EICHSTÄDT LORENZ, profesor Gimnazjum Akademickiego

Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania
 
(Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez jednego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
 
{{paper}}
 
{{paper}}
[[File:Eichstadt  Laurentius.JPG|thumb|Lorenz Eichstädt]]
+
[[File:Eichstadt  Laurentius.JPG|thumb|Lorenz Eichstädt, według Johanna Bensheimer na podstawie rysunku Michaela Thiela]]
 
[[File:Lorenz_Eichstädt.jpg|thumb|Strona tytułowa kalendarza Lorenza Eichstädta ''Newer und Alter Schreib Calender Auffs Jahr''… na rok 1646]]
 
[[File:Lorenz_Eichstädt.jpg|thumb|Strona tytułowa kalendarza Lorenza Eichstädta ''Newer und Alter Schreib Calender Auffs Jahr''… na rok 1646]]
  
'''LORENZ EICHSTÄDT''' (Laurentius Eichstadius) (10 VIII 1596 Szczecin – 8 VI 1660 Gdańsk), matematyk, lekarz, profesor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Syn Petera, kupca w Szczecinie. Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście studiował medycynę na uniwersytetach w Gryfii (1613), Wittenberdze (1614), Jenie (1617), następnie w Lejdzie. W latach 1624–1644 lekarz (fizyk) miejski w Szczecinie.<br/><br/>
+
'''LORENZ EICHSTÄDT''' (Laurentius Eichstadius, Eichstet, Eichstede, Eikstede) (10 VIII 1596 Szczecin – 8 VI 1660 Gdańsk), matematyk, astronom, lekarz, profesor [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]]. Syn Petera (zm. około 1600), kupca w Szczecinie i Anny, córki Petera Mathiasa, rajcy z Goleniowa. Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście studiował w 1613 na uniwersytecie w Greifswaldzie (Gryfii), wygłosił publiczną mowę ''De praestantia philosophiae peripatetic'', brał udział w dysputach: astronomicznej u matematyka Moeviusa Völschowa i medycznej u Jacoba Clypeusa. Od jesieni 1614 studiował w Wittenberdze (1614), mieszkał w domu profesora logiki i metafizyki Jacoba Martini. Chciał prowadzić studia nad Pismem Świętym, jednak realnie oceniając swoje słabe zdrowie i słabe predyspozycje głosowe do wygłaszania kazań poświęcił się medycynie i matematyce. W 1615 wydał swój pierwszy [[KALENDARZE | kalendarz]] (prognostyk). <br/><br/>
W Gdańsku w 1645 [[FIZYCY MIEJSCY | fizyk miejski]], w okresie 1645–1660 profesor fizyki, medycyny i matematyki w Gimnazjum Akademickim. Uważany za najlepszego lekarza w Gdańsku swego czasu, jako pierwszy z gdańskich przedstawicieli nauki omówił rolę serca i krążenia krwi wedle wówczas najnowszych poglądów medycznych, przeprowadzał publiczne sekcje zwłok. Autor prac z zakresu farmakologii, medycyny i fizyki, między innymi ''De theriaca et mithridatio. Dissertatio medica'' (1624), ''An camphora Hippocrati'' (1650). Opublikował też zielnik ''Elenchus plantarum'' (1656), w którym opisał 381 roślin leczniczych. Autor [[KALENDARZE | kalendarza]] (prognostyku) na rok 1655, wydanego przez [[MÜLLER ANDREAS JULIUS | Andreasa Juliusa Müllera]].<br/><br/>
+
W 1617 przeniósł się na studia do Jeny, odwiedził ośrodki naukowe we Frankfurcie nad Odrą, w Helmstedt, Marburgu, Lipsku, Heidelbergu, Kolonii, Lejdzie, Franeker i Groningen. Od 1619 był w Altenburgu (Turyngia), gdzie odbywał praktyki medyczne u Dawida Fabera. W 1621 w Wittenberdze doktor filozofii i medycyny na podstawie dysputy o zapaleniu opłucnej ''De pleuritide''. Po doktoracie do 1624 lekarz w Stargardzie Szczecińskim. W latach 1624–1644 lekarz (fizyk) miejski w Szczecinie, gdzie pracował także naukowo, głównie jako astronom, dwukrotnie za zgodę władz miejskich przebywał „in Belgium” (1633, 1640).<br/><br/>
28 IV 1628 ożenił się w Szczecinie z Katheriną, córką burmistrza szczecińskiego Paula Giese. W Szczecinie przyszli na świat jego potomkowie, działający później w Gdańsku: synowie Johann, Lorenz (ur. 1638), Jacob (ur. 1640), Christoph (1642–1687), córki Dorotha (ur. 1644) i druga nieznana z imienia {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]
+
W 1645 przyjął propozycję władz Gdańska objęcia po [[OELHAF NICOLAUS, lekarz, botanik | Nicolausie Oelhafie]] urzędu [[FIZYCY MIEJSCY | fizyka (lekarza) miejskiego]] i po [[KRÜGER PETER, astronom, profesor Gimnazjum Akademickiego | Peterze Krügerze]] profesury w Gimnazjum Akademickim. Na profesurę uroczyście wprowadzony 5 X 1645 wygłosił mowę o korzyściach łączenia studiów medycznych z matematycznymi. Witany był na urzędzie dwoma tomikami poetyckimi nowych kolegów. Uważany za najlepszego lekarza w Gdańsku swego czasu, jako pierwszy z gdańskich przedstawicieli nauki omówił rolę serca i krążenia krwi wedle wówczas najnowszych poglądów medycznych, przeprowadzał trzy publiczne (z udziałem władz Gdańska i na specjalnie drukowane zaproszenia) sekcje zwłok (1651 i 1655), dwóch męskich i żeńską. Sekcje przeprowadzał także podczas zajęć z uczniami Gimnazjum, zapewne obecność na nich była warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu. Był przeciwnikiem opierania wiedzy na starszych podręcznikach, opierających swoją wiedzę na badaniach anatomii nie ludzi a zwierząt.<br/><br/>
 +
Autor prac z zakresu farmakologii, astronomii, medycyny i fizyki, m.in. ''De theriaca et mithridatio. Dissertatio medica'' (1624), ''An camphora Hippocrati'' (1650). Opublikował też zielnik ''Elenchus plantarum'' (1656) będący rozszerzeniem dzieła Nicolausa Oelhafa z 1643, w którym opisał 381 roślin leczniczych. Autor kalendarzy (prognostyków) na lata 1655 i 1658, wydanych przez [[MÜLLER ANDREAS JULIUS, introligator, drukarz | Andreasa Juliusa Müllera]]. Już w czasie praktyki lekarskiej w Stargardzie był autorem publikacji astrologicznej o koniunkcji Jowisza i Saturna, zaobserwowanej w 1622, opublikował przepowiednie astrometeorologiczne na lata 1630–1633, broniąc tej nauki przed zarzutami jakoby byłą zakazaną magią. Przyjaźnił się z [[HEWELIUSZ JAN, astronom | Janem Heweliuszem]], był jednym z autorów, którzy zamieścili swoje pochwalne utwory w części wstępnej jego ''Selenographii'' (wiersz ''De Militate huius Selenographiae''). Z kolei od zaprzyjaźnionego rektora Gimnazjum Akademickiego [[MAUKISCH JOHANN, rektor Gimnazjum Akademickiego | Johannem Maukischem]], od 1645 począwszy, corocznie niezmiennie otrzymywał wyszukane, drukowane poetyckie życzenia urodzinowe. Opublikował też efemerydy (''Ephemerides ab. A. 1636 ad A. 1665''), służące astronomom, geografom i żeglarzom tablice przewidujące położenie ciał niebieskich na niebie (kontynuacja ''Tablic rudolfińskich'' Johannesa Keplera z 1627). Organizator i uczestnik wielu dysput, wydawanych także drukiem, jak ''Collegii Physici generalis disputationes'' (Danzig 1659). Autor utworów zamieszczanych w zbiorowych gratulacjach, m.in. z okazji ślubu [[BODECK NICOLAUS von, burmistrz Gdańska | Nicolausa Bodecka]] czy w również zbiorówych żalach z powodu śmierci burmistrza [[FREDER HEINRICH, burmistrz Gdańska | Heinricha Fredera]], także indywidualnych wierszy żałobnych po stracie osób znajomych (m.in. w 1646 po śmierci Catheriny, żony lekarza [[SCHWABE JOHANN GEORG, lekarz miejski | Johanna Georga Schwabego]]). Korespondował naukowo m.in. z Marinem Mersenne (1588–1648), filozofem, matematykiem i astronomem, Joachimem Jungiusem (1587–1657), filozofem i botanikiem oraz Janem Amosem Komeńskim (Comeniusem; 1592–1670), pedagogiem, filozofem i reformatorem. <br/><br/>
 +
W 1655 ciężko zachorował, zaatakowany rogami i podeptany przez byka podczas terenowej demonstracji ziół, w 1660, także podczas demonstracji ziół, spocił się, nabawił kataru i w konsekwencji zapalenia płuc, które stało się przyczyną jego śmierci. <br/><br/>
 +
28 IV 1628 ożenił się w Szczecinie z Katheriną, córką burmistrza szczecińskiego Paula Giese. W Szczecinie przyszli na świat jego potomkowie, działający później w Gdańsku: synowie 1/ Johann, dwukrotnie żonaty, po raz pierwszy w 1661 w gdańskim [[KOŚCIÓŁ I KLASZTOR FRANCISZKANÓW ŚW. TRÓJCY | kościele św. Trójcy]] Evą, córką Martina Ratmana, po raz drugi 19 IV 1683 w [[KOŚCIÓŁ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY | kościele Najświętszej Marii Panny]] z Sibillą, córką Johanna Bruna; 2/ Lorenz (ur. 1638 – 1710, pochowany w kościele św. Trójcy), także zaprzyjaźniony z Janem Heweliuszem, po raz drugi ożeniony 24 I 1683 w kościele NMP z Evą Anną z domu Jenin (ur. 1660), wdową po poślubionym w 1680 Gottfriedzie Beyerze (ochrzczony 29 IX 1652); 3/ Jacob (ur. 1640), który w Wielkanoc 1668 poślubił w kościele NMP Erdmute Werdts; Christoph (około 1642 – pochowany 6 III 1705 w kościele NMP), od 1670 żonaty (imię żony nieznane, pochowana 22 I 1687), po raz drugi od 1687 z Doroteą (pochowana 24 V 1697 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. KATARZYNY ALEKSANDRYJSKIEJ | kościele św. Katarzyny]]); córki 4/ Dorothea (ur. 1644 – zm. 1665?), od 1664 pierwsza żona kupca Johanna Rennera (13 (30) IX 1638 – pochowany 29 III 1678 w rodzinnym grobie Eichstädtów w kościele św. Trójcy), oraz kolejna 5/ nieznana z imienia, także pochowana w rodzinnym grobie w kościele św. Trójcy. <br/><br/>
 +
Pochowany 14 VI 1660 w kościele św. Trójcy pod płytą nagrobną nr 32, który zakupił w 1657. Mowę pogrzebową wygłosił [[HEINIUS JOHANN, pastor kościoła św. Ducha | Johann Heinius]], diakon tego kościoła i kaznodzieja w kaplicy św. Anny, przygotowany pośmiertny portret chwalącymi zmarłego wersami uświetnił [[TITIUS JOHANN PETER, profesor Gimnazjum Akademickiego | Johanna Petera Titiusa]], żegnały go też trzy zbiorki poetyckie, autorstwa duchownych gdańskich kościołów, lekarzy gdańskich i profesorów Gimnazjum Akademickiego. Od 1935 jego imię nosi jeden z kraterów na Księżycu. {{author: MrGl}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]

Aktualna wersja na dzień 14:37, 25 lut 2024

Lorenz Eichstädt, według Johanna Bensheimer na podstawie rysunku Michaela Thiela
Strona tytułowa kalendarza Lorenza Eichstädta Newer und Alter Schreib Calender Auffs Jahr… na rok 1646

LORENZ EICHSTÄDT (Laurentius Eichstadius, Eichstet, Eichstede, Eikstede) (10 VIII 1596 Szczecin – 8 VI 1660 Gdańsk), matematyk, astronom, lekarz, profesor Gimnazjum Akademickiego. Syn Petera (zm. około 1600), kupca w Szczecinie i Anny, córki Petera Mathiasa, rajcy z Goleniowa. Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście studiował w 1613 na uniwersytecie w Greifswaldzie (Gryfii), wygłosił publiczną mowę De praestantia philosophiae peripatetic, brał udział w dysputach: astronomicznej u matematyka Moeviusa Völschowa i medycznej u Jacoba Clypeusa. Od jesieni 1614 studiował w Wittenberdze (1614), mieszkał w domu profesora logiki i metafizyki Jacoba Martini. Chciał prowadzić studia nad Pismem Świętym, jednak realnie oceniając swoje słabe zdrowie i słabe predyspozycje głosowe do wygłaszania kazań poświęcił się medycynie i matematyce. W 1615 wydał swój pierwszy kalendarz (prognostyk).

W 1617 przeniósł się na studia do Jeny, odwiedził ośrodki naukowe we Frankfurcie nad Odrą, w Helmstedt, Marburgu, Lipsku, Heidelbergu, Kolonii, Lejdzie, Franeker i Groningen. Od 1619 był w Altenburgu (Turyngia), gdzie odbywał praktyki medyczne u Dawida Fabera. W 1621 w Wittenberdze doktor filozofii i medycyny na podstawie dysputy o zapaleniu opłucnej De pleuritide. Po doktoracie do 1624 lekarz w Stargardzie Szczecińskim. W latach 1624–1644 lekarz (fizyk) miejski w Szczecinie, gdzie pracował także naukowo, głównie jako astronom, dwukrotnie za zgodę władz miejskich przebywał „in Belgium” (1633, 1640).

W 1645 przyjął propozycję władz Gdańska objęcia po Nicolausie Oelhafie urzędu fizyka (lekarza) miejskiego i po Peterze Krügerze profesury w Gimnazjum Akademickim. Na profesurę uroczyście wprowadzony 5 X 1645 wygłosił mowę o korzyściach łączenia studiów medycznych z matematycznymi. Witany był na urzędzie dwoma tomikami poetyckimi nowych kolegów. Uważany za najlepszego lekarza w Gdańsku swego czasu, jako pierwszy z gdańskich przedstawicieli nauki omówił rolę serca i krążenia krwi wedle wówczas najnowszych poglądów medycznych, przeprowadzał trzy publiczne (z udziałem władz Gdańska i na specjalnie drukowane zaproszenia) sekcje zwłok (1651 i 1655), dwóch męskich i żeńską. Sekcje przeprowadzał także podczas zajęć z uczniami Gimnazjum, zapewne obecność na nich była warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu. Był przeciwnikiem opierania wiedzy na starszych podręcznikach, opierających swoją wiedzę na badaniach anatomii nie ludzi a zwierząt.

Autor prac z zakresu farmakologii, astronomii, medycyny i fizyki, m.in. De theriaca et mithridatio. Dissertatio medica (1624), An camphora Hippocrati (1650). Opublikował też zielnik Elenchus plantarum (1656) będący rozszerzeniem dzieła Nicolausa Oelhafa z 1643, w którym opisał 381 roślin leczniczych. Autor kalendarzy (prognostyków) na lata 1655 i 1658, wydanych przez Andreasa Juliusa Müllera. Już w czasie praktyki lekarskiej w Stargardzie był autorem publikacji astrologicznej o koniunkcji Jowisza i Saturna, zaobserwowanej w 1622, opublikował przepowiednie astrometeorologiczne na lata 1630–1633, broniąc tej nauki przed zarzutami jakoby byłą zakazaną magią. Przyjaźnił się z Janem Heweliuszem, był jednym z autorów, którzy zamieścili swoje pochwalne utwory w części wstępnej jego Selenographii (wiersz De Militate huius Selenographiae). Z kolei od zaprzyjaźnionego rektora Gimnazjum Akademickiego Johannem Maukischem, od 1645 począwszy, corocznie niezmiennie otrzymywał wyszukane, drukowane poetyckie życzenia urodzinowe. Opublikował też efemerydy (Ephemerides ab. A. 1636 ad A. 1665), służące astronomom, geografom i żeglarzom tablice przewidujące położenie ciał niebieskich na niebie (kontynuacja Tablic rudolfińskich Johannesa Keplera z 1627). Organizator i uczestnik wielu dysput, wydawanych także drukiem, jak Collegii Physici generalis disputationes (Danzig 1659). Autor utworów zamieszczanych w zbiorowych gratulacjach, m.in. z okazji ślubu Nicolausa Bodecka czy w również zbiorówych żalach z powodu śmierci burmistrza Heinricha Fredera, także indywidualnych wierszy żałobnych po stracie osób znajomych (m.in. w 1646 po śmierci Catheriny, żony lekarza Johanna Georga Schwabego). Korespondował naukowo m.in. z Marinem Mersenne (1588–1648), filozofem, matematykiem i astronomem, Joachimem Jungiusem (1587–1657), filozofem i botanikiem oraz Janem Amosem Komeńskim (Comeniusem; 1592–1670), pedagogiem, filozofem i reformatorem.

W 1655 ciężko zachorował, zaatakowany rogami i podeptany przez byka podczas terenowej demonstracji ziół, w 1660, także podczas demonstracji ziół, spocił się, nabawił kataru i w konsekwencji zapalenia płuc, które stało się przyczyną jego śmierci.

28 IV 1628 ożenił się w Szczecinie z Katheriną, córką burmistrza szczecińskiego Paula Giese. W Szczecinie przyszli na świat jego potomkowie, działający później w Gdańsku: synowie 1/ Johann, dwukrotnie żonaty, po raz pierwszy w 1661 w gdańskim kościele św. Trójcy Evą, córką Martina Ratmana, po raz drugi 19 IV 1683 w kościele Najświętszej Marii Panny z Sibillą, córką Johanna Bruna; 2/ Lorenz (ur. 1638 – 1710, pochowany w kościele św. Trójcy), także zaprzyjaźniony z Janem Heweliuszem, po raz drugi ożeniony 24 I 1683 w kościele NMP z Evą Anną z domu Jenin (ur. 1660), wdową po poślubionym w 1680 Gottfriedzie Beyerze (ochrzczony 29 IX 1652); 3/ Jacob (ur. 1640), który w Wielkanoc 1668 poślubił w kościele NMP Erdmute Werdts; Christoph (około 1642 – pochowany 6 III 1705 w kościele NMP), od 1670 żonaty (imię żony nieznane, pochowana 22 I 1687), po raz drugi od 1687 z Doroteą (pochowana 24 V 1697 w kościele św. Katarzyny); córki 4/ Dorothea (ur. 1644 – zm. 1665?), od 1664 pierwsza żona kupca Johanna Rennera (13 (30) IX 1638 – pochowany 29 III 1678 w rodzinnym grobie Eichstädtów w kościele św. Trójcy), oraz kolejna 5/ nieznana z imienia, także pochowana w rodzinnym grobie w kościele św. Trójcy.

Pochowany 14 VI 1660 w kościele św. Trójcy pod płytą nagrobną nr 32, który zakupił w 1657. Mowę pogrzebową wygłosił Johann Heinius, diakon tego kościoła i kaznodzieja w kaplicy św. Anny, przygotowany pośmiertny portret chwalącymi zmarłego wersami uświetnił Johanna Petera Titiusa, żegnały go też trzy zbiorki poetyckie, autorstwa duchownych gdańskich kościołów, lekarzy gdańskich i profesorów Gimnazjum Akademickiego. Od 1935 jego imię nosi jeden z kraterów na Księżycu. MrGl

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania