KINDERMANN HEINZ ADOLF ALBERT, profesor Technische Hochschule Danzig
| < Poprzednie | Następne > |
HEINZ ADOLF ALBERT KINDERMANN (8 X 1894 Wiedeń – 3 X 1985 Wiedeń), historyk literatury, teatrolog, profesor ► Technische Hochschule Danzig (THD). Syn księgarza Edmunda i Marii z domu Martinek. Studiował w Wiedniu i Berlinie germanistykę, romanistykę, skandynawistykę i filozofię. Od 1918 pracował w Ministerstwie Oświaty w Wiedniu jako referent, powierzono mu agendę wiedeńskiego Burgtheater. Od 1918 doktor na tamtejszym uniwersytecie, asystent literaturoznawcy Walthera Brechta (1876–1950), w 1924 uzyskał habilitację, napisaną pod jego kierunkiem pracą o Jakobie Michaelu Reinholdzie Lenzie Lenz und die europäische Romantik (Lenz i europejski romantyzm), od 1926 profesor nadzwyczajny języka i literatury niemieckiej tamże.
W latach 1927–1936 profesor THD, wykładowca historii literatury niemieckiej, mieszkał w Gdańsku–►Wrzeszczu (Górnym) przy Friedenssteg 6/7 (ul. Sienkiewicza). Autor i inspirator prac dotyczących historii literatury gdańskiej, jej związków z literaturą niemiecką, dziejów teatru gdańskiego. Animator życia naukowego w Gdańsku; prowadził działalność odczytową, także dla mniejszości niemieckiej w Polsce. Od 1933 do 1945 członek NSDAP. W listopadzie 1933 podpisał deklarację wierności niemieckich profesorów Adolfowi Hitlerowi (Bekenntnis der deutschen Professoren zu Adolf Hitler).
W latach 1936–1942 pracował na uniwersytecie w Münster. Jego pracę naukową charakteryzowała postawa antycygańska, antysłowiańska i antysemicka. W 1939, po „anschlussie” Austrii, napisał: „Wraz z powrotem Ostmarku i Sudetów do Wielkiego Cesarstwa Niemieckiego wypełniło się tysiącletnie prawo niemieckiej krwi”. W 1943 mianowany profesorem zwyczajnym w Instytucie Studiów Teatralnych na Uniwersytecie Wiedeńskim, który powstał w następstwie polityki kulturalnej nazizmu pod egidą gubernatora Rzeszy Baldura von Schiracha. Był jednym z czołowych literaturoznawców Trzeciej Rzeszy, który wielokrotnie nawoływał do „nowej poezji narodowosocjalistycznej”. W 1945 musiał opuścić swoje stanowisko z powodu „ponazistowskiego zakazu pracy” (NS-Verbotsgesetz). Jednak przywrócono mu to stanowisko przed wycofaniem się sił okupacyjnych w 1954, został mianowany profesorem nadzwyczajnym teatrologii na Uniwersytecie Wiedeńskim i dyrektorem Instytutu Studiów Teatralnych, w 1959 profesorem zwyczajnym, w 1970 przeszedł na emeryturę. W sowieckiej strefie okupacyjnej i w Niemieckiej Republice Demokratycznej liczne jego dzieła, a także część przez niego opublikowanych, trafiły na „listę literatury wycofanej” („Liste der auszusondernden Literatur”).
Redaktor pracy zbiorowej poświęconej literaturze gdańskiej Danziger Barockdichtung (Poezja gdańska, 1939). Autor prac Deutsche Dichter in Danzig (Poeci niemieccy w Gdańsku), Max Halbe und der deutsche Osten (Max Halbe i niemiecki Wschód, 1941) oraz dzieł z zakresu teatrologii, m.in. Theatergeschichte Europas (Historia teatralna Europy, 1957–1978), Die Funktion des Publikums im Theater (Funkcja publiczności w teatrze, 1971), Das Theaterpublikum der Renaissance (Publiczność w teatrze renesansowym; 1984–1986). Po wojnie poświęcił się wyłącznie historii kultury, pisał także o widowni teatralnej w średniowieczu i starożytności. Jego późniejsze prace były czasami interpretowane jako „próby zadośćuczynienia”, ale nie były ani wyraźne, ani deklarowane jako takie. Do końca unikał dialogu na temat epoki nazistowskiej. Chciał zapomnieć o swojej przeszłości i scharakteryzował lata denazyfikacji jako „żenujący okres przejściowy”.
Żonaty był z Marianną z domu von Lucas (ur. 1895), ojciec Ady Marii Albertiny (29 III 1922 Wiedeń – 17 VI 1969), zamężnej za Adolfa hrabiego von Meran (ur. 1919 Goldegg (Austria)), bliźniaków Dietera (1939–2014), wieloletniego redaktora polityki krajowej wiedeńskiej „Kronen Zeitung” i Heinza Lukasa (ur. 1 IV 1939 Münster), reżysera operowego (Berlin, Bielefeld, Kilonia, Brunszwik, Norymberga, Dortmund), oraz Gottfrieda Karla (ur. 13 IV 1926 Wiedeń – 27 XI 2022 Monachium), politologa.
Bibliografia:
Andrzejewski Marek, Kindermann Heinz Adolf Albert, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 142–143.
Beiträge und Dokumente zur Geschichte der Technischen Hochschule Danzig 1904–1945, Hannover 1979, s. 142.
