Tekst źródłowy strony MERTINS ELLA MARGARETHA, pianistka, kompozytorka

{{web}}
[[File:GDANKSK LOGOTYP.jpg|thumb|'''Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk''']] <br/>
[[File:GAIT LOGOTYP.jpg|thumb|'''Partner redakcji''']]

'''ELLA MARGARETHA MERTINS''' (Mertins-Kloss; 20 I 1894 Gdańsk – po 1988 Niemcy), pianistka koncertująca, kompozytorka, nauczycielka fortepianu. Córka kupca Paula Karla Heinricha Mertinsa i Idy Marii Johanny z domu Kratz. Muzyki uczyła się początkowo w Westpreußisches Konservatorium (fortepian u [[BINDER FRITZ CARL| Fritza Bindera]]), w latach 1911–1915 kontynuowała naukę w Staatliche Hochschule für Musik (Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna) w Berlinie. Od 1915 roku w Gdańsku udzielała lekcji gry na fortepianie w mieszkaniu ojca przy Ferberweg 6 (ul. Miszewskiego) we Wrzeszczu oraz przez pewien czas (brak dokładnych informacji) w konserwatorium [[HEIDINGSFELD LUDWIG| Ludwiga Heidingsfelda]]. <br/><br/>

Występowała od wczesnej młodości, między innymi w Friedrich-Wilhelm-Schützenhaus ([[OGRÓD STRZELECKI I DOM STRZELECKI IM. FRIEDRICHA WILHELMA| Ogród Strzelecki i Dom Strzelecki]]) na koncertach dawanych przez dyrygenta [[THEIL CARL CHRISTIAN HUGO| Carla Theila]]: 27 II 1908 grała ''Koncert fortepianowy D-dur'' op. 61a Ludwiga van Beethovena, 25 II 1909 – wspólnie z Fritzem Binderem – ''Koncert na dwa fortepiany Es-dur'' KV 365 Wolfganga Amadeusza Mozarta. 4 I 1911 na koncercie zorganizowanym przez Orchesterverein (Towarzystwo Orkiestrowe; [[MUZYKA| Muzyka. Początek XIX wieku – 1945 rok]]) akompaniowała sławnemu skrzypkowi Fritzowi Kreislerowi. 12 IV 1910 w Elblągu podczas występu tamtejszego Chóru Filharmonicznego wykonała ''Koncert fortepianowy g-moll'' op. 25 Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego. <br/><br/>

W latach 1916–1945 wystąpiła na ponad 150 koncertach w Gdańsku, między innymi 9 II 1921 w sali loży Eugenia pod Ukoronowanym Lwem ([[WOLNOMULARSTWO| wolnomularstwo]]) przy Neugarten 18 (ul. Nowe Ogrody), przed zorganizowanym przez [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUKI| Towarzystwo Przyjaciół Sztuki]] odczytem [[ABRAMOWSKI PAUL| Paula Abramowskiego]] wykonała ''Fantazję'' op. 17 Roberta Schumanna, 9 III 1924 w refektarzu [[MUZEUM MIEJSKIE| Muzeum Miejskiego]] zagrała po raz pierwszy w Gdańsku ''Sonatę fortepianową Fis-dur'' op. 53 Aleksandra Skriabina, 21 I 1939 w nadanej przez Danziger Rundfunk ([[RADIO GDAŃSK| Radio Gdańsk. Do 1945]]) audycji muzycznej grała utwory Roberta Schumanna, Carla Marii von Webera i Franza Schuberta. Występowała również na koncertach symfonicznych, między innymi 8 V 1927 na koncercie połączonych orkiestr [[TEATR MIEJSKI| Teatru Miejskiego]] i Musikerverband (Związek Muzyków) wykonała ''Koncert fortepianowy a-moll'' Edwarda Griega (dyrygował Otto Selberg ([[RADIO GDAŃSK| Radio Gdańsk]])), 11 XII 1931 w auli Realgymnasium (Gimnazjum Realne) w Sopocie (obecnie Wydział Zarządzania [[UNIWERSYTET GDAŃSKI| Uniwersytetu Gdańskiego]] przy ul. Armii Krajowej 101) na koncercie orkiestry kameralnej dyrygowanej przez Karla Groscha zagrała ''Koncert fortepianowy D-dur'' Josepha Haydna, 4 III 1932 w trakcie transmitowanego przez Danziger Rundfunk występu orkiestry Teatru Miejskiego zaprezentowała ''Koncert fortepianowy a-moll'' Roberta Schumanna (dyrygował Otto Selberg), 7 XI 1935 na koncercie danym przez Danziger Landesorchester ([[MUZYKA| Muzyka. Początek XIX wieku – 1945 rok]]) – „koronacyjny” ''Koncert fortepianowy D-dur'' Wolfganga Amadeusza Mozarta (dyrygował Ernst Kallipke). <br/><br/>

Głównym obszarem jej aktywności koncertowej była muzyka kameralna. Przy wykonywaniu sonat instrumentalnych partnerowali jej skrzypkowie: [[PRINS HENRY| Henry Prins]], Richard Kroemer, Max Wolfsthal, Louis Conradi, Edith von Voigtländer, August Hewers, Hans Bassermann, Rene Valesco, Hermann Spatz, wiolonczeliści: Karl Knochenhauer (syn aptekarza [[KNOCHENHAUER HERMANN| Hermanna Knochenhauera]]) i Karl Grosch, flecista Karl Schröder, klarnecista Josef Kräupl. <br/><br/>

W 1921 roku założyła Danziger Trio (Gdańskie Trio Fortepianowe), które występowało w zmiennym składzie (w latach 1921–1922 skrzypek Louis Conradi i wiolonczelista Max Müller-Roda, 1923–1924 i 1933–1940 odpowiednio Max Dowideit i [[HANNEMANN JOHANNES| Johannes Hannemann]], 1927–1928 Max Wolfsthal i Karl Grosch, 1941–1944 Max Brettschneider i Johanes Hannemann). Między innymi 26 IX 1921 roku w auli Oberrealschule zu St. Petri und Pauli ([[SZKOŁA ŚW. PIOTRA I PAWŁA| szkoła św. Piotra i Pawła]]) zespół zagrał ''Trio fortepianowe d-moll'' Antona Areńskiego i – po raz pierwszy w Gdańsku – ''Trio fortepianowe A-dur'' Toivo Kuuli, 9 XI 1924 w auli [[TECHNISCHE HOCHSCHULE DANZIG| Technische Hochschule Danzig]] ''Trio fortepianowe F-dur'' op. 8 Hansa Pfitznera i ''Sonatę skrzypcową c-moll'' op. 139 Maxa Regera, a 4 I 1934 w sali [[HOTEL DANZIGER HOF| hotelu Danziger Hof]] – ''Trio fortepianowe D-dur'' op. 70 Ludwiga van Beethovena i ''Kwartet fortepianowy A-dur'' op. 26 Johannesa Brahmsa (partię altówki wykonał Oskar Brendel). <br/><br/>

26 XI 1932 w sali [[RATUSZ STAREGO MIASTA| Ratusza Starego Miasta]] na zorganizowanym przez Deutscher Frauenverein (Związek Kobiet Niemieckich) koncercie charytatywnym na rzecz Czerwonego Krzyża Mertins wykonała dwa utwory Johannesa Brahmsa: cykl pieśni ''Piękna Magelona'' ze śpiewakiem Teatru Miejskiego Maxem Begemannem i ''Trio fortepianowe H-dur'' op. 8 ze skrzypkiem Fritzem Görlachem i wiolonczelistą Johannesem Hannemannem. <br/><br/>

Wykonywała własne utwory, między innymi 11 XI 1937 w [[DWÓR ARTUSA| Dworze Artusa]] na koncercie laureatów nagrody kompozytorskiej [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939| II Wolnego Miasta Gdańska]] zagrała z Erichem Kindscherem ''Sonatę w starym stylu'' oraz partię fortepianową w ''Suicie koncertowej'' Johannesa Hannemanna (utwory pozostałych laureatów: ''Kwartet smyczkowy'' Alfreda Waldemara Paetscha i ''Kwartet smyczkowy'' Wernera Schramma), 18 VI 1942 w sali muzycznej [[PAŁAC OPATÓW| Pałacu Opatów]] na zorganizowanym przez Staatliches Landesmuseum für Danziger Geschichte ([[MUZEUM KRAJOWE HISTORII GDAŃSKA| Muzeum Krajowe Historii Gdańska]]) koncercie była współwykonawczynią swego ''Kwartetu na flet, skrzypce, wiolonczelę i fortepian.'' <br/><br/>

Brała udział w występach Prins-Quartett (kwartet smyczkowy założony w 1917 roku przez Henry’ego Prinsa), między innymi 18 X 1926 w ''Kwintecie fortepianowym Es-dur'' op. 44 Roberta Schumanna. Sporadycznie występowała w [[WIELKA SYNAGOGA| Wielkiej Synagodze]] na koncertach organizowanych przez zarząd [[GMINA SYNAGOGALNA| Gminy Synagogalnej]], między innymi 13 XII 1931 na koncercie charytatywnym na rzecz pomocy zimowej (''Winterhilfswerk'') akompaniowała tenorowi Eugenowi Transky’emu z Berlina. <br/><br/>

W latach 1915–1935 mieszkała we Wrzeszczu przy Ferberweg 6, 1935–1945 przy Brunshofer Weg 40 (ul. Waryńskiego). Po 1945 roku przeniosła się do Rostoku, pracowała w tamtejszym Volkstheater (Teatr Ludowy) jako korepetytorka solistów, nadal występowała też na koncertach i udzielała się społecznie, między innymi była współzałożycielką Gesellschaft der Freunde des Zoologischen Gartens (Towarzystwo Przyjaciół Ogrodu Zoologicznego). Po odejściu na emeryturę mieszkała w Feierabendheim Friedrich Wolf (Dom Spokojnej Starości im. Friedricha Wolfa) w Evershagen, dzielnicy Rostoku. Brak informacji o dacie zawarcia przez nią małżeństwa z Klossem (imię nieznane). {{author: JMM}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]