HRABOWSKA MARIA, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku, harcerka, patronka gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
MARIA HRABOWSKA (8 II 1936 Poznań – 14 VII 2008 Gdańsk) lekarka ze specjalizacją z anatomopatologii i ginekologii, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG), przewodnicząca Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP), patronka gdańskiej ulicy. Córka Mieczysława (14 V 1898 Porchowa, pow. Buczacz (obecnie Ukraina)– 2 X 1939 w szpitalu polowym w Sochaczewie), ochotnika Legionów Polskich, oficera Wojska Polskiego, odznaczonego między innymi Krzyżem Niepodległości (1930), od 1 IX 1939 dowódcy 7 baterii 14. Wielkopolskiego Pułku Artylerii Lekkiej 14. Dywizji Piechoty Armii „Poznań”, ciężko rannego w bitwie nad Bzurą 23 IX 1939, oraz poślubionej 7 IX 1928 w Poznaniu Ireny z domu Wiza (5 IV 1902 Pobiedziska – 25 I 1975 Gdynia). Siostra zmarłego tuż po narodzeniu Andrzeja (28–29 XI 1929 Poznań).
Przed 1939 z rodziną mieszkała w Gdyni. Wysiedlona z matką przez Niemców, okres wojny spędziła w Warszawie, po czym powróciła do Gdyni. Od 1953 do 1960 studiowała na Wydziale Lekarskim AMG. W trakcie studiów zatrudniona została w Katedrze Anatomii Patologicznej, kierowanej przez prof. Wilhelma Czarnockiego. Po uzyskaniu dyplomu asystentka, ukończyła również specjalizację z anatomopatologii. W 1966, w oparciu o rozprawę Obraz patomorfologiczny grzybicy doświadczalnej leczonej solą sodową N-bursztynowej pochodnej perimycyny (promotor: Henryk Kozłowski), doktor nauk medycznych. Od 1981, w oparciu o dorobek i rozprawę Morfogeneza ektopii około komórkowej macierzy mózgowej płodu i noworodka człowieka doktor habilitowany i docent. Od tego roku również kierownik Samodzielnej Pracowni Patomorfologii Klinicznej Instytutu Położnictwa i Chorób Kobiecych AMG. Od 1993 profesor nadzwyczajny (tytularny).
Przez wiele lat współpracowała również z Politechniką Gdańską i zwłaszcza z Uniwersytetem Gdańskim, gdzie prowadziła zajęcia w zakresie patomorfologii i neuropatologii perinatalnej w Studium Przygotowania do Życia w Rodzinie. Wyspecjalizowała wielu lekarzy ginekologów oraz patomorfologów. W 1993 bezskutecznie kandydowała do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z ramienia Komitetu Wyborczego Służba Dziecku w Gdańsku.
Autorka i recenzentka podręczników dla studentów medycyny oraz szkolnych do nauki biologii w Ministerstwie Edukacji Narodowej, artykułów z zakresu patomorfologii ginekologicznej, onkologicznej, onkologii eksperymentalnej oraz neuropatologii perinatalnej. Była świeckim ekspertem z zakresu biologii Episkopatu Polski. Brała udział w zjazdach i sympozjach naukowych, między innymi w międzynarodowym sympozjum zorganizowanym przez Polskie Towarzystwo Neuropatologów i Niemieckie Towarzystwo Neuropatologiczne i Neuroanatomiczne w Krakowie (17–20 IX 1980), w Seminarium Anatomo-Cytopatologicznym Francuskiego Towarzystwa Ginekologicznego w Paryżu (17–28 IX 1987) oraz w Konferencji Katolickiego Stowarzyszenia Lekarzy Polskich w Gdańsku (19 IX 2003). Była opiekunem studentów odbywających wakacyjne praktyki między innymi w Uniwersytecie Ernsta Moritza Arndta w Greifswaldzie (1986).
Członkini korespondentka Société Française de Gynéco-Pathologie, członkini European Organisation for Research and Treatment of Cancer (od 1997), Polskiego Towarzystwa Patologów (w latach 1992–1995 przewodnicząca Oddziału Gdańskiego), NSZZ „Solidarność”, Związku Legionistów Polskich. W tym ostatnim pełniła funkcję zastępcy Komendanta Naczelnego i komendanta Okręgu Północnego. Była krajową przewodniczącą Rady Instytutu Józefa Piłsudskiego.
