CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. NOWE OGRODY
(wstawienie ilustracji (e-mail z 8.10.2019)) |
|||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
[[File:CMENTARZE_NA_TERENIE_ŚRÓDMIEŚCIA._NOWE_OGRODY.jpg|thumb|Ustawiona w 2008 tablica informacyjna o istniejącym niegdyś cmentarzu Nowym Katolickim, z jego planem]] | [[File:CMENTARZE_NA_TERENIE_ŚRÓDMIEŚCIA._NOWE_OGRODY.jpg|thumb|Ustawiona w 2008 tablica informacyjna o istniejącym niegdyś cmentarzu Nowym Katolickim, z jego planem]] | ||
| − | '''CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. NOWE OGRODY. Niemiecki Katolicki''' (Deutsch-Katholischer Kirchhof), po północnej stronie [[KURKOWA, ulica | ul. Kurkowej]]. Założony na początku 2. połowy XIX wieku, w latach 20. XX wieku pomniejszony od strony zachodniej przez budynek mieszkalny, miał wówczas kształt trapezu wydłużonego w kierunku wschód-zachód, obejmował 2024 m². W okresie [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) zarząd sprawowała gdańska Gmina Wolnoreligijna (Freireligiöse Gemeinde). Od roku 1946 włączony w obszar powiększonego więzienia ([[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU | Areszt Śledczy]]). Zamknięty 24 VII 1947 (figuruje w wykazie jako św. Katarzyny, Schießstange). Zewnętrzna zabudowa cmentarza (nagrobki i zieleń) usunięto na przełomie | + | '''CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. NOWE OGRODY. Niemiecki Katolicki''' (Deutsch-Katholischer Kirchhof), po północnej stronie [[KURKOWA, ulica | ul. Kurkowej]]. Założony na początku 2. połowy XIX wieku, w latach 20. XX wieku pomniejszony od strony zachodniej przez budynek mieszkalny, miał wówczas kształt trapezu wydłużonego w kierunku wschód-zachód, obejmował 2024 m². W okresie [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] (WMG) zarząd sprawowała gdańska Gmina Wolnoreligijna (Freireligiöse Gemeinde). Od roku 1946 włączony w obszar powiększonego więzienia ([[ARESZT ŚLEDCZY W GDAŃSKU | Areszt Śledczy]]). Zamknięty 24 VII 1947 (figuruje w wykazie jako św. Katarzyny, Schießstange). Zewnętrzna zabudowa cmentarza (nagrobki i zieleń) usunięto na przełomie 1947 i 1948, jesienią 1948 ekshumowano szczątki w miejscach wykopów pod silosy i magazyny ziemiopłodów (los ekshumowanych szczątków nieznany). Decyzją Prezydium Miejskiej Rady Narodowej z grudnia 1950 teren przekazano pod zarząd kwatermistrzostwa [[URZĄD BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I SŁUŻBA BEZPIECZEŃSTWA | Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego]], któremu podlegało więzienie. W 1955 grunt i obiekty na nim oddano w użytkowanie wydziałowi więziennictwa Ministerstwa Sprawiedliwości. Wybudowano biura, magazyny, drogi wewnętrzne i zieleńce należące obecnie do działu kwatermistrzowskiego aresztu śledczego. {{author: WK}} <br/><br/> |
| − | '''Nowy Katolicki''' (Neuer Katholischer Kirchhof),po zachodniej stronie obecnej ul. Strzeleckiej, zachodnią granicę wyznaczało podnóże skarpy fortyfikacji (Bastion Kessel). Założony na 2 parcelach przekazanych przez kupca Lorenza Carla Amorta parafii rzymsko-katolickiej [[KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA | św. Mikołaja]] i [[KAPLICA KRÓLEWSKA I PLEBANIA KOŚCIOŁA NMP | Kaplicy Królewskiej]]. Otwarty i poświęcony przez ks. prałata [[ROSOŁKIEWICZ STANISŁAW KOSTKA | Stanisława Kostkę Rosołkiewicza]] 12 XI 1846. Fundator uzyskał prawo do wybudowania rodzinnego grobowca oraz wieczystego odprawiania nabożeństw żałobnych za spokój jego duszy i rodziny (corocznie 6 VI i 15 VIII). Na 3. podarowanej parceli (przyległej obecnie do budynku sądu) dopuścił możliwość wybudowania budynku gościnnego (w 1929 przeszedł on pod zarząd wymiaru sprawiedliwości II WMG – Justizverwaltung). W | + | '''Nowy Katolicki''' (Neuer Katholischer Kirchhof), po zachodniej stronie obecnej ul. Strzeleckiej, zachodnią granicę wyznaczało podnóże skarpy fortyfikacji (Bastion Kessel). Założony na 2 parcelach przekazanych przez kupca Lorenza Carla Amorta parafii rzymsko-katolickiej [[KOŚCIÓŁ ŚW. MIKOŁAJA | św. Mikołaja]] i [[KAPLICA KRÓLEWSKA I PLEBANIA KOŚCIOŁA NMP | Kaplicy Królewskiej]]. Otwarty i poświęcony przez ks. prałata [[ROSOŁKIEWICZ STANISŁAW KOSTKA | Stanisława Kostkę Rosołkiewicza]] 12 XI 1846. Fundator uzyskał prawo do wybudowania rodzinnego grobowca oraz wieczystego odprawiania nabożeństw żałobnych za spokój jego duszy i rodziny (corocznie 6 VI i 15 VIII). Na 3. podarowanej parceli (przyległej obecnie do budynku sądu) dopuścił możliwość wybudowania budynku gościnnego (w 1929 przeszedł on pod zarząd wymiaru sprawiedliwości II WMG – Justizverwaltung). W 1940 cmentarz zajmował