SZELIŃSKA JÓZEFINA, dyrektorka Biblioteki Głównej WSP
| < Poprzednie | Następne > |
JÓZEFINA SZELIŃSKA (5 I 1905 Brzeżany, województwo tarnopolskie – 11 VII 1991 Gdańsk), polonistka, tłumaczka, dyrektorka Biblioteki Głównej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w Gdańsku. Córka Heleny i adwokata Zygmunta Schrenzela (zmienił nazwisko na Szeliński), prowadzącego kancelarię w Janowie pod Lwowem. W 1924 absolwentka Państwowego Realnego Żeńskiego Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie. W 1929 ukończyła studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując tytuł doktora filozofii w zakresie filologii polskiej i historii sztuki (jako przedmiotu pobocznego). Od 1 stycznia do 30 VIII 1930 pracowała w Państwowym Gimnazjum Męskim w Jarosławiu. W 1932 zdobyła uprawnienia do nauczania w szkołach średnich. Od 1 IX 1930 do 1934 pracowała w Prywatnym Żeńskim Seminarium Nauczycielskim w Drohobyczu oraz w II Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym im. Henryka Sienkiewicza. W 1933 poznała mieszkającego w Drohobyczu Brunona Schulza, który, by wziąć z nią ślub, wystąpił z gminy żydowskiej. Para zaręczyła się w 1936, do zawarcia małżeństwa jednak nie doszło. Wraz z Schulzem przetłumaczyła z języka niemieckiego Proces Franza Kafki (1936),
jednak jej nazwisko jako współautorki tłumaczenia długo pozostawało anonimowe. 30 VIII 1934 z powodu redukcji etatu straciła pracę w Drohobyczu i powróciła do Janowa. W październiku 1935 przeprowadziła się do Warszawy, gdzie do 1937 pracowała w Głównym Urzędzie Statystycznym jako sekretarka do spraw szkolnictwa. W latach 1938–1939 była nauczycielką w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Stryju.
Podczas II wojny światowej ukrywała się w Warszawie. W 1942 pracowała jako wychowawczyni w bursach I i II Rady Głównej Opiekuńczej dla wysiedlonych z III Rzeszy do Generalnego Gubernatorstwa oraz w latach 1941–1944 jako nauczycielka tajnego nauczania szkół średnich i powszechnych w Warszawie i m.in. w szkole na Kole. W 1944 znalazła schronienie i pracę w Zakładzie Opieki nad Ociemniałymi w Laskach.
W Gdańsku od kwietnia 1945. Pracowała jako nauczycielka języka polskiego: w latach 1945–1946 w Liceum Pedagogicznym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Gdańsku-Oliwie ( V Liceum Ogólnokształcące), 1947–1949 w I Państwowym Gimnazjum i Liceum ( I Liceum Ogólnokształcące). W latach 1950–1970 pracowała w Bibliotece Głównej WSP w Gdańsku, 1952–1968 była jej kierowniczką, przyczyniając się do rozbudowania tej placówki ze sporym księgozbiorem naukowym, katalogami rzeczowymi i Oddziałem informacji Naukowej. 24 XI 1965 zorganizowała w Gdańsku ogólnopolską konferencję bibliotek Wyższych Szkół Pedagogicznych. W wyniku wydarzeń marca 1968, z powodu żydowskiego pochodzenia, chroniąc się przed utratą pracy, 8 IV 1968 zrezygnowała ze stanowiska kierowniczki biblioteki. W latach 1970–1973 pracowała w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Gdańskiego jako kierowniczka Sekcji Dokumentacji. Od 1973 na emeryturze.
Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska”, złotą odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zginęła śmiercią samobójczą. Pochowana na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
35 lat Biblioteki Głównej Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot 2006, s. 109-110.
Gdańska Jedynka. 60 lat I Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku (1945–2005), Gdańsk 2005, s. 9.
Jarzębski Jerzy, Szelińska Józefina, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 48, 2012-2013, s. 15–16.
Tuszyńska Agata, Narzeczona Schulza. Apokryf, Kraków 2015.
