Budynek byłej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2021
WYŻSZA SZKOŁA PEDAGOGICZNA (WSP). We wrześniu 1945 uruchomiono w Gdańsku dwuletnie Państwowe Pedagogium (Liceum Pedagogiczne), mające kształcić wysoko kwalifikowanych nauczycieli szkół podstawowych. Kierował nim dr Jan Szwarc, mieściło się w gmachu V Liceum Ogólnokształcącego (LO) (ul. Polanki, Oliwa), gdzie dysponowało czterema salami. Z pomocą kadry szkoły Pedagogium i pod kierunkiem Jana Szwarca powstał Komitet Organizacyjny Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej (PWSP), uczelni o profilu wyższej szkoły zawodowej.
Zarządzeniem Ministra Oświaty Wyższa Szkoła Pedagogiczna rozpoczęła działalność 1 X 1946 jako szkoła nieakademicka (117 osób na I roku, 70 – dotychczasowi słuchacze Pedagogium – na II). Absolwenci po trzyletniej nauce zobowiązani byli przepracować trzy lata w resorcie oświaty, chętni mogli po ich upływie ubiegać się o przyjęcie na studia uniwersyteckie II stopnia. W pierwszym roku kształcenia prowadzono nauczanie na dwóch kierunkach (zwanych sekcjami): przyrodniczo-geograficznym (kierownik mgr inż. Maria Krynicka) i matematyczno-fizycznym (kierownik mgr Eustachy Tarnawski), w drugim roku powołano sekcję humanistyczną (kierownik dr Kazimierz Mężyński). Do stycznia 1948 oficjalnie siedziba mieściła nadal znajdowała się w budynku V LO, internat dla studentów mieścił się w dawnym Domu Kuracyjnym w Leśnym (Krzaczastym) Młynie. W lipcu 1948 szkoła przejęła połowę budynku dawnego Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego przy ul. Jana III Sobieskiego 18, dzieląc go z Liceum Spółdzielczym, od czerwca 1949 zajmowała całość budynku. Na poddaszu urządzono internat dla studentów, zwalniając miejsce w Leśnym Młynie.
Po przekształceniach w roku akademickim 1948/1949, studenci kształcili się na trzech Wydziałach: Przyrodniczo-Geograficznym, Matematyczno-Fizycznym i Humanistycznym, już jednak w 1950 prowadzono naukę na siedmiu kierunkach: filologia polska, historia, biologia, geografia, matematyka, fizyka i chemia. W 1952 uczelnia przyjęła nazwę WSP, w 1954 otrzymała prawa akademickie, z prawem nadawania absolwentom tytułu magistra. Pierwsze dyplomy magisterskie wydano w 1956.
Pełne zrównanie praw uczelni z uniwersytetami nastąpiło w 1958; przedłużono wówczas okres studiów do lat pięciu. W 1960 działały 24 katedry, w roku akademickim 1967–1968 kształcono na dziewięciu kierunkach: pedagogika, historia, filologia polska, filologia rosyjska, geografia, biologia, matematyka, fizyka i chemia. Poprawiła się atmosfera intelektualna i zaczęto przywiązywać większą wagę do prowadzenia przez pracowników działalności naukowej. W 1959 Wydział Filologiczno-Historyczny (w 1952 zastąpił dawny Humanistyczny), jako pierwszy, uzyskał prawo nadawania stopnia naukowego doktora. Stopniowo wzrastała ranga uczelni w gdańskim środowisku akademickim; lata 60. XX wieku to proces odchodzenia od koncentrowania się wyłącznie na kształceniu kadr oświatowych. Poprawie uległy warunki bytowe studentów: w początkach grudnia 1957 w Brzeźnie przy ul. Krasickiego 9 oddano do użytku Dom Studencki nr 1 (od 1970 jeden z akademików Uniwersytetu Gdańskiego (UG), w 2006 sprzedany firmie „Invest Komfort”), 1 X 1965 budynek biblioteki przy ul. Sobieskiego (przejęta przez UG, zlikwidowana w 2016), 1967–1968 – 3 domy studenckie w Oliwie (przy ul. Polanki), mające łącznie 900 miejsc. Nastąpiło pewne ożywienie w studenckim ruchu naukowym.
W latach 1963–1964 działało osiem kół naukowych, do których należało około 180 studentów. W 1960 zatrudniano 6 profesorów, 14 docentów i 19 adiunktów, w 1969 – 13 profesorów, 48 docentów i 79 adiunktów. Łącznie stopień magistra uzyskało 4866 osób, studia I stopnia ukończyło 541 osób. W połowie lat 60. XX wieku co 12 nauczyciel w Polsce, mający wyższe wykształcenie, był absolwentem gdańskiej uczelni. Obok studiów stacjonarnych prowadzono zajęcia w systemie studiów zaocznych i wieczorowych. W 1969 studiowały stacjonarnie 2092 osoby; zaocznie, wieczorowo i eksternistycznie – 2444 osoby; łącznie 4536 osób. WSP była jedną z uczelni Trójmiasta, na bazie której powstał w 1970 UG. MA
Studenci Wyższej Szkoły Pedagogicznej
| Rok
|
Łączna liczba studentów
|
Studia stacjonarne
|
Studia zaoczne, wieczorowe,
eksternistyczne
|
| 1946/1947
|
187
|
187
|
|
| 1951
|
724
|
490
|
234
|
| 1955
|
1192
|
783
|
409
|
| 1960
|
2513
|
949
|
1564
|
| 1965
|
4392
|
1717
|
2675
|
| 1969
|
4536
|
2092
|
2444
|
| MA
|
