SĘDZICKI FRANCISZEK, poeta, pisarz, działacz gdańskiej Polonii
| < Poprzednie | Następne > |
FRANCISZEK SĘDZICKI (1 III 1882 Rotembark koło Kościerzyny – 19 IV 1957 Gdańsk), poeta i pisarz kaszubski, działacz gdańskiej Polonii. Pochodził z rodziny chłopskiej, syn Jana i Elżbiety z Kropidłowskich. W Kościerzynie, po ukończeniu szkoły powszechnej, był uczniem tamtejszego progimnazjum. Pełne wykształcenie średnie uzyskał drogą korespondencyjną.
Debiutował w 1905 na łamach „Gazety Gdańskiej” frantówką kaszubską Franc. Współpracował z redakcją „Gazety Gdańskiej” i twórcą dodatku „Drużba” Aleksandrem Majkowskim. Mieszkając w Kościerzynie, był współredaktorem „Gryfa” i działaczem organizacji polskich. W latach 1912–1914 pracował w wydawnictwie Wiktora Kulerskiego w Grudziądzu i wydawał periodyk „Swój do Swego”. Jego Dumki z kaszubskich pól ukazały się w Poznaniu w 1911, gdzie wydano także jego Ilustrowany przewodnik po Gdańsku (1913). W czasie I wojny światowej w Berlinie i Warszawie, gdzie ukazał się jego tomik Wiatr zawiał od pomorskich stron (1918).
Po wojnie w Gdańsku, współpracował między innymi z „Dziennikiem Gdańskim” i jego dodatkiem „Pomorze”. W 1919 przeniósł się do Starogardu, następnie do Torunia (1924) i Chojnic (1926), pracował w redakcjach polskich czasopism, związanych z Narodową Demokracją. W 1923 w Starogardzie ukazał się jego poemat Gôdka o Januszu Skwierku…, w 1927 powrócił na stałe do Gdańska. Współpracował tu między innymi z Marianem Mokwą, redagując (1926–1927) miesięcznik artystyczno-literacki „Fale”, na łamach którego prezentował fragmenty swojej poezji, wyniki poszukiwań folklorystycznych na Kaszubach, później artykuły komentujące (w formie satyry politycznej, z czasem w formie poważniejszej) aktualne wydarzenia politycznej i społecznej w Polsce, na Pomorzu i w Gdańsku. Był także przedstawicielem „Słowa Pomorskiego” na Gdańsk. Zaangażował się w działalność organizacji gdańskiej Polonii, przyczyniając się do ich zjednoczenia w Gminie Polskiej, w której pełnił funkcję redaktora naczelnego pisma "Gmina Polska", od 1935 sekretarza generalnego. Związany z Narodowa Demokracją, od 12 IX 1929 należał do gdańskiego Polskiego Związku Gospodarczego, był też sekretarzem generalnym Towarzystw Ludowych w Wolnym Mieście. Od 1930 był też członkiem Związku Polaków Katolików w Gdańsku. Działał następnie na rzecz zjednoczenia polskich organizacji w Gdańsku, między innymi członkiem Zarządu Gminy Polskiej Związku Polaków, publikując teksty publicystyczne i utwory literackie, głównie na łamach gdańskich i kaszubsko-pomorskich czasopism.
Podczas II wojny światowej ukrywał się, współpracował z Tajną Organizacją Wojskową Gryf Pomorski. W 1945 podjął pracę w Bibliotece Miejskiej. Współzałożyciel i działacz Towarzystwa Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach; współpracował z malarzami Antonim Suchankiem i Kazimierzem Jasnochem nad rekonstrukcją stroju kaszubskiego. Swoje utwory publikował w postaci osobiście zdobionych samizdatów. W 1956 ukazał się w Warszawie wybór jego utworów Jestem Kaszubą, w 1957 Baśnie kaszubskie.
W 1951 otrzymał Nagrodę Literacką Miasta Gdańska. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1956). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. W Kościerzynie wystawiono mu pomnik, w holu Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Gdańskiej ufundowano staraniem oddziału gdańskiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego wykonana przez Franciszka Sychowskiego z Wejherowa pamiątkową tablicę. Jego biografię: Franciszek Sędzicki (1882–1957) – działacz narodowy, regionalista i poeta kaszubski, przedstawiła Joanna Schodzińska (2003).
