LAMPE PHILIPP ADOLPH, profesor Gimnazjum Akademickiego, lekarz miejski

Aktualna wersja na dzień 20:23, 31 sty 2024

PHILIPP ADOLPH LAMPE (5 V 1754 Gdańsk – 10 X 1827 Gdańsk), profesor Gimnazjum Akademickiego. Syn złotnika i srebrnika Johanna Heinricha (14 X 1708 Królewiec — pochowany 10 XII 1761 w kościele Najświętszej Marii Panny Gdańsk), od 22 VIII 1738 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska, i Charlotty Renaty (1 IV 1725 Gdańsk — 26 III 1767 Gdańsk), córki ławnika Głównego Miasta Philippa Ernsta Rauffeisena (1 IV 1725 Gdańsk — 26 III 1767 Gdańsk). Brat m.in. Heinricha (12 I 1750 – 2 IX 1777), po studiach we Frankfurcie nad Odrą od 1771 posiadającego potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), 1777 ławnika Starego Miasta Gdańska, od 29 XII 1772 żonatego z Eufrozyną Agathą, córką Johanna Gottlieba Paleske.

15 III 1770 zapisany jako uczeń przedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, od 1775 studiował medycynę na uniwersytecie w Getyndze i Strasburgu; od 1776 doktor medycyny na podstawie dysertacji De notis ex sepultura in templis. Od 1776 w Gdańsku jako lekarz prywatny, 9 V 1780 również wystarał się o potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind. Miał gabinet w zakupionej kamienicy przy Brotbänkengasse 42 (ul. Chlebnicka). Posiadał także w 1808 kamienicę przy Pfaffengasse 821 (ul. Klesza 3b), następnie przy Poggenpfuhl 61 (ul. Żabi Kruk).

W końcu lat 70. XVIII wieku był w gronie lekarzy opracowujących pierwszy w Gdańsku projekt szkoły dla położnych (zob. położnictwo). Projekt, choć zatwierdzony w 1781, nie doczekał się jednak realizacji. W latach 1781–1788 lekarz miejski. W 1793 uzupełnił w Berlinie studia z zakresu matematyki i przyrody. W 1792–1814 (złożył rezygnację z powodu choroby) profesor matematyki w Gimnazjum Akademickim, odchodzącego ze szkoły żegnał specjalny wiersz przygotowany przez uczniów. Od 1778 członek Towarzystwa Przyrodniczego, w 1786 i 1809 dyrektor. W latach 1801–1805 w miesiącach zimowych praktycznie w każdą środę od godziny 17 do 19 wygłaszał otwarte, popularne, ilustrowane doświadczeniami, wykłady z dziedziny chemii (dał około 100 wykładów). Wyróżniony przez Towarzystwo m.in. nagrodą ustanowioną przez Balthasara Hagemeistera II. W niezrealizowanym projekcie pruskiej Kamery Wojen i Domen w Kwidzynie i Kolegium Admiralicji w Gdańsku z 1802 w sprawie utworzenia w Gdańsku szkoły nawigacyjnej, przewidywany był na nauczyciela matematyki, geografii i hydrografii.

Od 1794 członek Kaiserlich Leopoldinisch-Carolinische Akademie der Naturforscher. Autor m.in. drukowanej uroczystej mowy na cześć zmarłego lekarza i astronoma Nathanaela Matthaeusa Wolfa (1785), dedykowanej królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, za co król przekazał Towarzystwu Przyrodniczemu pierścień ze swoją podobizną osadzoną w brylantach.

Był trzykrotnie żonaty: po raz pierwszy od 24 IX 1778 z Ludovicą Wilhelmine (1756-1779), córką gdańskiego kupca Johanna Wilhelma Näthlera (ur. około 1720) i Constantii Elisabeth z domu Gräbern (1730-1758), zmarłą w połogu po urodzeniu córki Johanny Pauliny Ludoviki (1779–1789); po raz drugi od 15 VI 1780 z Federicią Constancią (1760 – 15 V 1799 Gdańsk), córką gdańskiego kupca i rajcy Johanna Ludwiga von Dorne (1725–1787) i Dorothei Friederike (ur. około 1740), córki pierwszego pastora kościoła Najświętszej Marii Panny i seniora Ministerium Duchownego Jonathana Hellera (17 VIII 1716 Ebermengen (Szwabia) – 10 III 1791 Gdańsk), po raz trzeci od 1807 ze starszą siostrą pierwszej żony, Johanną Caroliną Näthler (około 1754 – po 1828), wdową po pastorze Jonathanie Hellerze.

Z drugiego małżeństwa doczekał się ośmiorga dzieci, z których tylko dwoje dożyło wieku dorosłego: Caroline Augusta (24 X 1783 – 29 V 1859 Gdańsk) oraz Ernst Philip Sigismund (28 VIII 1793 – 23 X 1874 Gdańsk), dwukrotnie żonaty – w 1821 z Johanną Aumann (1794-1861) i 27 III 1862 z Caroline Schwartz (ur. 1794), bezdzietny. Pozostałe rodzeństwo umierało zaraz po urodzeniu lub w młodości: Dorothea Friedericia (1781), Johanna Wilhelmina (marzec 1785), Ludwig Wilhelm Adolph (ur. 19 II 1786) 28 VIII 1798 zapisany do początkującej klasy Gimnazjum Akademickiego, Philippina Amelia (1788), Wilhelmina Charlotta (15 V 1789) oraz Marianne Henrietta (2 VII 1796). MrGl









Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 183; t. VIII, s. 276, 277.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 351, 376.
Schumann Eduard, Geschichte der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig 1743–1892, „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”, NF, Bd. 8, Danzig 1893, nr 2, s. 85.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 299.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342-1792 i 1807-1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 189.