SZELIŃSKA JÓZEFINA, dyrektorka Biblioteki Głównej WSP
| < Poprzednie | Następne > |
JÓZEFINA SZELIŃSKA (5 I 1905 Brzeżany, województwo tarnopolskie – 11 VII 1991 Gdańsk), polonistka, tłumaczka, dyrektorka Biblioteki Głównej ► Wyższej Szkoły Pedagogicznej (WSP) w Gdańsku. Córka Heleny i adwokata Zygmunta Schrenzela (zmienił nazwisko na Szeliński), prowadzącego kancelarię w Janowie pod Lwowem. W 1924 absolwentka Państwowego Realnego Żeńskiego Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie. W 1929 ukończyła studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując tytuł doktora filozofii w zakresie filologii polskiej i historii sztuki (jako przedmiotu pobocznego). Od 1 stycznia do 30 VIII 1930 pracowała w Państwowym Gimnazjum Męskim w Jarosławiu. W 1932 zdobyła uprawnienia do nauczania w szkołach średnich. Od 1 IX 1930 do 1934 pracowała w Prywatnym Żeńskim Seminarium Nauczycielskim w Drohobyczu oraz w II Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym im. Henryka Sienkiewicza. W 1933 poznała mieszkającego w Drohobyczu Brunona Schulza, który, by wziąć z nią ślub, wystąpił z gminy żydowskiej. Para zaręczyła się w 1936, do zawarcia małżeństwa jednak nie doszło. Wraz z Schulzem przetłumaczyła z języka niemieckiego Proces Franza Kafki (1936),
jednak jej nazwisko jako współautorki tłumaczenia długo pozostawało anonimowe. 30 VIII 1934 z powodu redukcji etatu straciła pracę w Drohobyczu i powróciła do Janowa. W październiku 1935 przeprowadziła się do Warszawy, gdzie do 1937 pracowała w Głównym Urzędzie Statystycznym jako sekretarka do spraw szkolnictwa. W latach 1938–1939 była nauczycielką w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Stryju.
Podczas II wojny światowej ukrywała się w Warszawie. W 1942 pracowała jako wychowawczyni w bursach I i II Rady Głównej Opiekuńczej dla wysiedlonych z III Rzeszy do Generalnego Gubernatorstwa oraz w latach 1941–1944 jako nauczycielka tajnego nauczania szkół średnich i powszechnych w Warszawie i m.in. w szkole na Kole. W 1944 znalazła schronienie i pracę w Zakładzie Opieki nad Ociemniałymi w Laskach.
W Gdańsku od kwietnia 1945. Pracowała jako nauczycielka języka polskiego: w latach 1945–1946 w Liceum Pedagogicznym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Gdańsku-Oliwie (► V Liceum Ogólnokształcące), 1947–1949 w I Państwowym Gimnazjum i Liceum (► I Liceum Ogólnokształcące). W latach 1950–1970 pracowała w Bibliotece Głównej WSP w Gdańsku, 1952–1968 była jej kierowniczką, przyczyniając się do rozbudowania tej placówki ze sporym księgozbiorem naukowym, katalogami rzeczowymi i Oddziałem informacji Naukowej. 24 XI 1965 zorganizowała w Gdańsku ogólnopolską konferencję bibliotek Wyższych Szkół Pedagogicznych. W wyniku wydarzeń ► marca 1968, z powodu żydowskiego pochodzenia, chroniąc się przed utratą pracy, 8 IV 1968 zrezygnowała ze stanowiska kierowniczki biblioteki. W latach 1970–1973 pracowała w Bibliotece Głównej ► Uniwersytetu Gdańskiego jako kierowniczka Sekcji Dokumentacji. Od 1973 na emeryturze.
Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, odznaką ► „Za Zasługi dla Gdańska”, złotą odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zginęła śmiercią samobójczą. Pochowana na ► cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
35 lat Biblioteki Głównej Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot 2006, s. 109-110.
Gdańska Jedynka. 60 lat I Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku (1945–2005), Gdańsk 2005, s. 9.
Jarzębski Jerzy, Szelińska Józefina, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 48, 2012-2013, s. 15–16.
Tuszyńska Agata, Narzeczona Schulza. Apokryf, Kraków 2015.
