DĄBROWSKI FRANCISZEK, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
FRANCISZEK DĄBROWSKI (17 IV 1904 Budapeszt – 24 IV 1962 Kraków), zastępca dowódcy polskiej placówki na Westerplatte. Syn porucznika armii austro-węgierskiej, w Wojsku Polskim generała brygady Romualda (1874 – wrzesień 1939 Lwów, rozstrzelany przez Rosjan) i węgierskiej baronówny Elizabeth z domu Broulik (zm. 1944, wywieziona do Kazachstanu). Naukę rozpoczął w szkole ludowej w Budapeszcie, ukończył w Wiedniu. Uczęszczał do gimnazjum realnego w Wiedniu-Ems. Od 1918 z rodzicami w Krakowie, wstąpił do Szkoły Podchorążych w Łobzowie (przemianowanej na Korpus Kadetów nr 1 i w następnym roku przeniesionej do Lwowa). Po jej ukończeniu i zdaniu matury od 1921 do lipca 1923 uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Jako podporucznik służył w 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku, w trakcie służby ukończył Szkołę Strzelania Artyleryjskiego w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu, awansował do stopnia porucznika, został dowódcą kompanii. Od 1930 był wykładowcą-instruktorem broni i terenoznawstwa w kompanii ciężkich karabinów maszynowych w Szkole Podchorążych Rezerwy w Biedrusku, od 1932 służył jako dowódca plutonu szkolnego i kompanii w 29 Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich w Kaliszu.
W grudniu 1937, w randze kapitana, przydzielony został do Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, jako dowódca oddziału wartowniczego i zastępca komendanta placówki. Zajmował się szkoleniem żołnierzy i przygotowywaniem do obrony. Według niektórych relacji to on, po załamaniu nerwowym mjr. Henryka Sucharskiego, od 3 IX 1939 roku był faktycznym dowódcą obrony placówki. Po kapitulacji przebywał w oflagach w Lienzu i Woldenbergu (Dobiegniewo), po wyzwoleniu w Krakowie.
Awansowany 10 VIII 1945 roku do stopnia komandora porucznika (odpowiednik majora w piechocie), został szefem sztabu Szkolnego Pułku Marynarki Wojennej, stacjonującego w Nowym Porcie (zamieszkał przy ul. Oliwskiej 34C). 1 II 1946 – 9 XII 1949 dowódca Kadry MW (od marca 1947 w Ustce). Od 1 I 1947 komandor porucznik, od 10 XII 1949 szef Biura Dowódcy MW w Gdyni; stanowiska nie objął z powodu choroby (gruźlica), w lipcu 1950 roku uznany za niezdolnego do służby wojskowej i zwolniony.
Mieszkał w Krakowie, szykanowany, zwalniano z pracy kasjera w klubie międzynarodowej prasy i tłumaczy z węgierskiego pracował jako sprzedawca w kiosku, szył pantofle dla spółdzielni pracy. Dopiero w roku 1957 znalazł stałe zatrudnienie w Centralnym Biurze Aparatury Chemicznej i Chłodniczej, w 1958 w Przedsiębiorstwie Transportu Spedycyjnego Budownictwa w Nowej Hucie.
Udzielał się społecznie, organizował spotkania westerplatczyków. Napisał z inicjatywy Mariana Pelczara Wspomnienia z obrony Westerplatte (1957). Odznaczony między innymi Krzyżem Virtuti Militari V klasy (1945), w 2019 upamiętniony Orłem Jana Karskiego. W Gdańsku patron Szkoły Podstawowej nr 53, następnie Gimnazjum nr 34 w Nowym Porcie.
