RICCIUS CHRISTOPHER, profesor Gimnazjum Akademickiego

Aktualna wersja na dzień 20:55, 16 mar 2024

Christopher Riccius, De Coronation regia, Paris 1636

Christopher Riccius, Problema regium de electione principium tranquilla..., Paris 1636

CHRISTOPHER RICCIUS (Reich) (1590 Szczecin – 28 IV 1643 Gdańsk), profesor prawa w gdańskim Gimnazjum Akademickim, syndyk. Wywodził się z rodziny zamieszkałej we Florencji, jego dziadek Peter (ur. 1510) po przyjęciu luteranizmu osiadł w Niemczech. Syn Joachima (1540 Szczecin – 1622 Gartz), profesora retoryki w szczecińskim Pedagogium, w latach 1594–1603 kaznodziei i inspektora duchownego w Gartzu nad Odrą (Meklemburgia, po niemieckiej stronie niedaleko Gryfina, obecnie zaliczane do aglomeracji szczecińskiej) oraz poślubionej w 1589 Judyty (ur. 1560) z domu Sass. Miał braci Adama (8 I 1605 Gartz – 19 VIII 1662 Królewiec), w kwietniu 1620 zapisanego do Gimnazjum Akademickiego w Gdańsku, w 1635 licencjata praw w Orleanie (Francja), profesora prawa na uniwersytecie w Królewcu, w latach 1651–1661 jego rektora, oraz Martina (ur. około 1595 Gartz), od 1615 studenta uniwersytetu w Rostocku.

Ukończył szczecińskie Pedagogium, od 1609 uczył się w Gimnazjum Joachimicum w Berlinie, od lutego 1610 do 1613 studiował w Rostocku, następnie w Wittenberdze, słuchał wykładów także i na innych uniwersytetach (Jena, Strasburg, Leuven). Na uniwersytecie w Orleanie uzyskał licencjat z prawa, po którym otrzymał propozycję pracy w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Wprowadzony został tu 3 VII 1619, obejmując katedrę prawa i historii, a jednocześnie obowiązki inspektora Gimnazjum. W 1635 odbył dłuższą podróż naukową po Europie, odwiedził Francję, Anglię, Niemcy i Niderlandy, uzyskał też stopień doktora praw. Autor publikacji z historii ustroju Polski w okresie królów elekcyjnych. W 1636 opublikował rozprawę De Coronatione regia (Paris 1636), w której badał znaczenie i przebieg ceremonii koronacyjnych w Polsce od czasów piastowskich po sobie współczesne, podnosząc konieczność uściśleni prawnych zasad wyboru nowego króla. Myśli te rozwinął w pracy Problema regium de electione principium tranquilla..., będącej pierwszym omówieniem teoretycznych zasad elekcji i koronacji królów polskich, cieszącej się zainteresowaniem badaczy jeszcze i w XVIII wieku. W 1638 zrezygnował z pracy w Gimnazjum Akademickim, obejmując funkcję gdańskiego syndyka. Był m.in. w gronie broniących przywilejów Gdańska przed próbami ich ograniczenia przez króla polskiego Władysława IV.

Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy ożenił się 11 V 1620 z Barbarą (pochowana 12 VIII 1638 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) pod płytą nagrobną nr 116, zakupioną przez ojca w 1617), córką Mathiasa Feigiusa (Feige; około 1565 – pochowany 1 VI 1624), z którą miał synów 1/ Joachima Christopha (1626 – pochowany 16 X 1654), w styczniu 1640 zapisanego do Gimnazjum Akademickiego, w 1647 studenta prawa w Wittenberdze, i 2/ Constantina, w grudniu 1647 zapisanego do Gimnazjum Akademickiego, oraz córki 3/ Adelgundę (1624–1673), od 1642 żonę sekretarza Starego Miasta Gdańska Andreasa Petersa, od 1650 Johanna von Hammena (zob. Ludwig Hammen), i 4/ Benignę (1636 – pochowana 5 VII 1668), od 14 VI 1654 żonę Hansa Schumanna (pochowany 5 V 1661 wraz z teściem). 8 XI 1639 ożenił się powtórnie, z Dorotheą (zm. 21 I 1642), córką Adama Pischa (zm. 1639 Gdańsk), prowizora kościoła NMP, członka Trzeciego Ordynku, z którą miał córkę 5/ Annę Marię (zm. 20 VIII 1676 w wieku 36 lat), od 4 V 1659 żonę lekarza Johanna Fabritiusa (Schmiedta).

Zawarcie pierwszego małżeństwa uczcił okolicznościowym utworem Michael Beggerov (Nuptiis Christophori Riccii et Barbarae Matthiae Feigii filiae sponsae) i zbiorem własnych wierszy uczniowie Gimnazjum. Drugi związek podobnie uczcił wierszem m.in. Georg Mylius (Auf den hochztl. Ehrentag Doctor Riccii mit Jungr. Dorothea Puschen), śmierć Dorothei oraz zawarcie obu małżeństw przez jej córkę Adelgundę były okazją do napisania okolicznościowych utworów przez Andreasa Büthnera. Macochę żegnał także własnym wierszem Joachim Christoph.

Zmarł po krótkiej chorobie, pochowany 1 V 1643 w kościele NMP przy swojej pierwszej żonie i – później – z wszystkimi swoimi dziećmi. Poświęcone mu wiersze żałobne przygotował Salomon Blanck (Auf den Hintritt Christophori Riccii. Trauer-Gedicht). MrGl















Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 110, 137, 159.
Maciejowski Tadeusz, Prawo i jego nauczanie w Gdańskim Gimnazjum Akademickim od XVI do XIX wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 62, 2015, z. 2, s. 112-113.
Mokrzecki Lech, Riccius Krzysztof, w: Polski Słowni Biograficzny, t. 31, 1988, s. 272-273.
Mokrzecki Lech, Riccius Krzysztof, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, Gdańsk 1997, s. 66.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 4, 36.