KANIEWSKI STANISŁAW, profesor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW KANIEWSKI (1 IV 1881 Ochrymowo, powiat Lipowiec, Ukraina – 5 X 1967 Gdańsk), naukowiec, inżynier technolog maszyn i napędów elektrycznych, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn ziemianina Ignacego Stanisława Feliksa i Marii z domu Brzozowskiej. W 1899 absolwent Gimnazjum Realnego w Krzemieńczuku koło Połtawy. W 1907 ukończył Wydział Mechaniczny Instytutu Politechnicznego w Kijowie jako inżynier technolog. W latach 1908–1911 był tam wykładowcą oraz nauczycielem w kijowskiej Szkole Technicznej prof. Pechinowa. W okresie 1907–1908 odbył służbę wojskową w wojskach inżynieryjnych w Kijowie. W latach 1911–1916 pracował w Fabryce Maszyn Elektrycznych Westinghouse SA w Moskwie (od 1913 włączonej do moskiewskiej fabryki Dynamo), 1913–1916 był szefem działu i konstruktorem budowy maszyn elektrycznych. W latach 1916–1917 kierował działem aparatów i urządzeń rozdzielczych fabryki Volta w Rewlu (Tallin). Od 1918 do 1919 członek Rady Elektrotechnicznej w rosyjskim Ministerstwie Przemysłu i Handlu oraz wykładowca Politechniki Kijowskiej.
W Polsce przebywał od 1919. Najpierw był kierownikiem biura projektów i budowy elektrowni w Borysławiu i w Biurze Elektrowni Okręgowych oddziału centrali lwowskiej w Sierszy koło Lwowa. Od 1920 mieszkał w Warszawie. W latach 1920–1921 był kierownikiem Elektrowni Miejskiej, 1921–1922 pracował w Wydziale Technicznym Banku dla Elektryfikacji Polski, 1922–1923 w Ministerstwie Robót Publicznych jako starszy referent Wydziału Elektrycznego. W latach 1920–1923 był wykładowcą na Politechnice Warszawskiej, 1922–1923 i 1925–1928 w warszawskiej Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. Wawelberga i Rotwanda. W okresie 1923–1931 pracował w Polskich Zakładach Elektrycznych Brown Boveri SA, 1930–1931 był dyrektorem oddziału we Lwowie. W latach 1932–1935 kierował referatem elektrycznym w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. Od 1935 do 1940 pracował w Zjednoczeniu Elektrowni Okręgu Radomsko-Kieleckiego SA, pełniąc funkcję dyrektora naczelnego (1936–1939). W latach 1937–1940 zasiadał w Zarządzie Zakładu Energetycznego SA Okręgu Podstołecznego. Był też konsultantem zakładów w Starachowicach i Stalowej Woli w Centralnym Okręgu Przemysłowym. W okresie 1940–1944 pracował w Fabryce Aparatów Elektrycznych „K. i W. Pustoła” w Warszawie. Po powstaniu warszawskim mieszkał w okolicach stolicy. Od kwietnia do lipca 1945 pracował na Wydziale Ekonomii Centralnego Zarządu Energetyki Ministerstwa Przemysłu. Od sierpnia 1945 do marca 1946 pełnił funkcję naczelnika Wydziału Techniczno-Ekonomicznego Zjednoczenia Energetycznego Okręgu Łódzkiego.
Od marca 1946 mieszkał w Gdańsku, gdzie został zatrudniony na PG jako profesor kontraktowy na Wydziale Elektrycznym. 24 VII 1946 pracował na stanowisku profesora zwyczajnego, 12 XI 1953 Centralna Komisja Kwalifikacyjna nadała mu stopień doktora nauk (od 1958 równoważny doktorowi habilitowanemu). W latach 1946–1952 był kierownikiem Katedry Maszyn Elektrycznych i Napędu Elektrycznego, 1953–1960 kierownikiem Katedry Maszyn Elektrycznych. Autor publikacji na temat elektryki, maszyn elektrycznych, m.in. pracy Silniki indukcyjne asynchroniczne (1956). Od 1 X 1962 na emeryturze.
Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1938), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955). Był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa miał córkę Marię Kaniewską-Forbert (27 XI 1911 Kijów – 11 XII 2005 Warszawa), reżyserkę, scenarzystkę i aktorkę. Po raz drugi żonaty z żoną Anną z domu Skriabin (29 XI 1884 – 23 V 1962 Gdańsk), miał z tego związku syna Feliksa (1914 – 1945 w KL Buchenwald). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 267.
Politechnika Gdańska 1945–1970. Księga pamiątkowa, red. Barbara Mielcarzewicz, Gdańsk 1970, s. 212–213.
