WOJCIECH (Adalbert), święty
| < Poprzednie | Następne > |
.jpg)
WOJCIECH (Adalbert; 956 – 23 IV 997 Prusy), biskup praski, misjonarz, święty. Syn Strzeżysławy i Sławnika, księcia plemiennego na Libicach (Czechy). Początkowo (imię Wojciech znaczy – „pociecha wojska”) planowano wychowanie go na rycerza, ale w niemowlęctwie, podczas ciężkiej choroby, rodzice przeznaczyli go do stanu duchownego. Pobierał nauki w Magdeburgu, skąd wyniósł idee szerzenia wiary chrześcijańskiej wśród pogan.
Około lat 979–980 powrócił do Czech, przyjął święcenia kapłańskie, z poparcia księcia czeskiego Bolesława II został w 983 biskupem Pragi. W 989, po zatargu z duchowieństwem i możnowładztwem, przeciwnymi jego gorliwej działalności duszpasterskiej (walka z symonią, czyli kupczeniem posługami i dochodami przez ludzi Kościoła, walka o celibat księży, a także z wielożeństwem możnych), opuścił diecezję. Planował pielgrzymkę do Ziemi Świętej, przebywał w klasztorach w Monte Cassino i na Awentynie (Rzym). Na polecenie papieża powrócił w 992 do Pragi, rozwijał akcję misyjną na Węgrzech.
W 995 opuścił Pragę – w przededniu wybuchu walk Bolesława II z panami na Libicach, próbującymi zachować samodzielność. Z całej rodziny przeżyli Wojciech i jego dwaj bracia: towarzyszący mu Radzim-Gaudenty i przebywający na wyprawie na Luciców Sobiesław. Wojciech ponownie osiadł w klasztorze na Awentynie. W 996 obradujący w Rzymie synod i nowy papież nakazali mu powrócić do Pragi; nie chcąc tego uczynić, uzyskał zgodę na rezygnację z biskupstwa praskiego w zamian za godność biskupa misyjnego, mającego krzewić wiarę wśród pogan.
We Francji, następnie w Moguncji omawiał plany misji z cesarzem Ottonem III i przez Węgry przybył do Polski, chcąc podjąć misję wśród nadodrzańskich Wieletów. Za namową Bolesława Chrobrego (w ziemiach wieleckich trwała wojna) wybrał Prusy. Spędziwszy w Gnieźnie święta wielkanocne, ruszył na północ. Od Włocławka lub Wyszogrodu płynął Wisłą łodzią do Gdańska (odrzucono hipotezę, iż wędrował z Gniezna do Gdańska pieszo). Do Gdańska przybył 9 lub 10 kwietnia 997, w niedzielę 11 kwietnia dokonał chrztu mieszkańców miasta. Tylko legendą jest opinia, że chrzest miał miejsce w podgdańskiej wówczas osadzie nazwanej później Świętym Wojciechem, w błąd wprowadza nawiązująca do tej legendy przyjęta
19 III 1998 nazwa wiodącej tam ze Śródmieścia ulicy: Trakt św. Wojciecha (miejscem chrztu gdańszczan zdaje się być Grodzisko.
Gdańsk opuścił już następnego dnia, wypłynął w kierunku wybrzeża Prus, na którym wylądował 17 kwietnia i gdzie poniósł męczeńską śmierć. Miejsce śmierci pozostaje dyskusyjne, ze wskazaniem na Sambię lub (co ostatnio przeważa) na Pomezanię, nad jeziorem Drużno. Ciało wykupił od Prusów Bolesław Chrobry, podejmując od razu starania o kanonizację Wojciecha. W tym celu przygotowano w Rzymie żywot (z pierwszym wykazem cudów sprawianych przez Wojciecha), spisany przez Johannesa Canapariusa na podstawie relacji Radzima-Gaudentego. Towarzyszący Wojciechowi w misji pruskiej Radzim w 999 roku występował z godnością „arcybiskupa św. Wojciecha”, co dowodzi, że zapadła już decyzja utworzenia w Polsce prowincji kościelnej (arcybiskupstwa), z wybraną rok później siedzibą w Gnieźnie.
