GROBELSKI TEODOR, inżynier, poseł do Volkstagu, działacz gdańskiej Polonii

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Teodor Grobelski
Prawo jazdy Teodora Grobelskiego wydane w 1924
Teodor Grobelski (pośrodku) na budowie wodociągów w Gdyni, 1928
Reklama Towarzystwa Instalacyjnego Pomorskiego, 1921

TEODOR GROBELSKI (8 XI 1889 Inowrocław – 25 VIII 1929 Gdańsk), inżynier, poseł do Volkstagu II Wolnego Miasta Gdańska (WMG). Syn majstra ślusarskiego Andrzeja. Po uzyskaniu matury około 1909 studiował na politechnice (Technische Hochschule) w Berlinie-Charlottenburgu. Po jej ukończeniu specjalizował się – zgodnie z kierunkiem odbytych studiów – w zakładaniu instalacji sanitarnych oraz w budowie konstrukcji metalowych, remoncie maszyn i innych tego typu urządzeń. Najpierw pracował w fabryce wyrobów tytoniowych w Berlinie.

W 1913 przebywał w Bydgoszczy, w końcu 1918 osiadł w Gdańsku. Założył firmę „Towarzystwo Instalacyjne Pomorskie”, wykonującą instalacje wodnokanalizacyjne, elektryczne i gazowe, w której był głównym udziałowcem i dyrektorem. W 1920 siedziba firmy znajdowała się początkowo przy Poggenpfuhl 83 (ul. Żabi Kruk), następnie przy Brotbänkengasse 12 (ul. Chlebnicka), w 1928 w spichlerzu przy Mausegasse 1 (ul. Owsiana) na Wyspie Spichrzów ( Spichlerze). W 1921 przy Fischmeisterweg 14 (ul. Wyzwolenia) w Nowym Porcie założył kolejną firmę: „Towarzystwo Akcyjne TIP”, wytwórnię urządzeń i konstrukcji metalowych. W 1922 w Brzeźnie powstała jej filia (pod nazwą „Metalurgia”). W latach 1926–1928 był też właścicielem wytwórni chemicznej Gedania, działającej przy Steindamm 31 (ul. Kamienna Grobla). W 1927, we współpracy z H. Czaplickim z Gdyni, założył gdyńską filię pod nazwą „Biuro Inżynieryjne inż. T. Grobelski i H. Czaplicki” i z siedzibą przy Rynku Kaszubskim. Po przetargu uzyskała ona w 1928 zlecenie od władz Gdyni na położenie w centrum miasta w ziemnych wykopach wzdłuż nowych ulic 16 kilometrów sieci wodociągowej. Woda czerpana była ze studni artezyjskich, w celu jej dystrybucji w rejonie ul. Tatrzańskiej (na wysokości 72 m n.p.m.) firma zbudowała żelbetonowy zbiornik o pojemności 2500 m³. Prace zakończono w 1929.

Działacz gdańskiej Polonii, w grudniu 1919 z jej ramienia został radnym miasta Gdańska, w latach 1919-1920, w okresie dyskusji o podziale mienia państwa niemieckiego między Polskę a WMG, współpracował z Delegacją Rządu Polskiego w Gdańsku, stojąc na czele jednego z działów (Władz Prowincjonalnych i Państwowych) Komisji Rejestracyjnej, dokonującej wstępnego i tajnego spisu przeznaczonego do dzielenia majątku. W latach 1920–1923 był posłem do Zgromadzenia Konstytucyjnego II WMG ("Konstytuanty") i Volkstagu WMG I kadencji. Aktywnie występował w czasie debat parlamentu z wnioskami i polemikami w sprawach praw Polski i Polaków w II WMG. Po 1921 przez kilka lat był prezesem polskiego Towarzystwa Przemysłowców i Rzemieślników w WMG.

Mieszkał początkowo w willi dawnego kurortu na Westerplatte przy Birkenallee 7 (al. Brzozowa), po ślubie od 1922 przy Fischmeisterweg 14 w Nowym Porcie, od około 1927 we Wrzeszczu przy Eschenweg 2 (ul. Jesionowa). W 1921 ożenił się z Heleną Sadowską (1892 Berlin – 1970 Sopot), córką Franciszka Sadowskiego, z rodziny znanej mu z Berlina, która w ślad za nim przybyła do Gdańska po 1919. Zmarł przedwcześnie, pochowany na katolickim cmentarzu św. Mikołaja we Wrzeszczu ( Cmentarze we Wrzeszczu (z Aniołkami). Przy Wielkiej Alei). Potomstwa nie pozostawił. Wdowa po wybuchu II wojny światowej, usunięta z mieszkania, zamieszkała u brata Maksymiliana Sadowskiego przy Pfefferstadt (ul. Korzenna), w 1940 przeniosła się do Gdyni, gdzie pracowała jako telefonistka na dworcu kolejowym. Pod koniec 1941 wyjechała wraz z rodziną do bliskich do Pleszewa koło Kalisza. Po zakończeniu wojny zamieszkała w Sopocie. Zachowane pamiątki i dokumenty w posiadaniu Piotra Sadowskiego z Gdyni. MrGl PSAD

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania