1921 awansowany do stopnia chorążego. W batalionie pełnił funkcję dowódcy kompanii warsztatowej oraz oficera materiałowego. Był również delegowany do różnych miejscowości do pełnienia funkcji oficera materiałowego budowy mostów.
Od 1 XII 1930 delegowany do służby w WST na Westerplatte. Objął stanowisko dowódcy plutonu technicznego, kierownika magazynów oraz administratora nieruchomości. Brał udział w budowie umocnień składnicy. Uczestniczył w obronie składnicy we wrześniu 1939. Po kapitulacji od 7 września w niewoli (numer jeńca 1840). Początkowo skierowany do Stalagu I A Stablack (Stabławki gmina Górowo Iławeckie, powiat bartoszycki, województwo warmińsko-mazurskie), następnie przeniesiony do Oflagu XVIII B Wolfsberg (zmiana numeru jeńca na 510), ostatecznie do Oflagu II C Woldenberg (Dobiegniew). Oswobodzony 30 I 1945 w Dietz przez oddziały Armii Czerwonej.
W lutym 1945 powrócił do Legionowa, gdzie jeszcze przed wojną wybudował dom. Zorganizował tu 1 marca Referat Aprowizacji i Handlu, Komitet Opieki Społecznej oraz Towarzystwo Przyjaciół Żołnierza (od 1950 Liga Przyjaciół Żołnierza, od 1962 Liga Obrony Kraju). Pod koniec 1945 organizował Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” i był jej pierwszym prezesem. W styczniu 1948 wybrany prezesem Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Kołbieli. Przez siedem lat był inspektorem robót budowlanych w warszawskiej Dyrekcji Budowy Osiedli Robotniczych. Po przejściu na emeryturę otrzymał rentę inwalidzką.
Członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Członek Związku Obrońców Westerplatte, organizacji wchłoniętej później przez Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (Sekcja Westerplatczyków w Zarządzie Okręgowym ZBoWiD w Gdańsku). Odznaczony Brązowym i Złotym (1960) Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari (1953), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Medalem 10-lecia Niepodległości, Brązowym Medalem „Za długoletnią służbę”, Srebrnym Medalem „Za długoletnią służbę” (1939).
Żonaty był z Heleną, ojciec Eugenii Marii. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Gliwicach.
Bibliografia:
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 2012 (wyd. 2 uzupełnione i poprawione).
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
