Tekst źródłowy strony GEDANIA, klub sportowy

{{paper}}
[[File:1_Gedania.jpg|thumb|Drużyna bokserska Gedanii, 1933. Od lewej: kierownik drużyny Franciszek Lewicki, sekretarz Eryk Muller, trener Martin Arlt, Franciszek Sierocki, Jan Zieliński, Wacław Jaskółkowski (brązowy medalista Mistrzostw Polski  <br/> w 1931 w wadze muszej), Paweł Chmielewski, Jan Hirsch (mistrz Pomorza w 1932), Kurt Neuman (mistrz Pomorza w 1933), Jan Meller, Aleksander Chistowski (wicemistrz Polski w 1934 w wadze ciężkiej)]]
[[File:2_Gedania.jpg|thumb|Mecz piłkarski Warszawianka–Gedania (1:3), 3 IV 1939. Piłka <br/> w siatce gdańskiego bramkarza Klemensa Borusa (1913–1942)]]
[[File: Stadion_Gedanii.JPG |thumb| Stadion Gedanii, lata 60. XX wieku]]
[[File: Gedania_Stadion.JPG |thumb| Stadion Gedanii, lata 60. XX wieku]]
'''KLUB SPORTOWY GEDANIA''', założony 15 IX 1922. Początkowo działała tylko sekcja piłki nożnej; na początku lat 30. XX wieku klub miał kilkanaście drużyn piłkarskich. W 1924 powstały sekcje lekkoatletyczna i strzelecka, w 1926 tenisa ziemnego (rozwiązana w 1934), w 1928 bokserska i motocyklowa, w 1929 piłki ręcznej mężczyzn, w 1930 hokeja na lodzie i piłki ręcznej kobiet (rozwiązana w 1933), w 1934 tenisa stołowego i kolarska. W 1928 klub zrzeszał około 550 osób. Od 1924 był członkiem Baltischer Sportverband (Bałtycki Związek Sportowy), utrzymywał sportowe kontakty z klubami niemieckimi.<br/><br/>
W sezonie 1931/1932 drużyna piłkarska zdobyła mistrzostwo okręgu [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) – Prusy Wschodnie ([[PIŁKA NOŻNA | piłka nożna]]), w 1929 strzelcy zajęli I miejsce w Lidze Gdańska, w 1930 motocyklista Władysław Pianowski zdobył tytuł mistrza Polski. Kilku pięściarzy wywalczyło wicemistrzostwo Polski, między innymi [[BIANGA JAN, bokser, trener | Jan Bianga]] (1930). Do klubu należeli także Niemcy (do roku 1935) i Żydzi, utrzymywano kontakty z zespołami z głębi Polski, klub wspomagały materialnie [[DYREKCJA KOLEI | Dyrekcja Okręgowej Kolei Państwowej]] i [[KOMISARIAT GENERALNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W II WMG | Komisariat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej]], choć rozwiązywało to tylko częściowo finansowe problemy. Współpracował z [[GMINA POLSKA | Gminą Polską]] i innymi polskimi organizacjami. Dążył do skupienia wokół siebie wszystkich działających w II WMG polskich klubów, co popierały władze polskie, ale czemu sprzeciwiały się same kluby ([[TOWARZYSTWO GIMNASTYCZNE „SOKÓŁ” | Sokół]]). <br/><br/>
Początkowo zarząd klubu zbierał się w pomieszczeniach [[HOTEL CONTINENTAL | hotelu Continential]]. W 1923 wybudowano na [[BISKUPIA GÓRKA | Biskupiej Górce]] prowizoryczne boisko, w 1929 oddano do użytku pierwsze obiekty sportowe przy Heeresanger (al. Legionów) i Ringstrasse (ul. Kościuszki), finalnie wybudowano tu dwa boiska piłkarskie z sześciotorową bieżnią, dwa korty tenisowe, strzelnicę. Przeniesienie w 1934 z Gdańska do Torunia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowej spowodowało odejście części zawodników. Konsekwencją pogorszenia stosunków polsko-niemieckich było wystąpienie klubu 5 VI 1939 z Baltischer Sportverband i przystąpienie piłkarzy do Pomorskiego Okręgu Piłki Nożnej. Zawodnikom innych sekcji odmówiono prawa reprezentowania II WMG. Podczas II wojny światowej zginęło 75 zawodników klubu. <br/><br/>
Reaktywowany 16 V 1945 (ze Zdzisławem Skowrońskim na czele zarządu), liczył kilkanaście sekcji, a zawodnicy: [[CHYCHŁA ZYGMUNT | Zygmunt Chychła]], [[BENDIG BRUNON, bokser, olimpijczyk | Brunon Bendig]], [[MARKO-KSIĄŻEK JADWIGA | Jadwiga Marko-Książek]] zdobywali medale olimpijskie. Zespół pięściarski w 1949 zdobył mistrzostwo Polski, w latach 1950–1956 (siedem sezonów) występował w I lidze. Sukcesy odnosiły siatkarki: mistrzostwo Polski w latach 1951, 1953, 1954 i kilkakrotnie wicemistrzostwo. Drużyna lekkoatletyczna zdobyła w 1948 roku halowe mistrzostwo kraju. Do kadry narodowej w okresie 1986–1989 należało 21 wioślarek i wioślarzy, w 1980 na igrzyskach olimpijskich w Moskwie wioślarki [[DŁUŻEWSKA-WIELICZKO MAŁGORZATA | Małgorzata Dłużewska-Wieliczko]] i [[KOŚCIAŃSKA-SZCZEPIŃSKA CZESŁAWA HELENA | Czesława Kościańska-Szczepińska]] zdobyły srebrny medal. Z klubem były związane początki kariery piłkarzy [[KORYNT ROMAN | Romana Korynta]], Władysława Musiała (1954–1956 w [[LECHIA | Lechii Gdańsk]], 182 mecze, 21 bramek), [[CZUBAŁA JERZY | Jerzego Czubały]].<br/><br/>
Teren obiektów sportowych przy obecnej al. Legionów (wówczas ul. Dzierżyńskiego) klub odzyskał 8 IX 1957. W 2009 został sprzedany przez zarząd klubu spółce deweloperskiej pod budownictwo mieszkaniowe. Zastępczo władze miasta obiecały pod budowę nowego boiska sportowego miejsce po likwidowanej [[OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW „ZASPA” | Oczyszczalni Ścieków „Zaspa”]] przy al. Hallera, jednak w 2020 wstrzymały pozwolenie na budowę.<br/><br/> 
W latach 1977–2010 funkcjonowała tu [[HALA SPORTOWA GEDANII| hala sportowa]]. {{author: MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]