DOBOSZYŃSKI ADAM, polityk, publicysta
| < Poprzednie | Następne > |
ADAM DOBOSZYŃSKI (11 I 1904 Kraków – 29 VIII 1949 Warszawa), polityk, publicysta, specjalista z dziedziny budowy maszyn. Syn adwokata i ziemianina Adama (29 IX 1852 Brzeżany – 19 V 1929 Kraków), członka austriackiej Rady Państwa (1900–1907), i poślubionej w 1901 w Wiedniu Natalii z Doboszyńskich (1870 Warszawa – 1937). Brat Jadwigi (1902–1986) zamężnej Malkiewicz. W 1920 żołnierz w wojnie polsko-bolszewickiej. Maturę zdał w gimnazjum w Krakowie (1920), następnie studiował w Gdańsku, w 1925 absolwent Wydziału Budowy Maszyn Technische Hochschule Danzig (THD), inżynier budowy maszyn. Współzałożyciel i drugi prezes Bratniej Pomocy Zrzeszenia Studentów Polaków Politechniki Gdańskiej, członek i prezes Polskiej Korporacji Akademickiej „Związku Akademików Gdańskich Wisła”. Reprezentant polskich studentów II Wolnego Miasta Gdańska w konferencjach Międzynarodowej Konfederacji Studentów.
W latach 1925–1927 studiował w Szkole Nauk Politycznych w Paryżu, w 1928 ukończył z wyróżnieniem Szkołę Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie. W okresie 1929–1931 sekretarz krakowskiego oddziału Związku Ziemian. Pracował w firmie Solvay w Krakowie, był zarządcą majątku ojca w podkrakowskich Chorowicach. W latach 1931–1933 należał do Obozu Wielkiej Polski, był członkiem Stronnictwa Narodowego (SN) do 1940 (prezes Zarządu Powiatowego SN, członek Zarządu Okręgowego SN, Komitetu Głównego SN). 26 XI 1938 skazany na karę więzienia za antyżydowskie wystąpienia i udział w „wyprawie myślenickiej” (23 VI 1936, opanowanie przez 36 bojówkarzy na kilka godzin Myślenic pod Krakowem; uniewinniony w pierwszym procesie w czerwcu 1937), w lutym 1939 zwolniony ze względów zdrowotnych. II wojna światowa przerwała odbywanie kary więzienia.
Żołnierz wojny obronnej 1939, później walczył we Francji (1. Batalion Saperów 1. Dywizji Grenadierów, awansowany na porucznika) i w Anglii (od października 1940). Współzałożyciel Komitetu Zagranicznego Obozu Narodowego, działacz organizacji katolickich, publicysta polskiej prasy w Anglii. W 1943 został aresztowany i usunięty z Wojska Polskiego za krytykę gen. Władysława Sikorskiego (za przemilczenie noty rządu radzieckiego z 16 I 1943, uznającej sprawę zajętych przez siebie w 1939 ziem wschodnich Rzeczypospolitej za zamkniętą) i promowanie gen. Kazimierza Sosnkowskiego na stanowisko Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych oraz Premiera Rządu na emigracji w liście otwartym do prezydenta Władysława Raczkiewicza. W latach 1945–1946 objechał polskie ośrodki emigracyjne w Belgii, Włoszech, Turcji i Niemczech w celu utworzenia wspólnej platformy politycznej.
23 XII 1946 powrócił nielegalnie do Polski; ukrywał się. Aresztowany 3 VII 1947 w Poznaniu przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, został osadzony w więzieniu w Warszawie-Mokotowie. Orzeczeniem Wojskowego Sądu Rejonowego z 11 VI 1949 skazany na karę śmierci w procesie ze sfingowanymi zarzutami, wyrok wykonano. 29 IV 1989 Sąd Najwyższy wydał wyrok uniewinniający z wszystkich zarzutów. Pochowany anonimowo na tzw. Łączce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Odznaczony m.in. trzykrotnie Krzyżem Walecznych oraz francuskim Krzyżem Wojennym (Croix de Guerre).
Bibliografia:
Księga pamiątkowa studentów Polaków Politechniki Gdańskiej w latach 1904–1939, red. Henryk Hadrian, Marian Rakowski, Roman Wieloch, Gdańsk 1993, s 58–59.
Kaczmarski Krzysztof, Tomasik Paweł, Adam Doboszyński 1904–1949, Rzeszów 2010.
