GOZDAWA-NOCOŃ MARIAN, zastępca komendanta wojewódzkiego MO w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
MARIAN GOZDAWA-NOCOŃ (ur. 27 IX 1915 Krzywopłoty, powiat olkuski – ?), kapitan, zastępca komendanta wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej (MO) w Gdańsku. Syn górnika Franciszka (1887–1945) i Emilii z domu Małkiewicz (ur. ok. 1892). Miał pięcioro rodzeństwa: Eugeniusza (1913–1945), Zofię (ur. 1918), Stanisława (ur. 1921), Irenę (ur. 1924) i Sabinę (1929–1945). Deklarował wyznanie rzymskokatolickie. W latach 1922–1929 uczęszczał do szkoły powszechnej w Kazimierzu, naukę w 1930–1933 kontynuował w szkole budowy maszyn w Katowicach, technik mechanik. Znał język niemiecki. Po ukończeniu szkoły pracował w Starachowickich Zakładach Zbrojeniowych. W latach 1929–1939 był komendantem tamtejszego hufca Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP). Od 1933 należał do Związku Techników RP. W 1930 otrzymał powołanie do Szkoły Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, którą ukończył w 1931. Po zmobilizowaniu we wrześniu 1939 otrzymał awans na podporucznika. Nie brał jednak bezpośredniego udziału w walkach. Podczas okupacji był kierownikiem zakładowej stołówki w Starachowicach. Od 19 XII 1939 członek Związku Walki Zbrojnej, następnie Armii Krajowej (AK), był kwatermistrzem zgrupowania. 1 I 1944 awansowany na porucznika.
29 IV 1945 wstąpił do MO, 24 września ujawnił swoją przynależność do AK. W tym samym czasie zaangażował się także w organizację gdańskiego hufca ZHP. Jego pierwszym stanowiskiem był etat sekretarza wydziału personalnego Komendy Wojewódzkiej MO w Gdańsku. Po niespełna miesiącu został przeniesiony do wydziału gospodarczego na stanowisko zastępcy szefa tegoż wydziału. 15 II 1947 awansował na kapitana. 24 X 1946 powierzono mu obowiązki zastępcy komendanta wojewódzkiego do spraw administracyjno-gospodarczych. Po wstąpieniu do MO zapisał się do Polskiej Partii Robotniczej (PPR), po pewnym czasie na jednym z zebrań partyjnych zniszczył swoją legitymację i oświadczył, że występuje z partii. Jednym z powodów tej decyzji była obawa przed dawnymi kolegami z AK, którzy ponoć grozili mu śmiercią za zdradę. Po wystąpieniu z PPR, 2 XII 1946 złożył wniosek o przyjęcie do Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), jednakże został on rozpatrzony odmownie.
W kwietniu 1947 został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku na karę trzech lat więzienia (zarzucano mu przywłaszczenie radia z depozytu) i z tego powodu 27 V 1947 wydalony z MO. Ostatecznie z braku dowodów winy wyrok został przez Najwyższy Sąd Wojskowy uchylony. Od 1947 członek oddziału gdańskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich. W latach 1947–1948 był członkiem zarządu tej organizacji, od 1953 do 1957 jej prezesem. Do końca 1958 uczestniczył w pracach działającej przy Politechnice Gdańskiej Komisji Weryfikacyjno-Kwalifikacyjnej rozpatrującej wnioski o nadanie stopnia inżyniera.
Odznaczony był Krzyżem Walecznym (1944), medalem za „Odrę, Nysę, Bałtyk”, Medalem Niepodległości. Od 23 III 1943 żonaty z Elżbietą z domu Kowalewską (1 IX 1921 – 10 IX 2016, pochowana na cmentarzu Srebrzysko), miał syna Lecha (1947–1998).
Bibliografia:
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Gdańsk, 130/1639, t. 1. (akta personalne Mariana Gozdawy-Noconia).
M. Sywula, Milicja Obywatelska w województwie gdańskim 1945–1949, Gdańsk–Warszawa 2020.
https://docplayer.pl/106531157-70-lat-simp-na-ziemi-gdanskiej.html.
