Tekst źródłowy strony KWIATKOWSKI JAN, wydawca, działacz gdańskiej Polonii

{{paper}}
[[File:Jan_Kwiatkowski.jpg|thumb|Jan Kwiatkowski]]
[[File:2_Jan_Kwiatkowski.jpg|thumb|Reklama „Gazety Gdańskiej” wydawanej przez Jana Kwiatkowskiego]]
[[File: Budynek_Drukarni_Gdańskiej.jpg |thumb| Budynek Drukarni Gdańskiej, Trakt św. Wojciecha, stan z 2023]]
[[File: Tablica_Drukarni_Gdańskiej.jpg |thumb| Tablica poświęcona Drukarni Gdańskiej]]
'''JAN KWIATKOWSKI''' (27 XII 1869 Poznań – 24 XI 1941 Łódź), drukarz, wydawca. Syn Tomasza i Teresy z domu Jaruszowskiej (zm. 25 XII 1917), brat przyrodni (po ojczymie) Marii z Jankowskich Wieczorkiewiczowej, matki [[WIECZORKIEWICZ HENRYK, dziennikarz, działacz gdańskiej Polonii | Henryka Wieczorkiewicza]]. Po szkole podstawowej uczył się w Poznaniu przez trzy lata zawodu drukarza w "Dzienniku Poznańskim", praktykę odbył w "Kurierze Poznańskim", po roku rozpoczął pracę w wydawnictwie "Orędownik". Od 6 IV 1890 pracował w Zakładach Wydawniczych Karola Miarki w Mikołowie na Śląsku, zdobywając kwalifikacje do pracy edytorskiej. Redaktor i kierownik działu wydawniczego tych Zakładów, specjalizujących się w popularnych edycjach literatury pięknej dla mieszkańców Śląska. od 1906 redagował czasopismo "Rodzina". Od 1911 był kierownikiem filii Zakładów Wydawniczych w Raciborzu. <br/><br/>
28 II 1913 za 18 000 marek nabył w Gdańsku [[GAZETA GDAŃSKA (I) | „Gazetę Gdańską”]] wraz z drukarnią przy Vorstädtischer Graben 49 (ul. Podwale Przedmiejskie), do Gdańska sprowadził się z rodziną 1 kwietnia tego roku. „Gazetę Gdańską” wydawał od 3 IV 1913 do czasu chwilowego zamknięcia jej 3 VIII 1914 z rozkazu dowódcy [[SIEDEMNASTY KORPUS ARMIJNY | 17. Korpusu Armijnego]], generała [[MACKENSEN AUGUST ANTON von, feldmarszałek, honorowy obywatel Gdańska | Augusta von Mackensena]]. Aresztowany, po czterech dniach zwolniony, odzyskał też 16 sierpnia prawo druku „Gazety” (poddanej ścisłej cenzurze), którą wydawał do 1920 (mimo zniszczenia lokalu 17 XII 1918 przez niemieckie bojówki). 2 III 1917 powołany do wojska, od 31 marca w garnizonie gdańskim, zwolniony 20 listopada. Podczas I wojny światowej drukarnia była jednym z ośrodków życia kulturalnego Polonii gdańskiej. Z powodu trudności finansowych zrezygnował z samodzielnego prowadzenia gazety, od 22 III 1920 wydawał ją w ramach spółki akcyjnej (Gazeta Gdańska – Aktien Gesellschaft), zostając prezesem jej Zarządu, dyrektorem wydawnictwa i redaktorem naczelnym „Gazety Gdańskiej”. Po chwilowym przeniesieniu wydawnictwa i drukarni na Kassubischer Markt 21 (Targ Kaszubski, obecnie nie istnieje), na stałe pracował w nowej siedzibie, odkupionej od kupca Eugena Bromberga dawnej wytwórni i składnicy słodu przy Stadtgebiet 12 (Trakt św. Wojciecha 57) ([[DRUKARSTWO I DRUKARNIE | drukarstwo i drukarnie]]). Drukował polskie czasopisma, gazety, druki okolicznościowe i broszury.<br/><br/>
Od 7 I 1917 prezes Towarzystwa Śpiewaczego  „Lutnia” w Gdańsku (i reżyser kilku sztuk teatralnych wystawianych przez Towarzystwo, np. „Chata za wsią”, „Czartowskie łowy”, „Stary piechur i syn jego huzar”). Należał do [[TOWARZYSTWO GIMNASTYCZNE „SOKÓŁ” | Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”]], w 1919 założył koło tej organizacji w Wejherowie i przez kilka lat był jego prezesem. Po I wojnie światowej aktywny członek wielu polskich organizacji kulturalnych, oświatowych i sportowych w Gdańsku. W połowie listopada 1918 współorganizator wielkiego wiecu gdańskiej Polonii, na którym padały hasła przyłączenia Gdańska do Polski. Był jednym z organizatorów i zasiadał w Zarządzie [[PODKOMISARIAT NACZELNEJ RADY LUDOWEJ W GDAŃSKU (1918–1919)| Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku]], wraz z [[CZYŻEWSKI JÓZEF, działacz gdańskiej Polonii, patron ulicy | Józefem Czyżewskim]] założył 8 IV 1919 Polskie Stronnictwo Ludowe na Pomorzu. Członek Narodowego Stronnictwa Robotników, także powstałej pod koniec stycznia 1920 Rady Opiekuńczej Okręgowej, stawiającej sobie za cel niesienie pomocy ludności polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. Od 14 XII 1919 do 1924 z Listy Polskiej był [[RADA MIEJSKA | radnym miasta Gdańska]].  Współzałożyciel [[GDAŃSKA MACIERZ SZKOLNA (1921–1939) | Gdańskiej Macierzy Szkolnej]] (w 1921 wchodził w skład pierwszego Zarządu), [[TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUKI I SZTUKI | Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki]] i [[GMINA POLSKA | Gminy Polskiej]], której w 1924 był prezesem i dla której w 1927 wydał 13 numerów pisma "Straż Gdańska" (był autorem nazwy tego pisma). 25 I 1922 został wiceprezesem Zjednoczenia Polskich Kupców i Przemysłowców w Gdańsku. Prezes VI Okręgu Gdańskiego Pomorskiego Związku Śpiewaczego, w latach 1922/1923 i 1924–1926 prezes Koła Miłośników Sceny. W 1928 na polecenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP podjął próby reorganizacji wydawnictwa „Katolik” w Bytomiu, od 30 VI 1930 prezes Rady Nadzorczej tego pisma, a od 28 XI 1931 do 1933 jego likwidator.<br/><br/>
Po 1933 wycofał się z życia publicznego. Opuścił Gdańsk i zamieszkał w zakupionej willi w Gdyni-Kolibkach (Orłowie), skąd wysiedlony został przez Niemców jesienią 1939 do Łodzi. Wydał wspomnienia ''Polski Gdańsk w okresie przełomowym''. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1930), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1931), honorową odznaką Więźniów Ideowych (za areszt w 1914, jedyny tak wyróżniony polski mieszkaniec Gdańska). Od 29 IV 1896 żonaty był z Małgorzatą z domu Kudzielka (zm. 24 V 1935 w gdańskim [[SZPITAL NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY | szpitalu Najświętszej Marii Panny]], pochowana na cmentarzu w Kolibkach), ojciec Magdaleny (po mężu Wiloch), Amelii, Małgorzaty i Leona (po przybyciu do Gdańska ucznia [[GIMNAZJUM MIEJSKIE | Gimnazjum Miejskiego]], zm. tragicznie 16 VIII 1915, tydzień po nieudanym skoku do morza na plaży w [[WESTERPLATTE | Westerplatte]], pochowany na [[CMENTARZE WE WRZESZCZU (Z ANIOŁKAMI). PRZY WIELKIEJ ALEI | cmentarzu Kaplicy Królewskiej przy Wielkiej Alei]]) i Haliny Stanisławy (ur. 24 II 1918 Gdańsk), w 1936 maturzystki w gdańskim [[GIMNAZJUM POLSKIE | Gimnazjum Polskim]].<br/><br/> 
24 XI 2015 na budynku przy Trakcie św. Wojciecha 57 odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową (m.in. odsłaniała ją jego prawnuczka, Dorota Nitka).  {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''': <br/>
Wspomnienia:<br/>
„Gazeta Gdańska”, nr 99 z 16 VIII 1915, s. 3; nr 118 z 27 V 1935, s. 10.<br/> 
Jan Kwiatkowski, ''Polski Gdańsk w okresie przełomowym'', t. 1-2, Orłowo Morskie 1935-1937.<br/>
Jan Kwiatkowski, ''Z siedziby Karola Miarki'', Katowice 1938.<br/>
Literatura:<br/>
Bukowski Andrzej, ''Kwiatkowski Jan'', w: Polski Słownik Biograficzny, 16, 1971, s. 354. <br/>
Romanow Andrzej, ''Jan Kwiatkowski'', w: ''Działacze polscy i przedstawiciele RP w Wolnym Mieście Gdańsku'', Gdańsk 1974, s. 122-133.<br/>
Romanow Andrzej, ''Kwiatkowski Jan'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2, Gdańsk 1994, s. 554-555.