GRODECKI STEFAN, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Kapitulacja Westerplatte, Stefan Grodecki drugi z prawej (z maską przeciwgazową)
7 IX 1939, po kapitulacji załogi Westerplatte, od lewej por. Stefan Grodecki, kpt. Mieczysław Słaby, kpt. Franciszek Dąbrowski, ppor. Zdzisław Kręgielski
Stefan Grodecki, okres powojenny

STEFAN LUDWIK GRODECKI (do 1931 Stefan Gryś) (25 VIII 1903 Niedźwiedź, pow. limanowski, woj. krakowskie – 16 VIII 1968 Warszawa), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu porucznika obserwatora rezerwy, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Jana Grysia i Karoliny z domu Piwowarskiej. Ojciec uprawiał czterohektarowe gospodarstwo rolne w Skrzydlnej, matka pracowała z mężem w gospodarstwie.

W latach 1910–1915 uczęszczał do szkoły powszechnej w Szczyrzycu. W 1923 ukończył Państwowe Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Myślenicach. Maturę (z wynikiem celującym) zdał 5 VI 1923. W 1924 odbył praktykę zawodową w zakładach Zieleniewskiego w Krakowie. W 1924 rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Technische Hochschule Danzig. Był członkiem Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku. Studiował z przerwami, w czasie nauki zatrudniony był w charakterze pracownika biurowego w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Gdańsku (prawdopodobnie była to forma wsparcia finansowego studentów studiujących w Gdańsku). 14 VIII 1929 powołany został do służby wojskowej w 5. Baonie Podchorążych Rezerwy w Łobzowie. Od 24 IX 1930 służył w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa, po czym skierowany został do służby w 2. Pułku Lotniczym w Krakowie. Zwolniony do rezerwy 18 IX 1930 w stopniu plutonowego podchorążego, ze specjalnością obserwatora. Powrócił do Gdańska, w 1933 ukończył studia, inżynier. Podjął również w dalszym ciągu pracę w PKP.

W 1932 awansowany do stopnia podporucznika, 1 I 1935 do stopnia porucznika rezerwy. 20 X 1931, na własną prośbę, decyzją wojewody krakowskiego, uzyskał administracyjną zgodę na zmianę nazwiska z Gryś na Grodecki. Po zwolnieniu na własną prośbę z pracy w gdańskiej DOKP, od 1 VIII 1934 pracował w WST na Westerplatte na stanowisku cywilnego kierownika technicznego basenu portowego, elektrowni i wodociągów.

We wrześniu 1939, w czasie obrony Westerplatte, od 1 do 7 tego miesiąca adiutant dowódcy i oficer techniczny. Od 7 września jeniec nr 2106, początkowo obozu przejściowego w Riesenburgu (Prabuty), następnie Oflagu XVIII A Lienz (Austria). 31 V 1940 przeniesiony do Oflagu II C w Woldenbergu (Dobiegniew). Uczestniczył w marszu ewakuacyjnym na zachód, uwolniony 30 I 1945 w Dietz przez Armię Czerwoną. Powrócił do Gdańska, od lipca 1945 zatrudniony był na stanowisku kierownika ruchu portowych urządzeń przeładunkowych w Porcie Gdańsk. Od 1 XI 1945 pracował w Centrali Zbytu Produktów Przemysłu Węglowego Gdańsk–Gdynia na stanowiskach starszego inżyniera ruchu, kierownika technicznego portu węglowego, głównego inżyniera portu. 16 IV 1948 przeniesiony przez Ministerstwo Obrony Narodowej do rezerwy. Od 1 I 1950 był naczelnym inżynierem ruchu w Zarządzie Portu Gdańsk–Gdynia. 1 IV 1954 przeniesiony do Centralnego Zarządu Portów Ministerstwa Żeglugi w Warszawie na stanowisko głównego mechanika.

Od 1945 był członkiem Stronnictwa Demokratycznego. Współzałożyciel i aktywny członek Związku Obrońców Westerplatte, późniejszego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (Sekcja Westerplatczyków w Zarządzie Okręgowym ZBoWiD w Gdańsku). Odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1945), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955), Srebrnym (1946) i Złotym (1952) Krzyżem Zasługi, Medalem za Długoletnią Służbę (1938), Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 (1947), Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk (1947), Odznaką Grunwaldzką (1960), Medalem 10-Lecia PRL (1955), Złotą Odznaka „Zasłużony Pracownik Morza” (1956). Wspólnie ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska.

Żonaty był z Janiną z domu Kramarz, ojciec Jana (ur. 1946) i Barbary (ur. 1949). Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. JTU








Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta KGRP, sygn. 259/1068, k. 38, Rozkaz Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte Nr 34 z dnia 24 VI 1938; Akta KGRP, sygn. 259/1068, k. 00, Rozkaz Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte Nr 00 z dnia 00 marca 1939.
Fotokopie dokumentów Archiwum Stanisławy Górnikiewicz–Kurowskiej zdeponowane w Archiwum Państwowym w Gdańsku.
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 2012 (wyd. 2 uzupełnione i poprawione).
Rut Sławomir, Wojciech Samól, Jarosław Tuliszka, Westerplatczycy – lista 1939. Skład załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w Wolnym Mieście Gdańsku 1 września 1939 r., Gdańsk 2023 (przez indeks).
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania