SZPITAL MIEJSKI WE WRZESZCZU

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Szpital Miejski we Wrzeszczu, widok od zachodu, 1914, po prawej widoczny fragment budynku administracyjnego przy wejściu głównym
Szpital Miejski we Wrzeszczu, lata 30. XX wieku


SZPITAL MIEJSKI WE WRZESZCZU (Städtisches Krankenhaus Danzig-Langfuhr), Delbrückallee 7 (ul. Dębinki). Powstał z połączenia oddziału wewnętrznego lazaretu przy Bramie Oliwskiej i oddziału chirurgicznego lazaretu przy Sandgrube. Decyzja władz Gdańska o jego budowie (kosztem 3 mln marek) przy ówczesnej Eichenallee (ul. Dębinki) zapadła 3 X 1899, plan budowy zatwierdzono w 1907; szpital powstał na zakupionej przez miasto od rodziny Uphagenów działce o powierzchni 157 572 m², powiększonej w 1901 o teren nabyty za 200 tysięcy marek od właściciela cegielni Maxa Hartmanna (1861–1919) i kolejną działkę nabytą w 1905; otwarty 19 IV 1911.

Do 1914, według projektu miejskiego radcy budowlanego Karla Franza Fehlhabera (1854–1937), powstał zbudowany przez firmę Hermanna Prochnowa główny kompleks budynków przy Eichenallee i Feldstraße (ul. Smoluchowskiego). Budynki administracyjne i zaplecza technicznego oraz mieszkania dla lekarzy, pielęgniarek i pracowników administracji usytuowano wzdłuż Eichenallee (ul. Dębinki), budynki szpitalne (niektóre trzypiętrowe, łączone krytymi przejściami) – w głębi parceli.

Szpital składał się z: 1) budynku administracji, znajdującego się na osi Delbrückallee (obecna ul. Skłodowskiej-Curie), wzniesionego w stylu zmodernizowanego baroku, 2) dwóch budynków mieszkalnych dla ordynatorów, 3) budynku mieszkalnego dla urzędników, 4) budynku oddziału chirurgicznego (196 łóżek), 5) budynku sal operacyjnych, 6) budynku chirurgii septycznej (51 łóżek), 7) izolatek dla chorych na dyfteryt z własną salą operacyjną (24 łóżka), 8) budynku oddziału wewnętrznego (196 łóżek), 9) budynku oddziału pediatrycznego (34 łóżka), 10) baraków oddziału obserwacyjnego (28 łóżek), 11) baraków dla chorych zakaźnie (60 łóżek), 12) baraków dla chorych na gruźlicę (48 łóżek), 13) trzech domów dla chorych psychicznie (130 łóżek), 14) budynku łaźni połączonego z zakładem rentgenodiagnostyki oraz 15) budynków pomocniczych (kostnica, kuchnia, kotłownia, wieża ciśnień).

Do 1914 dysponował ogółem 496 łóżkami; koszty budowy wyniosły 5 211 550 marek. Instytucjonalnie podzielony na oddziały chirurgiczny (budynki 4-7; ordynator, sześciu asystentów) i wewnętrzny (budynki 8-14; ordynator i pięciu asystentów). Dodatkowo zatrudniano 10 praktykantów, z których trzech dostawało mieszkanie i utrzymanie. Osobno działało prosektorium z prosektorem, apteka z dwoma pracownikami i laboratorium. Posługę pielęgniarską sprawowały diakonisy ewangelickie (w 1914 roku – przełożona, zastępczyni, 35 sióstr, 43 pomocnice, 36 uczennic) oraz pracownicy świeccy (dwóch wyższych pielęgniarzy i 19 pielęgniarzy, wyższa pielęgniarka i sześć pielęgniarek, łaziebny, masażysta). Zarząd składał się z dyrektora, dwóch inspektorów, szefa obsługi technicznej, sekretarza, pięciu urzędników biura. 1 X 1912 otwarto szkołę pielęgniarską.

Chorych podzielono według zamożności na klasę I (w salach z jednym łóżkiem), II (w salach z 2–3 łóżkami) i III (w salach do 26 łóżek), z podziałem na chorych z Gdańska i spoza miasta, płacących w 1914 roku dziennie od 1,5 (dzieci z Gdańska III klasy) do 13,50 marek (dorośli spoza Gdańska I klasy). Były osobne opłaty za pielęgniarską opiekę nocną, kąpiele lecznicze, wodę mineralną oraz ustalono urzędowo honoraria dla ordynatorów za zabiegi operacyjne.

Przy szpitalu od 1914 istniała poliklinika, czynna od godziny 12 do 1, przeznaczona dla ambulatoryjnych chorych internistycznych i chirurgicznych, zwłaszcza dla chorych z wypadków, płatna 1,5 marki za poradę. W roku 1921 otwarto oddział dermatologiczny i psychiatryczny w osobnych pawilonach (łącznie 70 łóżek). Pracownia rentgenowska w 1927 zyskała budynek, rozbudowano oddział pediatryczny (100 łóżek), powstały oddziały: chirurgiczny (ordynator, 5 asystentów, wolontariusz, 4 praktykantów), internistyczny (ordynator, 5 asystentów, wolontariusz, 4 praktykantów), dermatologiczny (ordynator, 3 asystentów, wolontariusz, praktykant), psychiatryczny (ordynator, asystent), instytut patologii (asystent, praktykant), oddział rentgenodiagnostyki (ordynator, wolontariusz), laboratorium i apteka.

W 1927 roku szpital dysponował łącznie 1050 łóżkami, dziennie hospitalizowano około 925 chorych, opiekę sprawowały nadal diakonisy (przełożona, 79 sióstr, 60 uczennic) oraz pracownicy świeccy (wyższy pielęgniarz i 38 pielęgniarzy, wyższa pielęgniarka i 19 pielęgniarek, łaziebny, masażysta). W 1935, korzystając z bazy łóżkowej szpitala, zorganizowano Akademię Medycyny Praktycznej, przemianowaną w 1940 na Akademię Medyczną w Gdańsku (Medizinische Akademie zu Danzig). Jako szpital miejski działał do marca 1945. ASZ

Ordynatorzy Szpitala Miejskiego przy Delbrückallee 7 (ul. Dębinki)
w latach 1911–1945
Klinika Ogólna – interna 1911–1928 prof. dr Adolf Wallenberg
1928–1935 prof. dr Victor Reis (1889 – po 1945)
1935–1945 prof. dr Hans Bohn (1896 – po 1945)
Klinika Chirurgii 1911–1924 prof. dr Arthur Barth
1924–1945 prof. dr Hermann Klose (1879–1968)
Klinika Psychiatryczna 1931–1945 prof. dr Franz Kaufmann (1888 – po 1945)
Klinika Pediatryczna 1929–1938 prof. dr Alfred Adam
1938–1945 prof. dr Hugo Meyer (1893 – po 1945)
Klinika Okulistyki 1933–1945 doc. dr Rudolf Helmbold
Klinika Laryngologii 1930–1937 prof. dr Adolf Schulz (1872 – po 1945)
1937–1945 prof. dr Herbert Schmidt (1892 – po 1945)
Klinika Dermatologii
przy Sandgrube 9/15
(ul. Rogaczewskiego)
1921–1945 prof. dr Otto Nast
Klinika Ortopedii 1933–1938 prof. dr Alfred Schulz
1939 dr Karl Göritz
1942 dr Gustav Fröhnel
Instytut Anatomii 1940–1945 prof. dr Rudolf Maria Spanner
Instytut Radiologii 1927–1935 dr Arnold Bernstein
1939–1945 prof. dr Hermann Albrecht (1897– po 1945)
Instytut Patologii 1912–1927 prof. dr Hermann Stahr (1867 – po 1927)
1934–1936 prof. dr Walter Büngeler (1900 – po 1945)
1936–1939 prof. dr Friedricfh Feyrter (1895 – po 1945)
1939–1945 prof. dr August Terbrüggen (? – po 1945)
Instytut Higieny 1927–1945 prof. dr Gerhard Wagner (1879 – po 1945)
MrGl
Pacjenci Szpitala Miejskiego przy Delbrückallee 7 (ul. Dębinki) w latach 1911–1914 – ruch chorych
Rok Stan na 1 kwietnia Przyjęci w ciągu roku Wypisani w ciągu roku Zmarli w ciągu roku Stan na 31 marca
1911 395 6493 5836 536 516
1912 516 6623 6097 583 459
1913 459 6600 5961 533 565
1914 565 7922 6841 783 863
MrGl
Liczba chorych Szpitala Miejskiego przy Delbrückallee 7 (ul. Dębinki) w latach 1914–1919
Rok Pacjenci cywilni Pacjenci wojskowi Ogółem
1914 6107 1815 7922
1915 6620 2374 8994
1916 6045 2374 8419
1917 6536 2445 8981
1918 7332 3392 10 724
1919 7108 161 7269
MrGl
Pacjenci Szpitala Miejskiego przy Delbrückallee 7 (ul. Dębinki) w latach 1924–1935 – ruch chorych
Rok Stan na 31 stycznia Przyjęci w ciągu roku Wypisani w ciągu roku Zmarli w ciągu roku Stan na 31 grudnia
1924 849 8496 7819 733 793
1929 822 10 228 9274 949 827
1930 827 10 489 9547 938 831
1931 831 9352 8597 848 738
1932 738 8077 7180 819 816
1933 816 9284 8481 829 790
1934 790 10 452 9453 979 810
1935 810 10 247 9450 976 631
MrGl

Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku szpital został rozbudowywany. Według zespołowego projektu architektów miejskiego urzędu budowlanego (Städtisches Hochbauamt) i rządowego radcy budowlanego Alberta Krügera wzniesiono budynek oddziału dziecięcego, skomponowany z dwóch sześciennych brył, o zróżnicowanej wysokości, przenikających się narożami. W październiku 1931 roku ukończono prace przy budynku oddziału wewnętrznego, równoległego do Feldstraße (ul. Smoluchowskiego). Pomieszczenia dla chorych (8–10 osób) znajdowały się od południa; każde z niewielkim balkonem. Budynek mógł pomieścić 200 chorych. Był bryłą zestawioną z dwóch zróżnicowanych wysokościowo części: czterokondygnacyjnej i dwukondygnacyjnej. W miejscu połączenia, w narożu, znajdowało się jedno z trzech wejść. W elewacjach budynku głównego zaakcentowane zostały szyby wind, wychodzące ponad dach. W budynku głównym, a także w niższym skrzydle, na ostatniej kondygnacji, wprowadzono prostokątne przeźrocza, które prowadziły do znajdujących się na dachu tarasów dla chorych. WS
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania