GAWEŁ BRONISŁAW, nauczyciel w Gimnazjum Polskim
| < Poprzednie | Następne > |
BRONISŁAW GAWEŁ (3 IX 1879 Przemyśl – 1939), nauczyciel w Gimnazjum Polskim. Syn adwokata Jana i Marii z domu Bilińskiej. Szkołę podstawową ukończył w Przemyślu, średnią w Sanoku, studiował w Akademii Górniczej w Loeben (Styria), następnie na Wydziale Nauk Przyrodniczych uniwersytetu we Lwowie. Był nauczycielem przyrody, fizyki i matematyki w Przemyślu: gimnazjum (1903-1907) i Żeńskim Seminarium Nauczycielskim, następnie w gimnazjum w Buchaczu. W początkach I wojny światowej ewakuowany został z rodziną do Wiednia (był tu kierownikiem kursów dla polskich uczniów szkół średnich), w 1916–1918 był nauczycielem w gimnazjum w Tarnowie, 1918–1921 w szkole realnej w Krośnie, 1921–1926 w Seminarium Nauczycielskim Męskim w Lesznie, skąd urlopowany został do pracy w Gdańsku. Był korespondentem terenowym krakowskich "Nowej Reformy" i lwowskiego "Wieku Nowego".
1 I 1926 zamieszkał w Sopocie przy Hubertusallee 1 (ul. Abrahama) i podjął pracę nauczyciela przyrody w Gimnazjum Polskim. Był aktywnym członkiem organizacji polonijnych: Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, Towarzystwa Czytelni Ludowych, Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1929 założył Teatr Amatorski Gdańskiej Macierzy Szkolnej, w którego przedstawieniach brał udział jako aktor, przez sezon pisał recenzje teatralne do "Gazety Gdańskiej". Od 1 I 1928 do 31 VIII 1939 pełnił społecznie obowiązki kierownika biura propagandy Gdańskiej Macierzy Szkolnej. Opracował i wydał broszurę O polskość w Gdańsku – Dziesięciolecie Gdańskiej Macierzy Szkolnej, w 1939 był współautorem rozszerzonej wersji Przewodnika po Gdańsku, wydanego po raz pierwszy w roku 1929 przez Józefa Zawirowskiego i Gdańską Macierz Szkolną.
Przyczynił się do otwarcia ośrodka wypoczynkowego i repolonizacyjnego w Sulminie (11 VII 1936). Jako kierownik Sekcji Wycieczkowej Związku Polaków organizował kursy dla przewodników po Gdańsku, prelekcje, wycieczki, obozy i kolonie na terenie Polski. W Sopocie pełnił obowiązki referenta miejscowego oddziału Towarzystwa Byłych Powstańców i Wojaków i kierował ich świetlicą w Domu Polskim przy ob. ul. Chopina 8–10, w maju 1938 udekorowany został Złotym Krzyżem Zarządu Głównego tej organizacji. Opiekował się tam również uruchomioną przez Związek Polaków Świetlicą im. ks. dr. Władysława Bandurskiego przy obecnej ul. Haffnera 52. Od 1935 był prezesem Stowarzyszenia Emerytów Polskich na Obszarze Wolnego Miasta Gdańska (z siedzibą w budynku Dyrekcji PKP), organizacji powstałej po decyzji prezydenta RP z 22 XI 1935 o zmniejszeniu o 1/4 emerytur funkcjonariuszom państwowym za okres pracy pod zaborami.
Przed 1 IX 1939 zdołał wywieźć część akt Gdańskiej Macierzy Szkolnej z Gdańska do Gdyni. Po raz ostatni widziany był w Laskowicach przez Jana Augustyńskiego, podczas podróży do Poznania (do syna Adama), nie są znane okoliczności jego zaginięcia, miejsce śmierci ani pochówku.
16 VI 1907 w Przemyślu ożenił się z Anną z domu Kałuską (zm. 19 I 1983 Katowice), aktywną m.in. w Komitecie Pomocy Zimowej w Sopocie, ojciec Janiny, nauczycielki w Gdyni, Marii (ur. 21 IX 1910 Biecz), absolwentki Gimnazjum Polskiego w Gdańsku w 1930 i Wydziału Prawa Uniwersytetu w Warszawie w 1934, od 30 VIII 1937 żony Stanisława Korwin-Gosiewskiego, Adama (ur. 6 XII 1912 Sanok), absolwenta Gimnazjum Polskiego w Gdańsku w 1931 i studenta Technische Hochschule Danzig, oraz Andrzeja.
Jego nazwisko widnieje na tablicy pamiątkowej polskich nauczycieli z Wolnego Miasta Gdańska zamordowanych i zmarłych podczas II wojny światowej przy ul. Wałowej 21.
Bibliografia:
„Gazeta Gdańska”/„Echo Gdańska”, nr 204 i 205 z 6 i 7 IX 1928, s. 5 (obchody 25-lecia pracy zawodowej, z życiorysem); nr 138 z 18 VI 1932 (srebrne gody).
Mikos Stanisław, Gaweł Bronisław, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 92-93.