W 1947 wstąpiła do harcerstwa, od 1949 zastępowa w stopniu ochotniczki. Od 1957, po reaktywowaniu ZHP, członkini kręgu starszoharcerskiego “Westerplatte” działającego przy AMG, równocześnie w stopniu przewodnika drużynowa w Państwowej Szkole Pielęgniarskiej, następnie w VI Liceum Ogólnokształcącym oraz Drużyny Instruktorskiej Hufca Harcerek ZHP Gdańsk–Śródmieście, kierowniczka tamtejszego Referatu Harcerek. W 1958 otrzymała stopień podharcmistrzyni, w 1959 została mianowana komendantką Hufca Harcerek Gdańsk–Śródmieście, pełniąc tę funkcję do stycznia 1960, kiedy to połączono Hufce Harcerek i Harcerzy. Po wprowadzeniu w 1960 w ZHP nowego systemu stopni i sprawności harcerskich według projektu Jacka Kuronia, zrywającego z tradycyjną metodyką harcerską, na prawie 20 lat zrezygnowała z działalności w harcerstwie. W latach 1972–1975 była lekarzem chorego byłego komendanta Chorągwi Wileńskiej i Gdańskiej ZHP Józefa Grzesiaka.
Wróciła do harcerstwa w 1980, wstępując do Kręgu im. Andrzeja Małkowskiego (KIHAM) w Gdańsku, była zastępczynią komendanta Kręgu. Od 1982 harcmistrzyni, wstąpiła także do Kręgu Seniorów „Korzenie” Chorągwi Gdańskiej, pełniąc funkcję zastępcy komendanta Kręgu. Zajmowała się kształceniem kadr harcerskich, przez wiele lat pracowała w Komisji Stopni Instruktorskich i Komisji Historycznej Chorągwi Gdańskiej.
Od 1990 przewodnicząca Naczelnego Sądu Harcerskiego ZHP. Inicjatorka utworzenia Harcerskiego Rejestru Represjonowanych oraz programu wychowania zdrowotnego w ZHP. W 1993 została wiceprzewodniczącą Rady Naczelnej ZHP, zabiegała o przywrócenie Związku do struktur światowego skautingu. W latach 1996–2001 pełniła funkcję krajowej przewodniczącej ZHP. Wielokrotnie reprezentowała harcerstwo polskie za granicą, między innymi w Kanadzie podczas 29. Światowej Konferencji Skautów, w Ukrainie, gdzie harcerze ze Zgierza odnawiali cmentarz Legionistów (2001), dwukrotnie wraz z delegacją związkową była w Watykanie na audiencji u papieża Jana Pawła II. W 1996 odebrała certyfikat potwierdzający powrót ZHP do Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek. Współpracowała z Muzeum Czynu Niepodległościowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Krakowie.
Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim (2001), Krzyżem Oficerskim (2007) i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2004), Złotym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP” i Srebrnym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Srebrną Odznaką II RP Za Wierną Służbę – Polska Organizacja Wojskowo-Niepodległościowa Pogoń Londyn, Srebrnym Medalem Virtuti Civili, Medalem „Zasłużony Akademii Medycznej w Gdańsku” (2000), Medalem 50-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku (1995), Medalem 1000-lecia Miasta Gdańska, Srebrnym Medalem Zasług Fundacji Straż Mogił Polskich Bohaterów, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska”, odznaką „Zasłużony Instruktor Chorągwi Gdańskiej”, odznaką pamiątkową 14. Pułku Artylerii Polowej Wielkopolskiej. Od 30 IX 2006 na emeryturze. Rodziny nie założyła. Zmarła po długiej i ciężkiej chorobie. Pochowana 21 VII 2008 na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni.
14 VII 2009 w Gdyni, na spotkaniu instruktorów kręgów starszoharcerskich „Westerplatte”, „Zodiak” i „Korzenie”, powstał zamysł wybicia upamiętniającego ją medalu. 10 XI 2018 na murach Domu Harcerza w Gdańsku odsłonięto poświęcona jej tablicę. Od listopada 2021 patronka ulicy w dzielnicy Orunia Górna – Gdańsk Południe.
Bibliografia:
Boj Ewa, Roszkiewicz Andrzej, Katedra i Zakład Patomorfologii, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 25, 1995, Suplement 2, s. 399, 401.
Kronika, opracowali Eugeniusz Sieńkowski, Zbigniew Machaliński, Zbigniew Kamiński, Jacek Halasz, Marek Bukowski, Natalia Zabadała, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 11–37, 1981–2007.
Mamorska Kamila, Spis prac prof. dr Marii Hrabowskiej, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 39, 2009, s. 241-247.
Radys Bogdan, Maria Hrabowska, https://gdanska.zhp.pl/maria-hrabowska/.
Wojtylak Szymon, Maria Hrabowska (1936–2008), „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 39, 2009, s. 239-240.
