CONRADINUM

< Poprzednie

Następne >

Budynki zespołu Conradinum we Wrzeszczu, widok od północy na front szkoły i internat, około 1905

Conradinum, około 1905

Stary gmach Conradinum, 2010

Zabytkowa tablica pamiątkowa nad wejściem głównym Conradinum

Conradinum, 2021

SZKOŁY OKRĘTOWE „CONRADINUM”, Wrzeszcz, ul. Piramowicza 1/2 (historycznie: Conradische Schul- und Erziehungsanstalt Conradinum in Danzig Langfuhr, Krusestraße 1/2). Placówka ufundowana w 1794 roku przez Karla Friedricha Conradiego. Działalność rozpoczęła 10 X 1801 w należącej do niego wsi Jankowo (Jenkau) pod Gdańskiem, początkowo jako Instytut Wychowawczy. Projektantem i budowniczym budynków szkolnych był Carl Samuel Held. Program siedmio-ośmioletniego nauczania obejmował między innymi opanowanie do sześciu języków obcych (w różnym stopniu), wykładano matematykę, filozofię, antropologię, fizykę, geografię, uczono ogrodnictwa, organizowano ćwiczenia gimnastyczne (z nauką pływania włącznie). Początkowo przyjmowano 32 uczniów płacących czesne i w ramach możliwości finansowych nieodpłatnie także z rodzin uboższych. Wszyscy uczniowie nosili takie same szkolne mundury, jedzenie było jednakowe dla wszystkich, zakazane było używanie tytułów szlacheckich.

W lutym 1814 budynki szkolne zarekwirowały oblegające Gdańsk wojska rosyjskie, utworzono w nich koszary dla oddziałów tatarskich i baszkirskich, dewastacji uległa szkolna biblioteka. Po odejściu wojska szkoła została zamknięta na czas nieokreślony. Podjęła ponownie działalność 10 V 1819, przekształcona w męskie Seminarium Nauczycielskie, połączone ze szkołą ćwiczeń, do której uczęszczały głównie okoliczne dzieci chłopskie. W roku 1843 utworzono kuratorium fundacji i w kwietniu otwarto wyższą szkołę miejską od 1879 placówce – rozważając już wówczas pomysł przeniesienia jej do Gdańska – nadano charakter progimnazjum realnego (matematyczno-przyrodniczego), od 1894 rozpoczęto stopniowe przekształcanie w sześcioletnią szkołę realną.

Z powodu spadku zainteresowania nauką w Jankowie (nie wytrzymywała konkurencji ze szkołami położonymi w Gdańsku) jak i z powodu pożaru głównego budynku w 1889, po bezpłatnym uzyskaniu od władz Gdańska działki (1,4 ha) we Wrzeszczu i finansowej pomocy pruskiego Ministerstwa Finansów (300.000 marek) oraz miasta (65.000 marek i pokrycie kosztów przeprowadzki z Jankowa), decyzją kuratorium fundacji jesienią 1898 rozpoczęto budowę nowego kompleksu (szkoła, internat, sala gimnastyczna, budynek sanitarny, ogród) we Wrzeszczu przy Krusestraße (ul. Piramowicza), według projektu gdańskiego architekta Ottona Hugona Richarda Schmidta (1859–1929); wykonawcą prac była należąca do niego firma budowlana. Budynek oddano do użytku 17 X 1900 (rozbudowany w latach 1936–1939 o nowe skrzydło). Początkowo sześcioklasowa szkoła realna i humanistyczna dla 500 uczniów. Ponieważ jej ukończenie nie dawało wstępu na wyższe uczelnie, w latach 1913–1915 utworzono dziewięcioletnią wyższą szkołę realną, kończącą się maturą. Taki sam status progimnazjum humanistyczne otrzymało w latach 30. XX wieku. Do 1939 roku Conradinum zachowało status niezależnej fundacji dobroczynnej, było szkołą męską, uczniów przyjmowano ze względu na wyniki w nauce, bez względu na pochodzenie społecznie i wyznanie. Wiosną 1944 szkołę opuścił ostatni rocznik maturzystów. Uczniem Conradinum był między innymi Günter Grass.

Dawną siedzibę szkoły w Jankowie przebudowano początkowo na ośrodek wypoczynkowy dla kolejarzy, następnie mieściło się w nim sanatorium przeciwgruźlicze, później hitlerowski ośrodek szkolenia partyjnego, po 1945 budynki rozebrano.

Od stycznia 1945 roku w zabudowaniach szkoły mieścił się szpital wojskowy. 1 VII 1945 zostało utworzone Państwowe Liceum Budownictwa Okrętowego „Conradinum”, zajęcia rozpoczęły się 31 października. Jego organizatorem i pierwszym dyrektorem był w latach 1945–1949 Aleksander Potyrała. W gronie nauczycieli znajdowali się naukowcy Politechniki Gdańskiej, między innymi Jerzy Doerffer, Maksymilian Tytus Huber i Aleksander Rylke. Szkoła ulegała przekształceniom: w okresie 1951–1965 było to Technikum Budowy Okrętów (od 2 III 1951 im. Antoniego Szulca), 1966–1991 Techniczne Szkoły Budownictwa Okrętowego, od roku 1992 Szkoły Okrętowe i Ogólnokształcące „Conradinum”. W 2014 roku w ich skład wchodziły: Technikum nr 18, XVIII Liceum Ogólnokształcące i XVIII Liceum Profilowane. Od 2019: Szkoły Okrętowe i Techniczne.

12 VI 1951 oddano do użytku szkolne boisko, w większości wybudowane przez uczniów, 26 II 1972 położono kamień węgielny pod nowy budynek szkoły, od strony al. Grunwaldzkiej, połączony łącznikiem z dawnym budynkiem przy ul. Piramowicza. Po II wojnie światowej szkoła męska, żeński rocznik 1951 był wyjątkiem, od 1967 szkoła koedukacyjna. W latach 1945–2006 liczba absolwentów wszystkich typów szkół Conradinum przekroczyła 13.000. Wśród nich znajdują się między innymi Andrzej Perepeczko i Bolesław Fac. Zob. też Centrum Kształcenia Ustawicznego w Gdańsku im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. MA

Dyrektorzy Conradinum

1801–1811	Reinhold Bernhard Jachmann
1811–1814	Franz Passow
1819–1825	Theodor Peter Friedrich Kawerau
1825–1839	Johann Abraham Steeger
1839–1868	Otto Eduard Neumann
1868–1875	Carl Louis Otto Eichorst
1875–1910	Ernst Eduard Bonstedt
1911–1929	Carl Gade
1929–1945	Walter Millack
1945–1949	Aleksander Potyrała
1949–1951	Józef Wełniak
1951–1954	Edward Baczyński
1954–1959	Stanisław Wróblewski
1959–1971	Jan Młynarczyk ( Jerzy Młynarczyk)
1971–1982	Edward Cebulak
1982–1991	Kazimierz Bucholc
1991–1998	Sławomir Proczko
1998–2018	Anna Wasilewska
2018–	Andrzej Butowski
MrGl