KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚW. JANA BOSKO

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Kościół św. Jerzego (St. Georg) (obecnie kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko), Franz Bils według Alberta Wilhelma Adama Juchanowitza, 1839, widok z Góry Glinianej
Kościół ewangelicki, odbudowany według projektu Karla Friedricha Schinkla
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko, po 1945
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko, 2009

KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚW. JANA BOSKO, Orunia, ul. Gościnna 15. Pierwsza kaplica, prawdopodobnie pod wezwaniem św. Jerzego (St. Georg), powstała już około połowy XV wieku i była obsługiwana między innymi przez franciszkanów ze Starego Przedmieścia. Przyporządkowano ją do parafii kościoła św. Katarzyny, a w 2. połowie XVI wieku do parafii w Świętym Wojciechu. Przy kaplicy w 1568 istniała szkółka. Rozbudowana w 1571 i przejęta przez luteranów, zachowała wezwanie. Zniszczona podczas wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym w 1577, odbudowana, w 1608 powiększona do rozmiarów kościoła pod wezwaniem św. Jerzego (St. Georg). Stał się on ośrodkiem ewangelickiej parafii, od 1630 obejmującej także Lipce i uposażonej później gruntami na Dolniku. W 1638 otrzymał nową plebanię. Po potopie szwedzkim (1655–1660) wymagał renowacji, w 1684 zbudowano nową wieżę (według widoku Gdańska z 1730: wysoką, nakrytą cebulowatym hełmem, z zegarem). W 1691 założono przy kościele cmentarz, w 1697 kościelną kasę wdowią. W 1709 zmarł podczas wielkiej epidemii dżumy pastor Gottlieb Majus. Wyposażenie złupione podczas oblężenia Gdańska w 1734 i odtworzone, między innymi przy pomocy burgrabiego gdańskiego Johanna Sigmunta Ferbera (syna burmistrza Constantina Ferbera). W 1762 zamontowano nowe organy, w 1766 zakończono kolejną przebudowę, powiększając część wschodnią i północną. Podczas oblężenia w 1813 spłonął wraz z plebanią i wyposażeniem.

Projekt nowego kościoła w stylu neogotyckiego romantyzmu opracował architekt Karl Friedrich Schinkel (1781–1841). Przy wsparciu finansowym króla Fryderyka Wilhelma III w latach 1820–1823 powstał kościół murowany z czerwonej cegły (pierwsza w Gdańsku i okolicach budowla o cechach neogotyckich), o dwuspadowym dachu, zwieńczony od fasady 43-metrową wieżą, o spiczastym, pokrytym ostatecznie miedzianą blachą hełmie, poświęcony 10 IX 1823. We wnętrzu znajdowało się gwiaździste drewniane sklepienie (przeniesione z jednego ze zniszczonych w 1813 kościołów szpitalnych), po obu stronach nawy głównej empory, od zachodu chór, wsparte na drewnianej kolumnadzie. Na chórze zamontowano nowe organy (od 1912 o napędzie elektrycznym). W 1819 odbudowano plebanię (od strony północno-wschodniej kościoła), w 1857 powiększoną, zamieszkaną przez ewangelickiego pastora. Do parafii należał także dom przy obecnej ul. Gościnnej 14. Dom parafialny mieścił się w 1. połowie XX wieku przy obecnej ul. Żuławskiej 5–6 (po drugiej stronie torów kolejowych). Kościół i plebania ucierpiały w 1945, dom parafialny przy ul. Żuławskiej został całkowicie zniszczony.

