WYBICKI JÓZEF, działacz gdańskiej Polonii

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Józef Wybicki
Józef Wybicki

JÓZEF WYBICKI (3 XI 1866 Niewierz koło Brodnicy – 28 IV 1929 Toruń), lekarz, działacz społeczny i polityczny. Pochodził z rodziny generała Józefa Wybickiego (pradziadek był bratem stryjecznym generała). Syn Michała i Heleny z domu Sulerzyskiej (zm. 25 IX 1915 Gdańsk). Maturę zdał w 1888 w gimnazjum w Brodnicy, w latach nauki należał do tajnego Kółka Filaretów im. Karola Marcinkowskiego. Medycynę studiował na uniwersytetach we Wrocławiu, Berlinie i Lipsku, na tym ostatnim był współzałożycielem (i w 1893 prezesem) Towarzystwa Akademickiego „Unitas”, stawiającego sobie za cel opieką kulturalno-oświatową nad robotnikami polskimi pracującymi w Niemczech. W Lipsku, w 1895, uzyskał też doktorat.

W latach 1895–1920 lekarz pediatra w Gdańsku, mieszkał przy Langgasse 9 (ul. Długa), praktykę prowadzi przy Reitbahn 3 (ul. Bogusławskiego). Okresowo współpracował ze szpitalem Najświętszej Maryi Panny. Podczas I wojny światowej, w okresie 1914–1918, zmobilizowany, był lekarzem wojskowym w Gdańsku.

W latach 1918–1920 był przywódcą gdańskiej Polonii. Od grudnia 1918 gdański podkomisarz Naczelnej Rady Ludowej z Poznania ( Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku), w 1919 komisarz na teren Pomorza, kierował tajnymi przygotowaniami do zbrojnego przywrócenia Macierzy Gdańskiej z Pomorza, zabezpieczał archiwa i materiały instytucji gdańskich. W lutym 1920 roku na czele delegacji gdańskich Polaków witał na Dworcu Głównym generała Józefa Hallera, przekazał dwa pierścienie, które 10 II 1920 posłużyły w Pucku do symbolicznych zaślubin Polski z morzem. Od lata 1920 do października 1921 był starostą pomorskim, organizatorem polskiej administracji na terenie województwa pomorskiego. Od października 1921 do kwietnia 1922 minister byłej dzielnicy pruskiej. Po likwidacji ministerstwa ponownie był, od kwietnia 1922 do śmierci, starostą pomorskim. Z racji pełnionej funkcji od 1 VII 1920 mieszkał w Toruniu.

Przyczynił się do elektryfikacji w województwie pomorskim (rozbudowa elektrowni w Gródku, budowa elektrowni Żur), do naprawy i rozbudowy zniszczonych podczas I wojny światowej dróg i mostów. Był współzałożycielem Pomorskiego Stowarzyszenia Ubezpieczeń i Pomorskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej. Działał społecznie w wielu organizacjach, między innymi w Instytucie Bałtyckim, Towarzystwie Naukowym w Toruniu, Towarzystwie Pomocy Naukowej, Polskim Czerwonym Krzyżu, Pomorskim Towarzystwie Walki z Gruźlicą, Pomorskim Towarzystwie Opieki nad Dziećmi, Lidze Obrony Powietrznej Państwa, Towarzystwie Przyjaciół Harcerstwa, Towarzystwie Obrony Kresów Zachodnich.

Kawaler Krzyża Virtuti Militari V klasy oraz Komandorii z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski II klasy, Kawaler Krzyża Rycerskiego św. Grzegorza i Krzyża Organizacji Wojskowej Pomorza, Szambelan Jego Świątobliwości Papieża Piusa XI. Zmarł po ataku serca podczas patriotycznej manifestacji w Toruniu, pochowany w grobowcu rodzinnym w Mszanie koło Brodnicy. Żonaty był z Janiną z Chełmickich (24 VIII 1872 Okalewo koło Rypina – 13 XI 1934 Warszawa), między innymi współorganizatorką Polskiego Czerwonego Krzyża w Gdańsku, w 1919 w Starogardzie i Tczewie, wiceprezeską Prezydium Zarządu Okręgu Pomorskiego PCK, pierwszą przewodniczącą Polskiego Białego Krzyża w Toruniu. Ojciec Marii (zm. 1968 Toruń), od 1928 Chełmickiej, podczas II wojny światowej aresztowanej 19 III 1940, przetrzymywanej w więzieniu w Berlinie-Charlottenburgu, od styczniu 1941 w KL w Raivensfarück. MrGl

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania