TAYLOR KAROL (II), rektor Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
KAROL TAYLOR (9 II 1928 Poznań – 30 VIII 1997 Gdańsk), biochemik, mikrobiolog, rektor Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Syn Edwarda (1884–1964), ekonomisty, profesora uniwersytetu w Poznaniu i Wandy z Wybranowskich. Brat Leona (1913–2000) adwokata i sędziego Trybunału Stanu, Stanisława (1918–1939) poległego w kampanii wrześniowej i Jana (ur. 1925) inżyniera elektryka.
W 1946 ukończył szkołę średnią i podjął studia chemiczne w Poznaniu. Kontynuował je do 1950 na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej (PG) (technologia leków), gdzie od 1949 do 1953 był zatrudniony w Katedrze Chemii Organicznej na stanowisku asystenta i starszego asystenta. Specjalizując się w biochemii drobnoustrojów, w 1953 podjął pracę w Pracowni Wirusologii Międzywydziałowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej (IMMiT), gdzie pracował do 1969, początkowo jako adiunkt, następnie kierownik Pracowni Biochemii. Od 1958 doktor (obrona w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu), od 1966 doktor habilitowany (na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego).
Od 1969 związany z Wyższą Szkołą Pedagogiczną (zorganizował Zakład Biochemii). W latach 1969–1970 członek Komitetu do spraw Organizacji UG, 1970–1975 dyrektor Instytutu Biologii, 1970–1994 kierownik Zakładu Biochemii (następnie Katedry Biologii Molekularnej). Od 1978 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1988 profesor zwyczajny. Wybrany 31 V 1984 na rektora UG (kadencja 1984–1987), odwołany przez władze państwowe 27 XI 1985 z powodów politycznych (wziął udział w Olsztynie w pogrzebie studenta UG, Marcina Antonowicza, ofiary działań sił bezpieczeństwa), pozbawiony paszportu. W 1989 zaangażowany był w działania Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie. Wycofał się z tej działalności po zaatakowaniu przez Lecha Wałęsę na posiedzeniu Komitetu Obywatelskiego 24 VI 1990 Jerzego Turowicza. W jesiennych wyborach prezydenckich tego samego roku należał do Gdańskiego Komitetu Wyborczego Tadeusza Mazowieckiego.
Zajmował się genetyką molekularną bakteriofagów, był pierwszym naukowcem, który wykazał zjawisko transkrypcji obu nici DNA; twórca gdańskiej szkoły biologii molekularnej (którą zainteresował się podczas pobytu w latach 1966–1967 w Laboratorium Rakowym McArdle Uniwersytetu Wisconsin, Madison). Od 1986 członek korespondent Polskiej Akademii Nauk, wiceprzewodniczący Polskiego Towarzystwa Genetycznego.
Odznaczony miedzy innymi Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska”. W 1995 laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza ( nagrody miasta Gdańska). Jego imię nosi jedna z sal wykładowych Wydziału Biologii przy ul. Kładki 24.
Żonaty z Aliną z domu Syrtowtt (3 XI 1927 Wilno – 28 VII 2021 Sopot), prof. dr hab., absolwentki Wydziału Chemicznego PG, prowadzącej początkowo badania mężem w IMMiT, od 1976 w Katedrze Biochemii UG, której po reorganizacji w 1982 została kierowniczką, pełniąc tę funkcję do emerytury (1993), także i później kontynuując tam, a następnie w Katedrze Biologii Molekularnej UG, prace nad regulacją ekspresji genów w komórkach bakteryjnych na etapie inicjacji transkrypcji. Pochowani na Cmentarzu Katolickim w Sopocie. W 2018 ustanowiono Nagrodę Naukową Rektora Uniwersytetu Gdańskiego im. Profesora Karola Taylora, przyznawaną za wyróżniające się osiągnięcia naukowe oraz badawczo-rozwojowe (indywidualne i zespołowe) w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych, nauk humanistycznych oraz nauk społecznych.
