MAZUR ZYGMUNT, laborant i preparator Instytutu Anatomicznego Akademii Medycznej w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
ZYGMUNT MAZUR (25 XII 1920 Gdańsk – 14 VII 1945 Gdańsk), laborant i preparator w ► Instytutcie Anatomicznym Akademii Medycznej w Gdańsku, katolik. Syn Józefa i Anny z domu Czerwionke, po rodzicach otrzymał ► obywatelstwo Wolnego Miasta Gdańska.
We własnoręcznie przygotowanym życiorysie podał, że przed II wojną światową uczęszczał do ► Gimnazjum Polskiego, gdzie ukończył sześć klas. Jest to informacja wątpliwa ze względu na charakter tej szkoły, która przyjmowała dzieci narodowości polskiej, których rodzice byli urzędnikami polskimi zatrudnionymi w Gdańsku lub należeli do Polonii gdańskiej. Do wybuchu wojny zatrudniony był przez trzy miesiące w Polskich Kolejach Państwowych na terenie Gdańska. Od kwietnia 1940 pracował jako pracownik fizyczny w firmie budowlanej wykonującej roboty ziemne. W październiku 1940 decyzją urzędu pracy zatrudniony został jako goniec w Kole Czytelników, gdzie pracował do 15 I 1941. Ubiegał się o stanowisko laboranta w Instytucie Anatomii Akademii Medycznej w Gdańsku kierowanym przez prof. ► Rudolfa Spannera, posadę otrzymał 17 I 1941.
Do jego zadań służbowych w Instytucie należało przygotowywanie sal do wykładów i ćwiczeń, zawieszanie tablic i makiet oraz sporządzanie pod ścisłą kontrolą naukowców preparatów i pomocy naukowych służących do ćwiczeń z zakresu anatomii. Był pracownikiem bardzo cenionym przez prof. Spannera, który osobiście przeszkolił go w zakresie preparacji anatomicznych kości, stawów, mięśni, naczyń, nerwów i węzłów limfatycznych. Wykonał część preparatów zamieszczonych później w atlasie Spaltenholz-Spanner Handatlas der Anatomie des Menschen (1959). Był również zaangażowany w wytwarzanie mydła z wykorzystaniem tłuszczu ludzkiego.
1 II 1941 wstąpił do Niemieckiego Frontu Pracy (Deutsche Arbeitsfront). W gdańskim Instytucie anatomii pracował nadal po wyjeździe jej dyrektora prof. Spannera w styczniu 1945. 6 V 1945 zatrzymany został w swoim mieszkaniu w Sopocie przez funkcjonariuszy ► Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Był przekonany, że funkcjonariusze nawiązują z nim kontakt ze względu na dalsze zainteresowanie produkcją mydła. W jego mieszkaniu odnaleziono i zabezpieczono kilka kawałków mydła pochodzących z Instytutu Anatomicznego. W czasie przesłuchań przyznał się do produkcji mydła z tłuszczu ludzkiego. 12 V 1945 został tymczasowo aresztowany i osadzony w ► więzieniu w Gdańsku, gdzie zmarł na tyfus plamisty.
Bibliografia:
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, Zbiór Z, sygn. 1109, Świadectwo pracy Z. Mazura z dnia 27 I 1945, k. 59.
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, sygn. 0046/250-312, Raport z działalności VIII sekcji śledczej WUBP w Gdańsku w sprawie fabryki mydła na terenie Gdańska z dnia 26 XI 1945.
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akademia Medyczna w Gdańsku, sygn. 1230/36, kwestionariusz osobowy Zygmunta Mazura z 14 IV 1942.
Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku, sygn. S 74/02/Zn (śledztwo w sprawie zabójstw dokonanych w okresie od września 1939 do marca 1945 zabójstw osób cywilnych i jeńców wojennych, z których zwłok uzyskiwano tłuszcz używany do produkcji „mydła” w Instytucie Anatomii w Gdańsku kierowanym przez prof. Rudolfa Marię Spannera).
Tomkiewicz Monika, Semków Piotr, Profesor Rudolf Spanner (1895–1960). Naukowiec w III Rzeszy, Gdynia 2010.
