OBYWATELSTWO II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA
| < Poprzednie | Następne > |
OBYWATELSTWO II WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA. Traktat wersalski, który powołał do życia II Wolne Miasto Gdańsk (WMG), przesądzał kwestię obywatelstwa ludności zamieszkałej na jego terytorium (art. 105). Mieszkańcy tego obszaru tracili po uprawomocnieniu traktatu (10 I 1920) obywatelstwo niemieckie i uzyskiwali prawo do obywatelstwa II WMG. Ponieważ mogli je uzyskać w momencie formalnego proklamowania II WMG (15 XI 1920), między 10 I a 15 XI 1920 kwestia obywatelstwa pozostawała zawieszona. Mimo to administracja gdańska wystawiała w tym czasie dokumenty tożsamości, stwierdzające posiadanie obywatelstwa gdańskiego.
Traktat wersalski przesądzał automatyczną zmianę obywatelstwa z niemieckiego na gdańskie. Osobom, które były pełnoletnie 10 I 1922, przyznawał prawo dokonania wyboru między obywatelstwem gdańskim a niemieckim (art. 106). W wypadku wyboru niemieckiego nakładał obowiązek przeniesienia się do Niemiec. Umowę gdańsko-niemiecką zawarto w tej sprawie 8 XI 1920, zabraniało ona między innymi posiadanie dwóch obywatelstw. Do 10 I 1922 obywatelstwo niemieckie przyjęło ponad 10 tysięcy osób, z których do połowy roku 1923 około 90% wyjechało do Niemiec.
Po włączeniu II WMG do III Rzeszy we wrześniu 1939 roku gdańszczanie nabywali obywatelstwo niemieckie, o ile uznano ich przynależność do narodowości niemieckiej. Osoby „zdatne do zniemczenia” mogły uzyskać tylko warunkową przynależność państwową, bez nadania obywatelstwa III Rzeszy. Należący do narodowości polskiej uzyskali status poddanych – przynależność państwowa niższej kategorii, a „rasowo obcy” mieszkańcy II WMG: Żydzi i Cyganie, stawali się bezpaństwowcami.