W 1945 kościół przejęli salezjanie, otwierając przy nim placówkę wychowawczą pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Kościół przyporządkowany był początkowo do parafii św. Ignacego, jako tzw. świątynia rektorska, od 1972 oddana salezjanom na własność. W 1994 utworzono przy niej parafię pod wezwaniem św. Jana Bosko, odtąd współpatrona kościoła. Nowa parafia objęła południową część dzielnicy Orunia. W latach 70. XX wieku dokonano przebudowy (w duchu posoborowym) wnętrza według projektu architekta Leopolda Taraszkiewicza. Usunięto neogotyckie ołtarze główne i boczne, i zastąpiono je płaskorzeźbami wykonanymi w technice metaloplastyki autorstwa Wawrzyńca Sampa. W ołtarzu głównym znajduje się kompozycja krzyża w aureoli z wizerunkami świętych bliskich zakonowi salezjanów. W ołtarzach bocznych Matka Boska z Dzieciątkiem i św. Jan Bosko. W parafii działają stowarzyszenia i organizacje katolickie. SK

Pastorzy kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko
1572 Gregorius
1575 Martin Sehefeld
1580 Simon Neander
1588, 1590 Philipp Michler
1597–1602 Christoph Fahrenheid
1602–1624 Wilhelm Calaminus
1624–1629 Johann Stammichius
1630–1657 Friedrich Haupt, poprzednio rektor szkoły św. Jana
1657–1668 Friedrich Haupt jr
1668–1670 Johann Freymuth
1670–1677 Georg Bauer
1677–1689 Johann Friedrich Brackermann
1689–1690 Gregorius Rosenberg (1643 Zinten (Korniewo, obwód królewiecki) – 25 IV 1690 Orunia), zweryfikowany przez gdańskie Ministerium Duchowne 14 V 1680, od tego roku kaznodzieja w Bogatce
1690–1699 Rudolf Grischau
1699–1701 Paul Gottfried Praetorius
1701–1709 Gottlieb Majus
1709–1736 Christian Gottlieb Rosenberg
1710–1713 Gottfried Neander
1714–1734 Johann Caspar Jetzmann ((1678 Koszalin – 4 V 1734 Gdańsk), w 1709 zweryfikowany przez gdańskie Ministerium Duchowne
1735–1736 Johann Ludwig Nothwanger
1736–1766 Ephraim Krause
1762–1765 Gottlieb Lange
1765–1809 Johann Heinrich Stoboy
1766–1792 Johann Christian Schöneich (1 VIII 1732 – 23 VIII 1792), w 1757 zweryfikowany (przeegzaminowany) przez gdańskie Ministerium Duchowne
1792–1794 Heinrich Eduard Höchster
1795–1802 Friedrich Labes
1803–1806 Johann Christian Fromm
1806–1808 Ernst Gottlieb Hoffmann
1809–1825 Johann Adam Neuhöfer
1809–1814 Ernst Gottlieb Hoffmann
1825–1853 David Bernhard Lückstäde (Liederstäd)
1854 vacat
1855–1872 Albert Theodor Rindfleisch
1873–1877 Paul Heinrich Harms
1877–1893 Johann Adolph Max Grosskopf
1893–1932 Johann Eduard Theodor Kleefeld
1933–1941 Richard Czygan
1941–1945 Fritz Boghardt (Bogdański)
W latach 1690–1814
posługę duszpasterską
pełniło jednocześnie dwóch pastorów
MrGl
Rektorzy i proboszczowie kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko
1948–1956 Teodor Cichos SDB (rektor)
1956–1959 Edmund Bańdo SDB (rektor)
1959–1965 Franciszek Krajewski SDB (rektor)
1965–1970 Władysław Kobus SDB (rektor)
1970–1976 Jan Tomasik SDB (rektor)
1976–1979 Henryk Paszek SDB (rektor)
1979–1985 Witold Citko SDB (rektor)
1985–1989 Andrzej Słowik SDB (rektor)
1989–1998 Jan Darmograj SDB (od 1994 proboszcz)
1988–2004 Ryszard Świrydziuk SDB (proboszcz)
2004–2010 Dariusz Presnal SDB (proboszcz)
2010–2016 Mirosław Dukiewicz SDB (proboszcz)
24 VII 2016 – 26 VI 2022 Mariusz Słonimski SDB (proboszcz)
26 VI 2022 – Przemysław Cholewa SDB (proboszcz)
AGK
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania