SCHOPENHAUER ARTHUR, filozof, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
ARTHUR SCHOPENHAUER (22 II 1788 Gdańsk – 20 IX 1860 Frankfurt nad Menem), filozof, patron gdańskiej ulicy. Syn Heinricha Florisa (1747 Gdańsk – kwiecień 1805 Hamburg), od 19 XII 1780 posiadającego obywatelstwo Gdańska, między innymi w latach 1784-1793 dzierżawcy Dworu III w Oliwie, i poślubionej 16 V 1785 w kościele Wszystkich Bożych Aniołów w Gdańsku Johanny. Jego ojcem chrzestny był Wilhelm Ernst Soermanns.
W 1793 wraz z rodzicami wyjechał z Gdańska do Hamburga. W następnych latach podróżował wraz z nimi po Europie Zachodniej. Po śmierci ojca w 1806 uczył się w Hamburgu zawodu kupca, następnie studiował w Getyndze medycynę i przyrodoznawstwo, a w Berlinie – filologię klasyczną. Od 1813 doktor (Jena), na podstawie pracy Poczwórne źródło twierdzenia o podstawie dostatecznej (wyd. polskie 1904). W 1819 wydał swoje główne dzieło Die Welt als Wille und Vorstellung, na podstawie którego w roku 1820 habilitował się w Berlinie. Tam też pracował jako docent na uniwersytecie, kontynuując badania i rozważania filozoficzne.
Zwalczany przez zwolenników filozofii Georga W. Hegla, w 1831 zrezygnował z pracy i wyjechał do Frankfurtu nad Menem, gdzie do końca życia pracował naukowo, nie wiążąc się z żadną uczelnią. Kolejne prace przyniosły mu sławę i uznanie, między innymi O wolności woli ludzkiej (1839), O podstawie moralności (1840), dwa tomy artykułów i przyczynków (1851). Jego filozofia miała duży wpływ na społeczeństwo niemieckie w czasie walki o demokratyczne państwo (Wiosna Ludów, 1848–1849). Jako filozof i myśliciel głosił programowy ahistoryzm i prezentował skrajnie pesymistyczny pogląd na świat. W pracach rozważał problemy i zagadnienia wolności oraz odpowiedzialności moralnej jednostki, zła moralnego, zajmował się rozbieżnością między rzeczywistością a ideałami moralnymi. Jego filozofia wywarła wielki wpływ na kształtowanie osobowości i poglądów wybitnego przedstawiciela niemieckiej filozofii 2. połowy XIX wieku, Friedricha Nietzschego.
Wielokrotnie powtarzał, że z pochodzenia nie jest Niemcem, lecz gdańszczaninem. W ramach obchodów 150. rocznicy urodzin 22 II 1938 w Technische Hochschule Danzig odsłonięto jego popiersie autorstwa Franza Lehmanna-Sigmundsburga. Do 1945 nazwę Schopenhauerweg nosiła obecna ul. Kopernika we Wrzeszczu, na froncie domu przy ul. św. Ducha 47 istniała tablica pamiątkowa poświęcona jemu i matce (nieuszkodzona podczas działań wojennych, zdjęta przez władze polskie w 1945, przechowywana w jednym z gdańskich lapidariów, gdzie była jeszcze w 1949). Nową tablicę zawieszono 22 II 2008. Od 16 II 1993 jego imię nosi ulica w Gdańsku- Oliwie. Od 18 II 2011 jego imię nosi gdański tramwaj typu Pesa Swing 120NaG nr 1016. W 2014, z inspiracji Stowarzyszenia „Nasz Gdańsk”, zawiązał się w Gdańsku społeczny komitet budowy poświęconego mu pomnika (model wykonał społecznie Gennadij Jerszow), projekt upadł w 2016 po opiniach, że skoro opuścił Gdańsk jako dziecko to nie da się przedstawić jego dorosłej postaci w związku z miastem.
