ŻYDOWICZ HENRYK, komendant miejski MO w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
HENRYK ŻYDOWICZ (30 VI 1915 Toruń – 11 X 1994 Gdańsk), kapitan, komendant miejski Milicji Obywatelskiej (MO) w Gdańsku. Syn Stanisława, kolejarza (starszy zwrotniczy) i Marii, miał brata i siostrę. Deklarował wyznanie rzymsko-katolickie. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał do sześcioletniej szkoły wydziałowej, którą ukończył z wynikiem bardzo dobrym. Pomimo posiadania matury (typu matematyczno-przyrodniczego, zdanej eksternistycznie w Państwowym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1936) z powodu trudnej sytuacji finansowej podjął pracę jako pomocnik handlowy w branży nasienniczej (1932–1939 w firmie B.Hozakowski, Skład i Hodowla Nasion – Zakład Ogrodniczy w Toruniu). Posługiwał się biegle językiem angielskim i niemieckim. Po powołaniu do czynnej służby wojskowej otrzymał skierowanie do Szkoły Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim (1937–1938) i przydział do 31 pułku artylerii lekkiej (a.l.). Po sześciotygodniowych ćwiczeniach rezerwy w swojej jednostce, ukończonych jako dowódca plutonu w stopniu ogniomistrza podchorążego, 1 VII 1939 ochotniczo wstąpił do służby wojskowej jako kandydat na oficera służby stałej.
Podczas kampanii wrześniowej w 1939 (od 15 września w stopniu podporucznika jako oficer zwiadowczy baterii w 48 dywizjonie a.l.) dostał się do niewoli 21 września w Puszczy Kampinoskiej. Przebywał w obozach jenieckich (Stalag IX A Ziegenhain (koło Kassel), oflagi: IV C Colditz (koło Drezna), II A Prenzlau (Brandenburgia), II E Neubrandenburg oraz II D Gross Born (Borne Sulinowo)). Uwolniony 4 II 1945.
Po powrocie do Torunia 9 II 1945, następnego dnia wstąpił w szeregi MO i Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Brał udział w organizacji komendy MO w Toruniu, gdzie pełnił funkcję oficera administracyjno-gospodarczego. Po krótkim pobycie w Bydgoszczy otrzymał przeniesienie do gdańskiej Komendy Wojewódzkiej MO, 18 III 1945 objął stanowisko komendanta powiatowego MO w Kartuzach. Służbę w tym mieście pełnił do 25 VIII 1946, od
1 IX 1946 komendant miejski MO w Gdańsku. W charakterystykach jego osoby podawano, że w stosunku do kolegów i podwładnych był rzeczowy i ujmujący, a także uprzejmy w stosunku do interesantów. W rzeczywistości zdarzało mu się bić i wulgarnie odnosić się do podwładnych, czasem nawet grozić im pistoletem. Z tych powodów wszczęto przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne, wnioskując jednocześnie o wydalenie ze służby. 30 VII 1949, po czternastodniowym areszcie dyscyplinarnym wydalony został z szeregów MO. Głównym powodem tej decyzji były jednak jego zaniedbania, które umożliwiły ucieczkę za granicę Polski dwóch byłych posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL). Po zwolnieniu zatrudnił się w Centrali Mięsnej w Gdańsku, następnie w Biurze Studiów i Projektów Budownictwa Komunalnego jako szef działu. Od 1958 do 1972 był dyrektorem Przedsiębiorstwa Budownictwa Inżynieryjno-Morskiego „Hydrobudowa-4”.
Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Grunwaldu, Medalem „Zasłużony Pracownik Morza” oraz odznaką „Za zasługi dla Gdańska”. Żonaty był z Marią Heleną z domu Iwicką (23 XI 1923 – 14 III 2020 Gdańsk). Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Gdańsk, 250/1903 (akta osobowe Henryka Żydowicza).
„Dziennik Bałtycki”, nr 239, 13 X 1994 (nekrolog).
Sywula Michał, Milicja Obywatelska w województwie gdańskim 1945–1949, Gdańsk–Warszawa 2020.
https://wbh.wp.mil.pl/pdfviewer/?f=/c/scans/zasoby/II_56/II_56_2189 (Centralne Archiwum Wojskowe, własnoręczny życiorys).
