SZKOŁY SENACKIE W II WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU
| < Poprzednie | Następne > |
SZKOŁY SENACKIE W II WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU (WMG). Polskie szkoły publiczne w II WMG, do których zaliczano szkoły samodzielne (2 do 1935: od 11 V 1920 przy Johannisgasse ul. Świętojańska, kierowana przez Pawła Langmessera, oraz na dawnej Zaspie, obok Brzeźna), klasy polskie przy szkołach niemieckich (5 w 1929: Siedlce, Orunia, Wrzeszcz, Oliwa, Nowy Port), klasy z nauką języka polskiego i religii w języku polskim. Władze II WMG były zobowiązane do założenia i utrzymywania publicznych szkół podstawowych (ewentualnie klas polskich przy szkołach niemieckich), jeżeli zgłoszono i przyjęto do niej co najmniej 40 dzieci, jeśli zaś liczba zgłoszonych i przyjętych wniosków była niższa, ale wynosiła co najmniej 12, władze miały obowiązek utworzenia kursu języka polskiego i nauki religii w języku polskim. Od 18 IX 1933 władze II WMG miały obowiązek zakładania i utrzymywania dokształcających szkół zawodowych z polskim językiem nauczania, z czego się nie wywiązywały. Ogólne normy prawne w dziedzinie szkolnictwa mniejszościowego dla obywateli polskich w II WMG wynikały z postanowień art. 104., punktu 5. traktatu wersalskiego oraz art. 33. konwencji polsko-gdańskiej. Prawa i obowiązki szkolnictwa mniejszościowego precyzowały wewnętrzne akty prawne: 1) umowa warszawska z 24 X 1921; 2) ustawa o nauczaniu polskich mniejszości narodowych z 20 XII 1921 (oraz rozporządzenia wykonawcze); 3) umowa polsko-gdańska z 18 IX 1933 w sprawie traktowania obywateli polskich i innych osób języka lub pochodzenia polskiego na obszarze II WMG. Program nauczania w szkołach senackich opierał się do roku 1936 na ogólnych wytycznych wydanych przez senat 20 III 1923. W 1936 wprowadzono nowy program nauczania, wzorowany na programie polskim. Liczba polskich szkół publicznych: w 1921 – 5 klas, 250 uczniów; w 1929 – 15 klas, 687 uczniów; w 1937 – 26 klas, 1106 uczniów. Liczba nauczycieli wahała się od 9 do 26. Władze gdańskie ze względów politycznych i ideologicznych utrudniały rozwój szkół senackich. Szkoły były niedoinwestowane, warunki lokalowe często złe, brakowało pomocy naukowych lub były one przestarzałe. Na terenie II WMG nie było ani jednej szkoły pełnej, tj. 8-klasowej. Niektórzy nauczyciele nie mieli kwalifikacji do nauczania języka polskiego i byli wrogo usposobieni do Polski.
