CHYCHŁA ZYGMUNT, bokser, olimpijczyk, honorowy obywatel Gdańska

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Reprezentacja Polski przed spotkaniem z drużyną ZSRR na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie, Zygmunt Chychła czwarty z prawej, 12 X 1947
Zygmunt Chychła (z prawej)
w przegranej walce z Siergiejem Szczerbakowem podczas meczu Polska–ZSRR (6:10) na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie,
12 X 1947
Zygmunt Chychła i Siergiej Szczerbakow, 12 X 1947
Zygmunt Chychła (z prawej) podczas Igrzysk Sportowych Związków Zawodowych, 1948
Zygmunt Chychła na podium po zdobyciu tytułu Mistrza Europy, 1953

ZYGMUNT CHYCHŁA (6 XI 1926 Gdańsk – 26 IX 2009 Hamburg), bokser (waga półśrednia i lekka), olimpijczyk, honorowy obywatel Gdańska. Jeden z sześciorga dzieci Józefa Chychły (Chychło) (18 III 1890 – 28 I 1954 Gdańsk), woźnego w szkole senackiej w II Wolnym Mieście Gdańsku przy Weidengasse (ul. Łąkowa), odznaczonego Brązowym Krzyżem Zasługi (1953). Brat między innymi Praksedy, Cecylii (18 V 1919 – 17 IX 1981 Gdańsk), Zofii (3 V 1924 Gdańsk – 14 XII 2009 Gdańsk) i Jana (ur. 1922), aresztowanego wraz z ojcem 3 IX 1939, przez więzienie w Victoriaschule, obozy w Grenzdorfie (Granicznej Wsi) i w Stutthofie skierowanego do karnych oddziałów pracy na froncie wschodnim, gdzie zmarł na tyfus w 1944.

W 1938 rozpoczął treningi w Gedanii pod kierunkiem Brunona Karnatha, później Jana Biangi, zadebiutował w walce pokazowej w listopadzie 1938 w przedmeczu KS Siła Wejherowo – Gedania. Podczas II wojny światowej, w latach 1939–1943 zawodnik Polizei-SV Danzig, w 1941 finalista młodzieżowych mistrzostwach III Rzeszy we Wrocławiu w wadze muszej. W 1944 wcielony do Wehrmachtu; po wzięciu do niewoli we Francji służył następnie w szeregach 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa we Włoszech (również dwukrotny mistrz korpusu w wadze lekkiej).

W latach 1946–1953 ponownie był zawodnikiem Gedanii. Dwukrotnie uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich (IO): w 1948 w Londynie (ćwierćfinalista, V–VIII miejsce) i w 1952 w Helsinkach, gdzie zdobył złoty medal (pierwszy polski złoty medal olimpijski po II wojnie światowej). Dwa razy został mistrzem Europy: w 1951 (Mediolan) i 1953 (Warszawa). Po tym, jak w finale w 1953 pokonał Siergieja Szczerbakowa, żołnierza i bohatera rosyjskiego, w pięć minut po ogłoszeniu werdyktu kierownictwo polskiej ekipy zgłosiło ustny protest do Międzynarodowej Federacji Boksu Amatorskiego (AIBA), uznając przyznanie zwycięstwa polskiemu zawodnikowi za przejaw dywersji ze strony AIBA i stronniczych sędziów, a przewodniczący Głównego Komitetu Kultury Fizycznej Włodzimierz Reczek poinformował o proteście stronę radziecką i Artura Starewicza, kierownika Wydziału Propagandy KC PZPR. W Mistrzostwach Europy (ME) w 1947 (Dublin) doszedł do ćwierćfinału (w okresie przygotowań przesunięty z wagi półśredniej do lekkiej), w ME w 1949 (Oslo) nie brał udziału z powodu kontuzji (złamanie prawego kciuka), był obserwatorem z ramienia Polskiego Związku Bokserskiego.

Czterokrotnie został indywidualnym mistrzem Polski: w 1948 (waga półśrednia), 1949, 1950 i 1952 (waga lekka), w 1947 (waga półśrednia) odpadł w ćwierćfinale. W 1949 z Gedanią zdobył tytuł drużynowego mistrza Polski, w 1950 i 1952/1953 wraz z drużyną wywalczył brązowy medal. Indywidualny mistrz Wybrzeża w 1947, 1948, 1949 (bez walki, został awansowany od razu do finału, w którym miał stoczyć pojedynek z Gerardem Musiałem z Gedanii, ten się jednak nie stawił) i w 1953. W 1950 po wygraniu pierwszej walki przez nokaut zrezygnował z udziału w mistrzostwach Wybrzeża.

W gdańskim turnieju Błękitna Wstęga Bałtyku (28–29 VI 1947), w którym brali udział reprezentanci Gdańska, Warszawy, Łodzi i Katowic, został indywidualnym mistrzem Bałtyku. W 1947 i 1951 mistrz Polski Zrzeszenia Kolejarz, 24 IX 1950 wygrał w wadze półśredniej turniej z okazji 30-lecia boksu w Łodzi. Siedemnaście razy wystąpił w reprezentacji Polski – odniósł 15 zwycięstw, poniósł dwie porażki. Walczył ponadto w spotkaniach reprezentacji okręgowych i reprezentacji Polski Związków Zawodowych (Centralna Rada Związków Zawodowych (CRZZ)). Stoczył 264 walki: odniósł 237 zwycięstw (mistrzostwo Polski w Gdańsku w 1950 zdobył w 207 walce), 12 razy zremisował, 15 razy przegrał.

W początkach 1951 zdiagnozowano u niego postępującą gruźlicę. Ze względu na utrzymujący się podwyższony stan gorączkowy nie został dopuszczony do marcowego turnieju z okazji VI Rocznicy Wyzwolenia Gdańska w 1951, nie wytrzymał też trudów turnieju w Moskwie w 1952 (brał udział w dwóch z czterech spotkań polskiej kadry), podczas IO w 1952 tracił szybkość w trzeciej rundzie. Po igrzyskach w 1952 był w stanie powrócić do treningów dopiero po trzech miesiącach. Pierwszą walkę po przerwie wygrał – było to jubileuszowe, 250 spotkanie I ligi bokserskiej Kolejarz/Gedania Gdańsk – Gwardia Warszawa (10:10); zawody odbyły się w Elblągu. Nie wziął udziału w indywidualnych Mistrzostwach Polski w 1953, co oficjalnie tłumaczono chorobą jego żony. Opinia publiczna, nie znając przyczyny absencji, zarzucała Chychle, że nie chce stawiać się na każde międzynarodowe spotkanie polskiej reprezentacji (to było powodem obniżenia przez „Przegląd Sportowy” jego pozycji w corocznym konkursie na najlepszego sportowca roku).

Przed Mistrzostwami Europy w 1953 twierdzono, że jego choroba minęła, jednak po mistrzostwach Chychła zakończył karierę w wieku 27 lat. W 1954 wraz z Feliksem Stammem opiekował się jedną z grup wiekowych adeptów boksu w Cetniewie. Jako instruktor trenował też bokserów Gedanii (1954–1958). W 1955 został włączony w skład plenum Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Trenował zespoły w Wejherowie, Lęborku, w Marynarskim Klubie Sportowym Gdynia.

W czasie kariery sportowej był pracownikiem Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych. Po mistrzostwach w Mediolanie w 1952 awansował na podporucznika Służby Ochrony Kolei (SOK). W latach 1954–1958 zasiadał w gdańskiej Miejskiej Radzie Narodowej, w 1954 wchodził w skład Komitetu Organizacyjnego Obchodów 500-lecia Powrotu Gdańska do Polski, był również członkiem prezydium Miejskiego Komitetu Frontu Narodowego (sekcja imprez sportowych).

Propaganda PRL wykorzystywała jego sukcesy i popularność. 28 I 1951 w Gdańsku przed spotkaniem Kolejarz/Gedania – Gwardia Warszawa w I lidze musiał odczytać odezwę sławiącą podpisaną właśnie umowę pomiędzy Polską i Niemiecką Republiką Demokratyczną w sprawie granic państwowych. Po IO w 1953 na pierwszej stronie „Przeglądu Sportowego” ukazał się artykuł, w którym poparł apel proradzieckiej Światowej Rady Pokoju w sprawie zakazu używania i rozpowszechniania broni atomowej, o którym wcześniej nic nie wiedział. W marcu 1953 „Dziennik Bałtycki” opublikował kondolencje, które rzekomo złożył radzieckim sportowcom po śmierci Józefa Stalina.

W Gdańsku mieszkał z rodziną przy ul. Kochanowskiego. W 1958 po raz pierwszy wystąpił o zgodę na wyjazd do Niemiec, na zaproszenie brata żony, który po II wojnie światowej osiadł w Hamburgu. W następnych latach był inwigilowany, przesłuchiwany, jego korespondencję kontrolowała Służba Bezpieczeństwa, zdegradowany ze stopnia kapitana SOK i zwolniony z pracy. Był tragarzem w porcie, by utrzymać rodzinę sprzedawał swoje trofea. Od 1972 w Hamburgu, pozbawiony obywatelstwa polskiego. Po przemianach 1989 sporadycznie przyjeżdżał do Gdańska (między innymi na pogrzeb siostry), także z żoną do Sopotu (groby teściów). W Niemczech pracował na kolei, a pod koniec życia przebywał w Domu Seniora w Hamburgu.

Żonaty był z Anną Marią z domu Duczyńską (1926 – 2018 Hamburg), mieszkającą od 1945 z rodzicami w Sopocie uciekinierką z Królewca, do którego wyemigrowali z Wielkopolski w 1933, florecistką, urzędniczką bankową. Ojciec trzech synów: Joachima (ur. 1952), technika w biurze konstrukcyjnym, Zygmunta (ur. 1954), prawnika, prezesa stowarzyszenia najemców lokali w Hamburgu, oraz Edwina (ur. 1956), ucznia gdańskiej Szkoły Podstawowej nr 70, w 1972 mistrza Polski juniorów do lat 17 we florecie, fotografika. Pochowany na cmentarzu Nienstedtener Friedhof w Hamburgu.

Za ME w Mediolanie otrzymał w 1951 tytuł „Mistrza Sportu”, za sukces na IO w Helsinkach – tytuł Zasłużonego Mistrza Sportu (1952). Po ME w Warszawie w 1953 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi. W 1966 otrzymał medal "20-lecie kultury fizycznej w województwie gdańskim". Zwycięzca w plebiscycie „Przeglądu Sportowego” na najlepszego sportowca Polski za rok 1951 i 1952 (za 1948 – na ósmej pozycji, 1950 – na piątej, 1953 – na czwartej). Drugi (za Januszem Sidło) w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” na najlepszego sportowca Wybrzeża za rok 1954. Również w plebiscycie „Dziennika Bałtyckiego” został sklasyfikowany na V miejscu wśród najlepszych trenerów Wybrzeża za rok 1956. W plebiscycie tego samego dziennika w 1970 uznano go za najlepszego sportowca Wybrzeża 25-lecia. W rankingu 90-lecia Polskiego Związku Bokserskiego, ogłoszonym w 2013, przyznano mu II miejsce wśród wszystkich dotychczasowych polskich bokserów wagi półśredniej i XIV miejsce na liście stu najlepszych. Polski Związek Bokserski ogłosił rok 2014 rokiem Zygmunta Chychły.

W 2003 nadano mu honorowe obywatelstwo Gdańska (odebrał je syn, Zygmunt junior). Od 2009 jest patronem jednej z ulic na Chełmie. 25–26 VI 2011 na Długim Targu odbył się I Międzynarodowy Turniej Bokserski im. Zygmunta Chychły, przygotowany przez klub Seko i Urząd Miasta Gdańska; impreza jest organizowana corocznie. 20 VII 2012 jego grób na cmentarzu w Nienstedten został udekorowany przez delegację Polskiego Komitetu Olimpijskiego z udziałem wicekonsula Marka Sorgowickiego. W 2018 przyznano mu pośmiertnie medal „Za zasługi dla gdańskiego sportu”. 1 IV 2022 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Duo 128 NG nr 1080.

Występy Zygmunta Chychły na olimpiadzie w Londynie w 1948 roku
(ćwierćfinalista, V–VIII miejsce)
Data Przeciwnik Wynik
9 sierpnia Fred Wijngaard (Holandia) wygrana 3:0 na punkty
10 sierpnia Alexander Obeyesekere (Cejlon) wygrana w drugiej rundzie przez ko
11 sierpnia Alessandro Dottavio (Włochy) przegrana 0:3 na punkty
Występy Zygmunta Chychły na olimpiadzie w Helsinkach w 1952 roku
(złoty medal)
Data Przeciwnik Wynik
29 lipca Pierre Wouteres (Belgia) wygrana na punkty 3:0
30 lipca Jose Davalos (Meksyk) wygrana na punkty 3:0
31 lipca Julius Torma (Czechosłowacja) wygrana na punkty 2:1
1 sierpnia Gunter Heidemann (RFN) wygrana na punkty 2:1
3 sierpnia Sergey Szczerbakow (ZSRR) wygrana na punkty 3:0
Występy Zygmunta Chychły w mistrzostwach Europy
Data i miejsce Przeciwnik Wynik
12–17 V 1947 Dublin, przesunięty przed ME z wagi półśredniej do wagi lekkiej I seria: Henry Darby (Anglia),
ćwierćfinał: Svend Wade (Dania)
wygrana na punkty 3:0
przegrana na punkty 1:2
13–18 VI 1949 Oslo kontuzjowany, pojechał jako obserwator
14–19 V 1951 Mediolan, mistrz Europy w wadze półśredniej eliminacje: Franz Buchler (RFN)
ćwierćfinał: Pierre Wouters (Belgia)
półfinał: Gerth Strahle (Szwecja)
finał: Hans Kohlberger (Austria)
wygrana na punkty 3:0
wygrana na punkty 3:0
wygrana w trzeciej rundzie przez przewagę
wygrana na punkty 3:0
19–24 V 1953 Warszawa, mistrz Europy w wadze półśredniej eliminacje (19 maja): Renzo Ruggeri (Włochy)
ćwierćfinały: Ghunter Heidemann (RFN)
półfinały: Nicolae Linca (Rumunia)
finał: Sergiej Szczerbakow (ZSRR)
wygrana na punkty 3:0
wygrana na punkty 2:1
wygrana na punkty 3:0
wygrana na punkty 2:1
Występy Zygmunta Chychły w mistrzostwach Polski
Data i miejsce Wynik
8–11 IV 1948 Warszawa, mistrz Polski w wadze półśredniej ćwierćfinał: wygrana z Wiklińskim (Bydgoszcz)
półfinał: przeciwnik (Sztolc–Wrocław), niedopuszczony do walki
finał: wygrana z Olejnikiem (Łódź)
5–8 V 1949 Wrocław, mistrz Polski, waga półśrednia I seria – wolny los
ćwierćfinał – wygrana z Rudzińskim (Olsztyn) przez poddanie w drugiej rundzie
półfinał – wygrana z Rutkowskim (Szczecin)
finał – wygrana z Olejnikiem (Łódź) w trzeciej rundzie przez nokaut techniczny (z powodu przewagi Chychły walka przerwana przez sędziego)
20–23 IV 1950 Gdańsk, mistrz Polski w wadze półśredniej I seria – wygrana z Zielińskim (Lublin)
ćwierćfinał – wygrana z Maciejewskim (Śląsk)
półfinał – wygrana z Musiałem (Gdańsk), poddanie po pierwszej rundzie
finał – wygrana z Debiszem (Łódź)
11 V 1952 Opole, eliminacje,
23–25 V 1952 Warszawa, finały
wygrana z Chodorowskim (Kraków)
wygrana z Nowakowskim, wygrana z Kaźmierczakiem w drugiej rundzie przez przewagę
1953 nie startował, oficjalnie z powodu choroby żony
Starty Zygmunta Chychły w reprezentacji Polski
(17 występów 1947–1952: 15 zwycięstw, dwie porażki)
Data i miejsce Wynik Przeciwnik
12 X 1947 Warszawa Polska–ZSRR 6: 10, półśrednia przegrał ze Szczerbakowem
18 XI 1947 Praga Czechosłowacja–Polska 12:4 wygrał z Koudelą
28 XII 1947 Poznań Polska–Węgry 8:8 przegrał z Mortonem (głosami 1:2)
17 X 1948 Budapeszt Węgry–Polska 8:8 wygrał z Bene
7 XI 1948 Poznań Polska–Czechosłowacja 12: 4 wygrał z Krocakiem
27 X 1949 Helsinki Finlandia–Polska 10:6 wygrał z Klausem Tijlanderem (aktualny mistrz Finlandii)
8 X 1950 Wrocław Polska–Finlandia 12:4 wygrał z Laine
12 XI 1950 Budapeszt Węgry–Polska 14:2 wygrał z Budajem (jako jedyny w polskiej ekipie)
10 XII 1950 Łódź Polska–Czechosłowacja 12:4 wygrał z Koudelą
27 I 1952 Poznań Polska–Węgry 8:12 wygrał z Zahorskim
17 II 1952 Wrocław Polska–Czechosłowacja 14:6 wygrał z Koudelką
