GRABARCZY ANTONI, działacz opozycji demokratycznej, patron ulicy

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
Antoni Grabarczy


ANTONI GRABARCZY (ur. 12 III 1949 Kuczki koło Uniejowa – 7 XI 2007 Gdańsk), działacz opozycji demokratycznej, patron ulicy. W 1966 ukończył dwie klasy Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Dąbiu nad Nerem. W latach 1967–1968 zatrudniony w zakładach cynkowych w Szopienicach, od kwietnia 1969 do września 1969 sztauer w Zarządzie Portu Gdańsk. W latach 1970–1972 odbył zasadniczą służbę wojskową. Od maja 1972 do grudnia 1972 był kierowcą w Zarządzie Portu Gdańsk, od grudnia 1972 do listopada 1973 pracował w Gdańskim Przedsiębiorstwie Transportu Budownictwa, od sierpnia 1974 do lipca 1975 w Przedsiębiorstwie Transportowo-Sprzętowym Budownictwa Transbud w Gdańsku, od lipca 1975 do stycznia 1976 w PPUR Reklama w Gdańsku. Od stycznia 1976 do lutego 1977 zatrudniony był w Domu Wczasowym Ministerstwa Sprawiedliwości w Lisim Jarze, od marca 1977 do 31 XII 1981 był operatorem sprzętu zmechanizowanego w Zarządzie Portu Gdańsk.

W Sierpniu ’80, 15 tego miesiąca, w godzinach rannych nakłonił dokerów z Rejonu II Portu tzw. Wiślanego do niepodejmowania pracy, następnie z Antonim Mańkowskim zredagował spis żądań zgłaszanych na zwołanym wiecu. Wszedł w skład pierwszego portowego komitetu strajkowego. W ciągu dwóch pierwszych dni protestu, jako wysłannik dokerów, był obecny w Sali BHP Stoczni Gdańskiej. Po upadku pierwszego Zakładowego Komitetu Strajkowego i dymisji dotychczasowego przewodniczącego wszedł w skład Ogólnoportowego Komitetu Protestacyjnego. Od września 1980 był członkiem Komitetu Założycielskiego NSZZ w porcie, od 29 XI 1980 Rady Związkowej NSZZ „Solidarność” Zarządu Portu Gdańsk. Jako członek NSZZ „Solidarność” był przewodniczącym Komisji Wydziałowej w Bazie Transportu i delegatem na I Walne Zebranie Delegatów Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” (2–5 VII i 13–17 VII 1981) w Teatrze Muzycznym w Gdyni.

Po ogłoszeniu stanu wojennego 14–19 XII 1981 współorganizator strajku protestacyjnego w porcie gdańskim. Po zakończeniu protestu pozostawał w ukryciu, od 26 I 1982 poszukiwany był listem gończym. 21 V 1982 zatrzymany, 23 tego miesiąca aresztowany, osadzony został w areszcie śledczym w Gdańsku. Tam w lipcu 1982 był jednym z przywódców buntu głodowego więźniów politycznych, za co został ciężko pobity przez służbę więzienną. 13 IX 1982 skazany został w drugim procesie portowców (razem z Andrzejem Michałowskim) przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni na karę siedmiu lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności, pozbawienia praw publicznych na okres pięciu lat, pokrycie kosztów postępowania oraz uiszczenie 6000 złotych tytułem opłaty sądowej. Od 28 IX 1982 przebywał w zakładzie karnym w Potulicach. 3 VIII 1983 Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni, na podstawie ustawy o amnestii, złagodził wyrok do trzech lat i dziewięciu miesięcy. 8 IX 1983 przewieziony został do zakładu karnego w Braniewie. 9 VIII 1984 Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni darował mu karę pozbawienia wolności, zwolniony 15 sierpnia.

Po wyjściu na wolność zaangażował się w prowadzenie niezależnej działalności wydawniczej pod auspicjami Regionalnej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Region Gdański. Brał udział w drukowaniu i kolportażu pism, m.in. „Portowca” i „Solidarności Regionu Gdańskiego”, ulotek nawołujących do bojkotu wyborów. 7 X 1985 zatrzymany, 9 tego miesiąca aresztowany i osadzony w gdańskim Areszcie Śledczym. Wyszedł na wolność 12 IX 1986, po umorzeniu postępowania.

Od stycznia 1987 do stycznia 1988 pracował jako mechanik i kierowca w Zakładzie Budowlanym Andrzej Morkowski, następnie do 1990 w Spółdzielni Usług Wysokościowych „Świetlik”. W sierpniu 1988 współorganizator strajku w gdańskim porcie, był delegatem do MKS w Stoczni Gdańskiej. Po 1989 krytycznie oceniał aktywność części swych byłych kolegów z „Solidarności”, którzy zaczęli brać udział w sprawowaniu władzy. Zarzucał im zaprzepaszczenie ideałów związku, z tego m.in. powodu nie potrafił się odnaleźć w nowej rzeczywistości. Był członkiem gdańskiego Stowarzyszenia Osób Represjonowanych „Godność”. Mieszkał przy ul. Wyzwolenia 48.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). Pochowany na Cmentarzu Komunalnym nr 5, Łostowickim. Od 9 II 2023 patron ulicy w Gdańsku- Stogach. ArKa

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania