GRUBBA ANDRZEJ, tenisista stołowy, olimpijczyk, patron ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
_w_deblu_z_Andrzejem_Grubb%C4%85.JPG)
ANDRZEJ GRUBBA (14 V 1958 Brzeźno Wielkie koło Starogardu Gdańskiego – 21 VII 2005 Sopot), tenisista stołowy. Syn Alojzego (18 VIII 1931 – 24 IV 2019), działacza sportowego, i Ludomiry z domu Kulas (ur. 27 IX 1932 Wielki Klincz koło Kościerzyny), z rodziny nauczycielskiej. Brat Jerzego (ur. 1955 Brzeźno Wielkie). Od czwartego roku życia mieszkał w Zelgoszczy koło Starogardu Gdańskiego (ojciec był dyrektorem szkoły w latach 1962–1973, matka nauczycielką wychowania fizycznego i nauczania początkowego w latach 1962–1974). W 1977 ukończył w Gdańsku III Liceum Ogólnokształcące (w klasie o profilu biologiczno–chemicznym), w 1987 Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu (AWFiS).
Karierę tenisisty rozpoczynał w B-klasowym LZS Zelgoszcz (grał w zespole z ojcem i starszym bratem Jerzym), był też m.in. mistrzem młodzików Wybrzeża w rzucie oszczepem. W latach 1972–1973 tenisista Neptuna Starogard Gdański, 1973–1976 AZS Uniwersytetu Gdańskiego, 1975–1985 AZS AWF Gdańsk, 1985 austriackiego Stockerau, 1985–87 niemieckiego TTC Zugbrücke Grenzau (mieszkał w Ransbach Baumbach, odmówił przyjęcia niemieckiego obywatelstwa i gry dla reprezentacji Niemiec), od 1987 ponownie AZS AWF Gdańsk. Jako junior już w 1973 zajął czwarte miejsce w mistrzostwach Wybrzeża seniorów i wygrał zimą wojewódzką spartakiadę Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. W 1977 na Centralnych Igrzyskach Młodzieży w Łodzi zdobył trzy złote medale.
Trzykrotny brązowy medalista mistrzostw świata (w 1985 w Göteborgu w grze drużynowej, w 1987 w Delhi w grze podwójnej z Leszkiem Kucharskim, w 1989 w Dortmundzie w grze pojedynczej), zdobywca Pucharu Świata (1988 Wuhan; dwukrotny jego finalista w 1985 i 1989). W 1982 Mistrz Europy w grze mieszanej z Bettiną Vriesekoop (Holandia). Pięciokrotny srebrny medalista ME (1984 Moskwa w grze pojedynczej i drużynowej, 1988 w Paryżu w grze mieszanej z Bettiną Vriesekoop, w 1990 w Göteborgu w grze pojedynczej, w 1996 w Bratysławie w grze podwójnej z Leszkiem Błaszczykiem). Sześciokrotny brązowy medalista ME (1984 w Moskwie w grze mieszanej z Bettiną Vriesekoop, 1986 w Pradze w grze pojedynczej i drużynowej, 1988 w Paryżu w grze podwójnej z Leszkiem Kucharskim, 1992 w Stuttgarcie w grze pojedynczej i w 1996 w Bratysławie w drużynie). Dwunastokrotny indywidualny mistrz Polski (1979, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1988, 1989, 1990, 1991, 1992), dziewięciokrotny mistrz Polski w grze podwójnej (1979, 1980, 1981, 1983, 1984, 1986, 1988, 1989, 1990), pięciokrotny mistrz Polski w grze mieszanej (1982, 1985, 1986, 1987, 1988).
Trzykrotny uczestnik igrzysk olimpijskich (Seul 1988 – w grze pojedynczej doszedł do 1/8 finału, Barcelona 1992 - w grze pojedynczej doszedł do 1/8 finału, Atlanta 1996 - 6 miejsce w grze podwójnej z Leszkiem Kucharskim). Zwycięzca turnieju TOP12 w Barcelonie w 1985, dwukrotny zdobywca klubowego Pucharu Europy (z AZS AWF Gdańsk w 1985 i jako grający trener TTC Zugbrücke Grenzau w 2000).
W latach 1981, 1984–1985, 1987 i 1989 w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” najlepszy sportowiec regionu, w 1984 w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” najlepszy sportowiec Polski. Karierę zakończył w 1998 (podczas benefisu w Gdańsku 7 grudnia), zostając trenerem TTC Zugbrücke Grenzau. Po powodzi w Gdańsku w 2001 zorganizował w Koblencji charytatywne zawody, z których dochód (200 000 marek) przekazał na rzecz wymagających remontów gdańskich szkół.
Po powrocie do Polski w 2004 (zamieszkał w Sopocie), został w lutym tego roku dyrektorem sportowym Polskiego Związku Tenisa Stołowego, zajmował się też szkoleniem, marketingiem i kontaktami zagranicznymi. W marcu 2005 został członkiem władz Międzynarodowej Federacji Tenisa Stołowego (ITTF). Z Markiem Formelą autor książki Ostatnia piłka (1999). Trzykrotnie odznaczony złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998), pośmiertnie medalem „Za zasługi dla gdańskiego sportu” (2018).
Zmarł na nowotwór płuc, pochowany został na cmentarzu komunalnym w Sopocie.
Od 1 XI 2005 jego imię nosi Centrum Szkolenia Polskiego Związku Tenisa Stołowego w Gdańsku-Zaspie, ul. Meissnera 3, przy którym odsłonięto poświęcony mu pomnik-głaz, od 2006 patron skweru w Sopocie, od 2009 patron ulicy w Gdańsku (Orunia Górna, Borkowo); w 2010 jego imię nadano głównej alei na terenie AWFiS. W tym samym roku pośmiertnie przyznano mu tytuł honorowego obywatela Starogardu Gdańskiego. W 2015 uhonorowany przez Polskie Radio tytułem „Osobowość 60-lecia Kroniki Sportowej”.
Jego imię nosi kilka szkół, m.in. od 2006 Szkoła Podstawowa w Zelgoszczy, którą ukończył, od 2007 SP w Kąkolewie koło Grodziska Wielkopolskiego, od 2013 SP w Otłowcu (gmina Gardeja), niepubliczna SP w Przytocku w powiecie słupskim, w latach 2012-2014 SP nr 40 w Warszawie (zlikwidowana), SP w Jeżewie koło Sierpca, od 2012 Publiczne Gimnazjum w Sławkowie koło Działdowa. Patronuje Hali Miejskiej w Starogardzie Gdańskim, halom sportowym przy SP nr 1 w Międzyzdrojach, przy SP w Jeżewie, przy SP nr 1 w Mielcu, Hali Widowisko-Sportowej w Brzegu Dolnym. Od 2014 odbywają się pokazowe turnieje tenisa stołowego najlepszych tenisistów europejskich Grubba Polish Champions (Turniej Mistrzów w Tenisie Stołowym). Z okazji jego 60-tych urodzin 20 V 2018 w Starogardzie Gdańskim odsłonięto głaz z poświęconą mu tablicą. 27 XI 2020 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Jazz Duo 128NG nr 1065.
Od 1972 żonaty był z Lucyną z domu Galus (ur. 1959), piłkarką ręczną między innymi AZS AWF Gdańsk, 75-krotną reprezentantką Polski, od 2007 kierującą Fundacją im. Andrzeja Grubby, organizującą turnieje tenisa stołowego dla uczniów szkół podstawowych „Memoriał Andrzeja Grubby”. Ojciec Tomasza (ur. 1984) i Macieja (ur. 1990).