7 III 1952 Moskwa* ZSRR–Polska 18:2 wygrał ze Szczerbakowem
8 III 1952 Moskwa, turniej czterech państw Polska–NRD 14:6 wygrał z Kaczorowskym
10 III 1952 Moskwa Polska–Czechosłowacja 12:8 wygrał z Capkiem
7 XII 1952 Warszawa Polska–Finlandia 14:6 wygrał z Pentti Olavim Kontulą
*Turniej czterech państw (Polska zajęła drugie miejsce za ZSRR). **Turniej czterech państw.
Pojedynki Zygmunta Chychły w innych reprezentacjach (wybór)
Data i miejsce Przeciwnik Wynik
26 I 1947 Gdańsk Gdańsk–Łódź 7:9 wygrał z Kalińskim w półśredniej
24 VIII 1947 Szczecin Szczecin–Wybrzeże 4:12 wygrał (trzecia runda przez nokaut)
7 IX 1947 Bydgoszcz Pomorze–Wybrzeże 2:12 wygrał
21 XI 1947 Bratysława Słowacja (Czechosłowacja Południowa) – Polska 9:7 zremisował z Koudelą
25 XI 1947 Poznań Poznań–Gdańsk 10:6 wygrał z Adamskim
29 I 1948 Budapeszt* Budapeszt–Warszawa 10:6 (zespoły oparte o reprezentacje krajów) przegrał z Mortonem przez dyskwalifikację
2 II 1948 Budapeszt* Budapeszt–Warszawa 8:8 zremisował z Martonem
29 IV 1948 Gdańsk Gdańsk–Warszawa 5:11 wygrał z Janiszewskim (choć w trzeciej rundzie znalazł się na deskach)
16 VI 1948 Gdańsk Gdańsk–Helsinki 12:4 wygrał z Karlssonem
1 II 1949 Helsinki Finlandia – polska reprezentacja Związków Zawodowych 6:10 przegrał z Lakko
5 II 1949 Salo Finlandia Północna – polska reprezentacja Związków Zawodowych (bez punktowania) decyzją sędziów przegrał z Suominenem, po odwołaniu przyznano mu zwycięstwo
2 III 1949 Gdańsk Polska II – Węgry 8:8 wygrał z Zachorskym
13 III 1949 Wielkie Zamki Słowacja–Polska 5:11 wygrał z Kovacesem
2 III 1949 Gdańsk Polska II – Węgry 8:8 wygrał z Zachorskym
13 III 1949 Wielkie Zamki Słowacja–Polska 5:11 wygrał z Kovacesem
30 X 1949 Lappeenrata Finlandia II – Polska 4:12 wygrał z Maleniusem
4 XII 1949 Gdańsk Wybrzeże Śląsk 11:5 wygrał z Ponantą
18 XII 1949 Paryż reprezentacja Robotniczych Związków Zawodowych Francji – polska reprezentacja Związków Zawodowych 6:10 wygrał z Huriem
20 XII 1949 Paryż Paryż–Warszawa 0:8 (reprezentacje związków zawodowych) wygrał z Huriem
1 I 1950 Metz (Francja) reprezentacja Polonii francuskiej – polska reprezentacja Związków Zawodowych 2:8 wygrał z Olejniczakiem przez przewagę w drugiej rundzie
26 I 1950 Sztokholm reprezentacja Robotniczych Klubów Szwecji – polska reprezentacja Związków Zawodowych 0:16 wygrał z Wiklanderem
29 I 1950 Norrkoping reprezentacja Robotniczych Klubów Szwecji – polska reprezentacja Związków Zawodowych 6:10 wygrał z Larsonem
31 I 1950 Eskilstuna reprezentacja Robotniczych Klubów Szwecji – polska reprezentacja Związków Zawodowych 4:12 wygrał ze Stenbergiem (mistrzem Szwecji)
17 IX 1950 Wrocław Wrocław–Gdańsk 6:10 wygrał z Pietrygą przez przewagę w drugiej rundzie
23–24 IX 1950 Łódź Turniej Jubileuszowy Łódzkiego Okręgu Związku Bokserskiego I seria: wygrał z Nogajskim (Łódź)
finał: wygrał z Ponantą (Śląsk)
24 XI 1950 Drancy pod Paryżem Robotnicze Związki Zawodowe Francji – polska reprezentacja Związków Zawodowych 4:12 wygrał z Fornierem
26 XI 1950 Frences koło Valanciennes Robotnicze Związki Zawodowe Francji – polska reprezentacja Związków Zawodowych 1:13 wygrał z Hermierem
29 XI 1950 Piennes koło Metzu reprezentacja Polonii francuskiej – polska reprezentacja Związków Zawodowych 1:11 wygrał z Urbanem
5 IV 1951 Wrocław reprezentacja CRZZ – reprezentacja Robotniczej Szwecji 20:0 wygrał z Froidem
9 II 1952 Szczecin Szczecin–Gdańsk 8:12 wygrał z Giedą przez poddanie
*W ramach turnieju z okazji obchodów „Tygodnia Polskiego”.
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania