CZERNY WŁADYSŁAW, urbanista, profesor, wiceprezydent Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
WŁADYSŁAW CZERNY, właściwie Czerny-Schwarzenberg (6 V 1899 Kraków – 18 XII 1976 Wrocław), magister inżynier architekt urbanista, naukowiec, wiceprezydent Gdańska. Syn Franciszka Czernego (1847 Kraków – 1917 Kraków), profesora geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Zofii z domu Bobrzyńskiej. Ukończył w 1917 roku III Gimnazjum Klasyczne w Krakowie. W latach 1917–1918 studiował na Politechnice Wiedeńskiej u prof. Lossa, w 1919–1927 na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej u prof. Romualda Gutta, po obronie pracy dyplomowej Plan zabudowy Gdyni, otrzymał stopień inżyniera architekta. Pracował między innymi jako architekt kontraktowy w Zarządzie Miasta Katowice, w 1928-1931 w Departamencie Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1931-1932 w Departamencie Budownictwa Kas Chorych, 1933-1936 Biurze Planowania Miasta Lwowa, od 1936 był kierownikiem Sekcji Planów Szczegółowych w Zarządzie Miasta Warszawy. Po kampanii wrześniowej 1939 przebywał do lutego 1940 w niewoli, zwolniony, pracował jako tłumacz w administracji Warszawy.
Od września 1944 do marca 1945 nominalny wiceprezydent Warszawy (przy prezydencie Marianie Spychalskim), od 27 III 1945 do 1947 wiceprezydent Gdańska. Należał do Stronnictwa Demokratycznego (SD). Zajmował się między innymi ustalaniem nowych nazw gdańskich ulic (zob. Ulice. Nazewnictwo. Numeracja), organizacją Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej (PG), komunikacją (był zwolennikiem przesunięcia części Śródmieścia na tereny postoczniowe i wyspę Ostrów, między innymi postulował zrealizowany w XXI wieku plan tunelu pod Wisłą i budowy ul. Nowa Wałowa (ul. ks. Jerzego Popiełuszki)), infrastrukturą (promotor odbudowania centrum Gdańska w formie historycznej, opowiadał się jednak za usunięciem wszystkich pruskich akcentów, nawet przez wyburzenie zachowanych po 1945 budynków, jak np. zabudowania PG, Dworca Głównego, budynku Banku Rzeszy, budynku Conradinum).
2 IV 1947 złożył rezygnację z urzędu wiceprezydenta Gdańska (następcą został Jerzy Zakolski), w latach 1947–1962 pracował na Wydziale Architektury PG na stanowisku profesora (17 IX 1960 powołany przez Radę Państwa na stanowisko prof. zwyczajnego), będąc nadal członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej. 28 II 1950 aresztowany, do lipca 1953 (bez wyroku) osadzony w więzieniu w Warszawie (przy ul. Rakowieckiej), w sprawie powiązanej z zarzutami politycznymi stawianymi byłemu wojewodzie Warszawy, Marianowi Spychalskiemu. Od 1964 profesor politechniki we Wrocławiu, kierownik Katedry Urbanistyki, do 1969, dojeżdżając, prowadził wykłady na PG.
Odznaczony między innymi Srebrnym Krzyżem Zasługi (1946), Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, złotą Odznaką Odbudowy Warszawy (1946). Laureat Nagrody im. Herdera (Wiedeń 1974). Żonaty był od 1935 z Ludmiłą z domu Leszczyńską, ojciec Jana (ur. 1 VIII 1936) i Aleksandra (ur. 6 IV 1949), miał wychowanice Irenę. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. 30 IX 2010 jego imię otrzymał gdański tramwaj typu Pesa Swing 120NaG nr 1012.
