SZUCA MICHAŁ, dyrektor banku

< Poprzednie

Następne >

Michał Szuca w mundurze armii niemieckiej, 1914

Michał Szuca z żoną Weroniką, jej siostrą Mają oraz teściem Albertem w ogrodzie w domu we Fryburgu, 1918

Michał Szuca z żoną Weroniką oraz synami Janem i Stanisławem, początek lat 20. XX wieku

Michał Szuca z synami Janem i Stanisławem na Długim Targu, około 1929

Grono pedagogiczne Polskich Szkół Handlowych w Gdańsku, Michał Szuca w pierwszym stojącym rzędzie, trzeci od prawej, 1932

Ostatnie wspólne zdjęcie synów Michała i Weroniki Szucy wykonane we Fryburgu Bryzgowijskim w czasie wojny, od lewej: Stanisław, Feliks, Jan i Piotr, 1942 (1943?)

MICHAŁ SZUCA (14 IX 1886 Brusy, powiat Chojnice – 22 III 1940 Stutthof), publicysta, nauczyciel, działacz społeczno–polityczny, bankowiec. Syn zamożnego rolnika Michała (1835 Mniszek, k. Wiela - 12 II 1903 Brusy) i Rozalii z domu Tuszkiewicz (1844 Brusy - 1930 Brusy). Brat Dominiki (1866 - 1921), Aleksandra (ur. 1867), Teodory (1870 Karsin - 1941 Karsin), Michaliny (ur. 1872) Bolesława (ur. 1875), Alojzego (ur. 1877), Rozalii (1879 Brusy - 1921 Skórcz), Walentego (ur. 1882) i Marianny (ur. 1884).

Ukończył szkołę ludową (Volksschule) w Brusach, od 1896 do 1901 uczył się w Collegium Marianum w Pelplinie. Dzięki stypendium Towarzystwa Pomocy Naukowej w Chełmnie, w latach 1901–1903 uczył się w tamtejszym Królewskim Katolickim Gimnazjum Męskim, od 1903 do 1906 w Królewskim Gimnazjum Męskim w Nakle nad Notecią. Po maturze, od 1906 do 1907, uczył się w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie, od 4 V 1907 podjął uzupełniające studia teologiczne na uniwersytecie w Würzburgu. W ich trakcie porzucił edukację do stanu duchownego.

W 1908 podjął studia filozoficzne, filologiczne i ekonomiczne na uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim. Należał do Stowarzyszenia Akademików Polaków i grona studentów z Prus Zachodnich (Polaków i Kaszubów), którzy znaleźli się pod opieką prof. Ferdynanda Bieszka (1854–1925). W czasie studiów, wraz z Teofilem Zegarskim (1884–1936), dorabiał do stypendium jako korektor w Wydawnictwie Herdera, przyjaźnił się z Janem Karnowskim (1886–1939), którego twórczości pisarskiej był promotorem oraz krytycznym czytelnikiem. W semestrze zimowym 1909/1910 studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. 12 V 1912 obronił na Uniwersytecie Bryzgowijskim pracę doktorską z ekonomii na podstawie rozprawy Die biologisch-evolutionistische Richtung in der Nationalökonomie. Ein sozialphilosoph. Studie aus d. Grenzgebiet zwischen Biologie u. Wirtschaftslehre (wydana Poznań 1912).

26 IX 1910 uczestniczył w zjeździe Młodokaszubów w Kościerzynie. 22 VIII 1912 brał udział w zjeździe założycielskim Towarzystwa Młodokaszubów w Gdańsku. W jego trakcie polemizował z krytykami oraz przeciwnikami ruchu, ks. Bernardem Łosińskim i dr. Władysławem Paneckim. Wybrany został wraz z ks. Józefem Wryczą (1884–1961), ks. Wacławem Wojciechowskim (1885–1937) i ks. Leonem Pełką (1886–1940) w skład Komisji Prasowej Towarzystwa Młodokaszubów. Opowiadał się za przejęciem przez młodokaszubów „Gazety Gdańskiej”. Autor książki O pochodzeniu człowieka (Poznań 1910). Publikował artykuły o tematyce kaszubskiej i pomorskiej, które ukazywały się w gazetach wydawanych w Poznaniu, Krakowie, Warszawie i we Lwowie, np. na łamach „Prądu” pisał relacje z Kaszub.

W czasie I wojny światowej powołany do armii niemieckiej; służbę pełnił w garnizonach na terenie Niemiec, jak również w służbie cywilnej w okupowanej Warszawie. W Gdańsku z rodziną od 1919, mieszkał przy Fuchswall 1 (ul. Lisia Grobla), od 1932 w Sopocie przy Mackensenallee 68 (ul. Kościuszki). W latach 1919–1923 był dyrektorem filii Banku Dyskontowego w Bydgoszczy, z siedzibą w Gdańsku przy Langer Markt 18 (Długi Targ), w 1924–1926 dyrektorem gdańskiego oddziału Banku Przemysłowego i Handlowego w Warszawie, w 1927–1930 specjalistą polskich banków ludowych w Opolu i Bytomiu (od 1 VII 1928 do 31 VII 1930 był członkiem zarządu Banku Ludowego – Volksbank w Bytomiu, ul. Tarnogórska 4). Jednocześnie w latach 1930–1933 był nauczycielem księgowości w Polskiej Wyższej Szkole Handlowej w II Wolnym Mieście Gdańsku oraz w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym dr. Teofila Zegarskiego w Gdyni-Orłowie. W latach 1933–1939 był radcą finansowym Rady Portu i Dróg Wodnych w II WMG.

Zaangażowany był w stworzenie w 1920 w Tczewie Koła Demokratycznego oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego-Piast (PSL-Piast), które miało być samodzielną Pomorską Partią Ludową. Od 9 V 1921 do 1923 członek Bractwa Pomorskiego. Współzałożyciel w 1922 Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w II WMG. Był członkiem Związku Polaków, później (od 1937) Gminy Polskiej Związku Polaków, Gdańskiej Macierzy Szkolnej, sekcji wioślarskiej klubu „Gedania”.

1 IX 1939 aresztowany i osadzony w Victoriaschule, następnie w obozie Stutthof. Mimo starań żony oraz przyjaciół Niemców nie został zwolniony. Rozstrzelany w grupie 67 działaczy gdańskich i pomorskich w Wielki Piątek 22 III 1940. Jego zwłoki i pozostałych straconych 2 XII 1946 ekshumowano i pochowano na cmentarzu na Zaspie.

Żonaty był z Weroniką (Verą) Minną Augustą Julią von Sakrzewsky (Zakrzewskiej) (2 IV 1892 Fryburg Bryzgowijski, Niemcy – 18 II 1979 Fryburg Bryzgowijski Niemcy), pochodzącej z niemieckiej rodziny z Fryburga Bryzgowijskiego o polskich korzeniach. Ojciec Stanisława (5 V 1921 Gdańsk - 16 VIII 1943 Charków, Związek Radziecki), Jana (11 XII 1922 Gdańsk – 7 IX 1980 Sopot), Feliksa Michaela (ur. 2 XII 1933 Sopot) i Piotra Leopolda Benjamina (25 XII 1936 Gdańsk - 5 III 2015 Frankfurt n. Menem). Po jego aresztowaniu rodzinę pozbawiono sopockiego mieszkania, żona z dziećmi wyjechała do rodziny we Fryburgu Bryzgowijskim. W Sopocie pozostał jedynie syn Jan, członek Tajnego Hufca Harcerzy w Gdyni, następnie od 1943 więzień KL Stutthof.

Uhonorowany tablicą pamiątkową w (byłej) siedzibie Gdańskiego Towarzystwa Naukowego przy ul. Grodzkiej 12 oraz wymieniony na pomniku pomordowanych przed ratuszem w Sopocie. LeMo

Bibliografia:

Źródła:
Archiwum Diecezjalne w Pelplinie; Collegium Marianum Pelplin, t. 2., Księga uczniów 1858–1920.
Archiwum Państwowe w Toruniu; sygn. 3259, Bractwo Pomorskie 1922–1938.
Literatura:
Bolduan T., Nowy bedeker kaszubski, Gdańsk 2002.
Borzyszkowski J., Michał Szuca, [w:] Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, pod red. Z. Nowaka, Gdańsk 1997.
Borzyszkowski J., Aleksander Majkowski (1876–1938). Biografia historyczna. Gdańsk–Wejherowo 2002.
Borzyszkowski J., Obracht – Prondzyński C., Młodokaszubi. Szkice biograficzne, Gdańsk 2012.
Bractwo Pomorskie w pięciolecie swego istnienia. Przedruk broszury z 1926 r., wstępem opatrzył J. Kutta, Poznań 1926 [1976].
Bukowski A., Regionalizm kaszubski. Ruch naukowy, literacki i kulturalny. Zarys monografii historycznej, Poznań 1950.
Filomaci Pomorscy. Księga pamiątkowa sesji naukowej oraz zjazdu filomatów w Wejherowie w dniu 20 maja 1972 roku, oprac. J. Szews, Gdańsk 1975.
Karnowski J., Moja droga kaszubska, oprac. i wstęp J. Borzyszkowski, Gdańsk 1991.
Molendowski L., Teofil Zegarski (1884 - 1936). Pedagog, urzędnik, pomorski działacz społeczny i twórca "Orlego Gniazda" w Gdyni, Gdynia 2011.
Molik W., Polskie peregrynacje uniwersyteckie do Niemiec 1871–1914, Poznań 1989.
Mross H., Studia uniwersyteckie duchowieństwa Diecezji Chełmińskiej w latach 1821–1920, „Studia Pelplińskie” t. XXIV, 1996.
Obracht – Prondzyński C., Jan Karnowski (1886–1939). Pisarz, polityk i kaszubsko-pomorski działacz regionalny, Gdańsk 1999.
Polak H., Szkolnictwo i Oświata Polska w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939, Gdańsk 1978.
Romanow A., Prasa polska w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939, Gdańsk 1979.
Romanow A., Gdańska prasa polska 1891–1920, Warszawa 1994.
Stanke M., Collegium Marianum in Pelplin, Schüllerverzeichnis 1858–1920, Bonn 1999.