PIOTROWSKA ZOFIA, aktorka
| < Poprzednie | Następne > |
ZOFIA KATARZYNA PIOTROWSKA (1 II 1924 Tczew – 22 IV 2005 Gdańsk), aktorka-recytatorka w gdańskim ► Studiu Rapsodycznym i w Dziale Koncertów Szkolnych ► Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej. Córka tczewskiego mistrza stolarskiego, rzemieślnika artystycznego i społecznika Mariana Zygmunta Piotrowskiego oraz Wacławy z domu Berggrün. Młodsza siostra Wojciecha (24 III 1920 Warszawa – 31 I 1942), podporucznika Polskiej Marynarki Wojennej, poległego po storpedowaniu (przez U-105) okrętu HMS „Culver”, na którym służył podczas walk w osłonie konwojów na Atlantyku, oraz Agnieszki (zm. 25 I 1962), od 21 I 1943 w Warszawie w Zgromadzeniu Sióstr Urszulanek SJK (Serca Jezusa Konającego).
W latach 1930–1936 uczęszczała do Szkoły Podstawowej nr 5 w Tczewie, w 1936-1939 do tamtejszego Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego. Do chwili wybuchu II wojny światowej ukończyła trzy klasy (rok przed tzw. „małą maturą”). Po śmierci ojca, w 1939, rodzina przeniosła się do Miłosnej pod Warszawą, gdzie matka prowadziła sklep galanteryjno-papierniczy. Pod koniec października 1939 wstąpiła tam do Szarych Szeregów, do II. Żeńskiej Drużyny Harcerskiej. Przy pomocy siostry przerobiła w domu kurs IV klasy gimnazjum, latem 1940 zdała w warunkach konspiracyjnych egzamin do Liceum Handlowego Julii z Jankowskich-Statkowskiej w Warszawie przy ul. Nowogrodzkiej 56-58. W czerwcu 1942 uzyskała tzw. „dużą maturę”. Od stycznia do końca czerwca 1942 mieszkała w Internacie Dziewcząt Rady Głównej Opiekuńczej przy ul. 6 Sierpnia.
Po zdaniu matury podjęła pracę w Izbie Rolniczej w Warszawie przy ul. Kopernika. Członkini Armii Krajowej, pseudonim „Anna”, w maju 1943 uzyskała stopień instruktorki wojskowej i została skierowana do służby w Plutonie Łączności I Obwodu Warszawa-Śródmieście, który wchodził w skład 1 kompanii Batalionu Łączności Okręgu Warszawskiego AK. Od chwili wybuchu powstania warszawskiego była komendantką żeńskiej drużyny łączności w Pomocniczej Składnicy Łączności „N ” (dla północnej części miasta, Wola, Żolibórz) przy ul. Moniuszki 8. W pierwszej dekadzie sierpnia przeniesiona została z obsadą gońców-łączniczek ze stacji pośredniczącej „N” na ul. Jasną 1 w Śródmieściu Północnym, do Okręgowej Składnicy Meldunkowej Okręgu Warszawskiego AK do obsługi sieci dowodzenia między dowództwem powstania i wszystkimi obwodami miejskimi. W związku z przerwaniem połączeń z Żoliborzem i Wolą dawna obsada Składnicy „N” była kierowana do różnych działań, poza służbą wewnętrzną brała udział przy budowaniu barykad na ul. Zgody i Sienkiewicza, na ul. Jasnej, dyżurowaniu przy włazach do kanałów, pomagając ewakuowanym ludziom. Ranna w nogę, w połowie września przeszła anginę.
Po kapitulacji powstania wyszła z Warszawy z ludnością cywilną. Odłączając się z kolumn ewakuacyjnych 5 X 1944 zbiegła do Podkowy Leśnej, następnie do Milanówka (gdzie odnalazła siostrę Agnieszkę) i Chylic. W Miłosnej pod Warszawą w styczniu 1945 odnalazła matkę. We wrześniu 1945 zdała egzamin do Miejskiej Szkoły Dramatycznej w Warszawie, prowadzonej przez dyrektora Janusza Strachockiego (aktora lwowskiego). Po likwidacji szkoły w lipcu 1947 przeniosła się do Państwowej Szkoły Dramatycznej w Warszawie (pod dyrekcją Aleksandra Zelwerowicza), którą ukończyła w czerwcu 1948. Od 1949 do 1957 pracowała w Państwowym Teatrze Ziemi Opolskiej w Opolu i równolegle w Państwowym Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu.
W Gdańsku w latach 1957–1966 występowała jako aktorka-solistka, recytatorka w Studiu Rapsodycznym, które jako jedyne w ówczesnej Polsce wystawiało na scenie dla młodego widza, młodzieży szkolnej (głównie licealnej), adaptacje utworów poetyckich, wybitnych dramatów. Od 1967 do przejścia na emeryturę w 1979 pracowała jako aktorka-recytatorka w Dziale Koncertów Szkolnych w Państwowej Operze i Filharmonii Bałtyckiej. Dysponując donośnym głosem, w czasie występów nie używała mikrofonu. Na emeryturze udzielała się społecznie w organizacjach kombatanckich, kościelnych. Była współorganizatorką patriotycznych wieczorków poetyckich.
Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986), Medalem „Polska swemu obrońcy”: „Medalem Wojska” (czterokrotnie, 1948) Krzyżem Armii Krajowej (1973), Medalem „Zwycięstwa i Wolności 1945” (1974), Medalem za Warszawę (1975), Medalem „Obrońcom, Bojownikom, Oswobodzicielom”, Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1984), odznaką ► „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1975), a także odznakami „Akcja Burza” (1994), „Weterana walk o niepodległość” (1995), „Za wkład pracy społecznej w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej, poświęconej etosowi Armii Krajowej” (2002). W 1995 awansowana została do stopnia sierżanta, w 1997 podporucznika.
Rodziny nie założyła. Od połowy lat 60. XX wieku do śmierci mieszkała w Gdańsku-►Oliwie. Pochowana w Tczewie, na Cmentarzu Starym. Zbiór archiwaliów rodzinnych, zgodnie z jej wolą, został przekazany przez Agnieszkę Kosko latach 2000–2003 do Archiwum Państwowego w Warszawie (Sekcja Ikonografii), dokumentacja działalności życia jej ojca została ofiarowana w 2000 do zbiorów Biblioteki Muzeum Historycznego w Warszawie. Archiwalia dotyczące rodziny i jej samej w 2003 przekazane zostały do Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej do Archiwum i Muzeum Pomorskiego Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu. W Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni (w zespole archiwalnym Kolekcji Osobistych) znajdują się dokumenty po ppor. mar. Wojciechu Piotrowskim.
Bibliografia:
Informacje ze spotkań z Zofią Piotrowską.
Bańkowska Maria Krystyna, Powstańczy dziennik łączniczki z K-1, Warszawa 1994.
