DWORZEC BRAMA NIZINNA

Z Encyklopedia Gdańska
Wersja Blazejsliwinski (dyskusja | edycje) z dnia 09:11, 13 cze 2024

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Dworzec Brama Nizinna, w tle Biskupia Górka, Conrad Anton Mann, 1852
Dworzec Brama Nizinna według Juliusa Gottharda Gretha, około 1855
Dworzec Brama Nizinna, 1865, fot. Rudolf Theodor Kuhn
Dworzec kolejowy Brama Nizinna, około 1900, zachodnia elewacja - widok od północnego zachodu
Dworzec Brama Nizinna (po prawej) od strony południowo-zachodniej, 1937, w tle Most Popielny
Dworzec Brama Nizinna (wydłużony, niski budynek po lewej) w panoramie Starego Przedmieścia w latach 60. XX wieku, na pierwszy planie ul. Podwale Przedmiejskie i skrzyżowanie z ul. Żabi Kruk z kościołem św. Piotra i Pawła
Byłe budynki dworcowe objęte ochroną konserwatorską, widok od strony Motławy, od zachodu, 2018
Miejsce po Dworcu Brama Nizinna, 2021

DWORZEC BRAMA NIZINNA (początkowo bez nazwy, następnie określany Danzig Leege Tor – Brama Nizinna, ewentualnie Ostbahnhof – Dworzec Wschodni, Güterbahnhof (Dworzec Towarowy) Leege Tor, Gdańsk Południe; od 1945 Gdańsk–Kłodno), przy Thornscherweg 10 (ul. Toruńska). Pierwszy dworzec kolejowy w Gdańsku ( kolej), zbudowany przez Pruską Kolej Wschodnią (Preußische Ostbahn) dla obsługi odnogi (od Tczewa) linii Berlin – Kostrzyń – Krzyż – Piła – Bydgoszcz – Tczew – Królewiec ( kolej). Lokalizację w oddaleniu od centrum wymusiły władze wojskowe, wyrażając zgodę tylko na niewielki wyłom w miejskich fortyfikacjach przy bastionie Żubr (na południe od ul. Toruńskiej), tworząc Bramę Kolejową z otworami strzelniczymi i wnękami, które w razie konieczności pozwalały na zaryglowanie przejazdu żelaznymi sztabami. Była to stacja końcowa dla pociągów z Tczewa. Zaprojektowany jako dworzec czołowy (Sackbahnhof; Kopfbahnhof), w stylu neogotyckim, jako dwupiętrowy budynek z wiatą. Otwarty 5 VIII 1852; wnętrza przebudowano w latach 1871–1872.

W 1886 uzyskał połączenie tramwajem konnym ( tramwaje) z Targiem Rybnym, w 1884 z dworca poprowadzono bocznicę wzdłuż Spichlerzy, w 1893 bocznicę do Zakładów Mięsnych przy Englischer Damm (ul. Angielska Grobla). Zaprzestał przyjmowania pociągów pasażerskich 1 X 1896; jego funkcję przejął Dworzec Centralny. Obsługiwał odtąd tylko ruch towarowy. Przebudowany podczas I wojny światowej (według projektu z 1913) na biura odpraw towarowych i celnych (Güter- und Zollabfertigungs-Gebäude), pełnił czasowo funkcję Szpitala Polowego Czerwonego Krzyża.

W 1945 budynek dawnego dworca pasażerskiego uległ zniszczeniu; częściowo odbudowany przyjmował następnie transporty z repatriantami ( repatriacja ludności polskiej ze Wschodu), był też miejscem wyjazdu z Gdańsku ludności niemieckiej ( wysiedleń ludności niemieckiej w Gdańsku). W nastepnych latach wykorzystywany do ekspedycji towarowej (PKP, PSK) oraz obsługi prywatnych przesyłek kolejowych, w tym w ruchu zagranicznym, obsługiwanym przez ekspozyturę celną (odprawiano tu bagaże osób udających się na emigrację). Obsługę taboru zabezpieczała niewielka parowozownia.

Po 1995 zamknięty, wynajmowany przez PKP na działalność komercyjną. W dwóch budynkach magazynów mieściły się hurtownie, w 2007 w wyremontowanym budynku ekspedycji kolejowej powstał hostel „Bursztynek”. Od 2009 teren dworca Polskie Koleje Państwowe wystawiały na sprzedaż, w 2011 rozebrano tory prowadzące do Bramy Kolejowej, we wrześniu 2014 prawo użytkowania wieczystego do 5,5 ha za 26,15 mln zł nabyła firma deweloperska Invest Komfort Spółka Kapitałowa (z siedzibą w Gdyni). Budynki magazynów i budynek ekspedycji kolejowej (włącznie z hostelem) zaczęto rozbierać od marca 2015, zachowując objęte ochroną konserwatorską dwa budynki mieszkalne na skraju dworcowej działki, przeprowadzono badania archeologiczne. Od 2022 rozpoczęto na tym terenie budowę osiedla mieszkaniowego „Stacja Toruńska”.

5 IX 2015, z okazji 70-lecia przybycia do Gdańska pierwszych transportów z Kresów Wschodnich, odsłonięto na terenie dawnego dworca pomnik-obelisk upamiętniający przybyłych repatriantów. MrGl MZM

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania