GÓRSKI ANDRZEJ, obrońca Poczty Polskiej w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
ANDRZEJ GÓRSKI (21 VII 1910 Jarużyn – 15 X 1985 Dziemiany), pocztowiec, obrońca Poczty Polskiej w Gdańsku 1 IX 1939 honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Teofila (ur. 21 II 1874 Jarużyn) i Marianny z domu Kujawskiej. Od siódmego do dziesiątego roku życia uczęszczał do szkoły powszechnej w Jarużynie, następnie do szkoły w Mariampolu koło Bydgoszczy. Po śmierci rodziców wychowywał się w rodzinie siostry (Marianna Wrzeszykowska) w Mariampolu koło Bydgoszczy. 15 XII 1925 wstąpił jako ochotnik do wojska w charakterze elewa orkiestranta i uczył się do osiągnięcia wieku poborowego. Od 5 IV 1932 do 20 IX 1933 odbywał służbę czynną w 62. Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Bydgoszczy. Okres rekrucki spędził w 5. kompanii strzeleckiej, następnie został przydzielony do 7. kompanii szkolnej, gdzie ukończył szkołę podoficerską z wynikiem dobrym, po czym został skierowany do orkiestry, w której zyskał opinię bardzo dobrego muzyka – tenorzysty. Grywał też na skrzypcach.
Z powodu braku etatów dla podoficerów zawodowych 20 IX 1933 został zwolniony z obowiązkowej służby czynnej w stopniu kaprala. W okresach od 1 do 31 stycznia 1934, 4 lutego – 9 maja 1935, 9 XI 1935 – 15 II 1936 i 24 II 1936 – 31 I 1937 pracował w charakterze niższego pracownika kontraktowego w Urzędzie Pocztowym Bydgoszcz 1. Tamże, 1 II 1937, został przyjęty do służby na czas nieokreślony na stanowisku młodszego pocztyliona, z wynagrodzeniem według XI grupy uposażenia. Jednocześnie został zobowiązany do uzupełnienia wykształcenia do poziomu siedmiu klas szkoły powszechnej. W 1937 zdał egzamin dla niższych pracowników pocztowych. Od 9 do 12 grudnia 1938 poddał się egzaminowi podstawowemu dla praktykantów z wykształceniem powszechnym w dziale służby pocztowo-telekomunikacyjnej, który zdał z wynikiem dostatecznym. Od 1 I 1938 był wynagradzany według X grupy uposażenia. 1 IV 1939 otrzymał mianowanie na stanowisko młodszego pocztyliona w Urzędzie Pocztowym Bydgoszcz 1.
W połowie sierpnia 1939 został, razem z Florianem Budziakiem, Sylwestrem Płoszyńskim i Leonem Schreiberem, przeniesiony służbowo do Polskiego Urzędu Pocztowo-Telegraficznego Gdańsk 1 i zakwaterowany na jego terenie. Brał udział w obronie Poczty Polskiej 1 IX 1939, obsługując broń maszynową. Był jednym z czterech pocztowców, obok Władysława Milewczyka, Franciszka Mielewczyka i Augustyna Młyńskiego, którym w momencie kapitulacji załogi udało się zbiec i przeżyć II wojnę światową. Razem z Władysławem Milewczykiem przeszedł przez linię frontu i 3 IX 1939 dotarł do Liniewka.
Pod przybranym nazwiskiem Karol Brand ukrywał się początkowo w powiecie kościerskim, później w Krzywośnitach w powiecie siedleckim (gmina Huszlew). Od 1 IX 1944 do 4 IV 1945 zatrudniony w Urzędzie Pocztowym w Siedlcach, jako kierownik agencji pocztowej w gminie Huszlew.
W 1945 powrócił do Gdańska i w sierpniu podjął pracę w Urzędzie Pocztowym Gdańsk 1, gdzie pracował do 1951 jako starszy asystent. W latach 1951–1975 (do emerytury) pracował w Stoczni Gdańskiej w Wydziale P-1 jako kierownik magazynów. Był również członkiem Orkiestry Stoczni Gdańskiej. Wobec pojawiających się w okresie powojennym wątpliwości co do jego udziału w obronie Poczty Polskiej, fakt ten – podobnie jak w przypadku Władysława Milewczyka, Franciszka Mielewczyka i Augustyna Młyńskiego – został potwierdzony oficjalnie 10 V 1967 przez specjalną komisję Ministerstwa Łączności; takie samo stanowisko zajęła komisja historyczna Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. 31 VIII 1979 wziął udział, jako gość honorowy, w otwarciu Domu Filatelisty im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku i zorganizowanej z tej okazji wystawie filatelistycznej. 1 IX 1979 u boku I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka i Władysława Milewczyka odsłonił pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Mieszkał we Wrzeszczu przy ul. Kościuszki 75, jako emeryt w Dziemianach.
Odznaczony był Srebrnym Krzyżem Zasługi (1962), Krzyżem Kawalerskim 1970) i Krzyżem Oficerskim (1979) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycięstwa i Wolności (1947), odznaką „Za zasługi dla Gdańska” (1971), Odznaką Grunwaldzką (1970). Pośmiertnie otrzymał Krzyż Walecznych, nadany 30 VIII 1990 przez prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego. 21 V 1998 zaliczony w poczet honorowych obywateli miasta Gdańska. Jego nazwisko upamiętniono na tablicy przy wejściu do historycznego budynku Poczty Polskiej na pl. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Jeden z bohaterów sztuki Janiny Skowrońskiej-Feldmanowej Poczta Gdańska (1966; w przedstawieniu prapremierowym, wystawionym 16 X 1971 przez Towarzystwo Dramatyczne im. Aleksandra Fredry w Przemyślu, w jego rolę wcielił się Janusz Kaniowski).
Mąż Władysławy Górskiej. Pochowany 18 X 1985 na cmentarzu w Dziemianach.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Andrzej Górski teczka osobowa 1146.
Archiwum Poczty Polskiej.
Archiwum Muzeum Poczty Polskiej – oddział Muzeum Gdańska.
„Dziennik Bałtycki” nr 239 z 31 VIII 1947, nr 141 z 15-16 VI 1958, nr 247 z 17 X 1970, nr 222 17 X 1985 (nekrologi).
„Wieczór Wybrzeża” nr 196 z 1-2 IX 1979.
Bogacki Franciszek, Poczta Polska w Gdańsku, Warszawa 1978.
Daniluk Jan, Obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, Warszawa 2014.