powierzchnię około 0,7–0,8 ha. Pochowano tam m.in. [[KUHN RUDOLF THEODOR ROBERT | Rudolfa Theodora Kuhna]] i jego ojca, Johanna Gotfryda, [[RÖHR JOHANN | Johanna Röhra]]. Cmentarz, który nie doznał szkód podczas II wojny światowej, z zachowanym grobowcem fundatora, zamknięto 24 XI 1946 (jako Stary, bez określenia katolicki). Decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 31 I 1952 teren, jako majątek opuszczony i poniemiecki, przeszedł w posiadanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Gospodarzem terenu były kolejno milicja obywatelska, policja, ostatnio Centralne Biuro Antykorupcyjne. W latach 1951–1952 usunięto widoczne na powierzchni nagrobki (niektóre grobowce zasypano), część grobów zniszczono podczas zakładania instalacji podziemnych. W północnej części cmentarza, wydzielonej murem, zbudowano m.in. podziemne zbiorniki na paliwo. W latach 2004–2005 (w związku z planowaną nową inwestycją) przeprowadzone przez [[MUZEUM ARCHEOLOGICZNE W GDAŃSKU | Muzeum Archeologiczne]] badania na ponad 40% dawnego obszaru cmentarza ujawniły łącznie 472 pochówki trumienne. Po ekshumacji wzniesiono duży nowoczesny budynek o charakterze usługowym (ul. Strzelecka 7b), na którego tyłach odsłonięto w 2008 ufundowany przez władze miasta pomnik z napisem w trzech językach, informującym, że poprzednio znajdował się tu cmentarz. {{author: WK}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Przestrzeń miasta]] |
Wersja z 15:18, 16 cze 2022
CMENTARZE NA TERENIE ŚRÓDMIEŚCIA. NOWE OGRODY. Niemiecki Katolicki (Deutsch-Katholischer Kirchhof), po północnej stronie ul. Kurkowej. Założony na początku 2. połowy XIX wieku, w latach 20. XX wieku pomniejszony od strony zachodniej przez budynek mieszkalny, miał wówczas kształt trapezu wydłużonego w kierunku wschód-zachód, obejmował 2024 m². W okresie II Wolnego Miasta Gdańska (WMG) zarząd sprawowała gdańska Gmina Wolnoreligijna (Freireligiöse Gemeinde). Od roku 1946 włączony w obszar powiększonego więzienia ( Areszt Śledczy). Zamknięty 24 VII 1947 (figuruje w wykazie jako św. Katarzyny, Schießstange). Zewnętrzna zabudowa cmentarza (nagrobki i zieleń) usunięto na przełomie 1947 i 1948, jesienią 1948 ekshumowano szczątki w miejscach wykopów pod silosy i magazyny ziemiopłodów (los ekshumowanych szczątków nieznany). Decyzją Prezydium Miejskiej Rady Narodowej z grudnia 1950 teren przekazano pod zarząd kwatermistrzostwa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, któremu podlegało więzienie. W 1955 grunt i obiekty na nim oddano w użytkowanie wydziałowi więziennictwa Ministerstwa Sprawiedliwości. Wybudowano biura, magazyny, drogi wewnętrzne i zieleńce należące obecnie do działu kwatermistrzowskiego aresztu śledczego.
Nowy Katolicki (Neuer Katholischer Kirchhof), po zachodniej stronie obecnej ul. Strzeleckiej, zachodnią granicę wyznaczało podnóże skarpy fortyfikacji (Bastion Kessel). Założony na 2 parcelach przekazanych przez kupca Lorenza Carla Amorta parafii rzymsko-katolickiej św. Mikołaja i Kaplicy Królewskiej. Otwarty i poświęcony przez ks. prałata Stanisława Kostkę Rosołkiewicza 12 XI 1846. Fundator uzyskał prawo do wybudowania rodzinnego grobowca oraz wieczystego odprawiania nabożeństw żałobnych za spokój jego duszy i rodziny (corocznie 6 VI i 15 VIII). Na 3. podarowanej parceli (przyległej obecnie do budynku sądu) dopuścił możliwość wybudowania budynku gościnnego (w 1929 przeszedł on pod zarząd wymiaru sprawiedliwości II WMG – Justizverwaltung). W 1940 cmentarz zajmował powierzchnię około 0,7–0,8 ha. Pochowano tam m.in. Rudolfa Theodora Kuhna i jego ojca, Johanna Gotfryda, Johanna Röhra. Cmentarz, który nie doznał szkód podczas II wojny światowej, z zachowanym grobowcem fundatora, zamknięto 24 XI 1946 (jako Stary, bez określenia katolicki). Decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 31 I 1952 teren, jako majątek opuszczony i poniemiecki, przeszedł w posiadanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Gospodarzem terenu były kolejno milicja obywatelska, policja, ostatnio Centralne Biuro Antykorupcyjne. W latach 1951–1952 usunięto widoczne na powierzchni nagrobki (niektóre grobowce zasypano), część grobów zniszczono podczas zakładania instalacji podziemnych. W północnej części cmentarza, wydzielonej murem, zbudowano m.in. podziemne zbiorniki na paliwo. W latach 2004–2005 (w związku z planowaną nową inwestycją) przeprowadzone przez Muzeum Archeologiczne badania na ponad 40% dawnego obszaru cmentarza ujawniły łącznie 472 pochówki trumienne. Po ekshumacji wzniesiono duży nowoczesny budynek o charakterze usługowym (ul. Strzelecka 7b), na którego tyłach odsłonięto w 2008 ufundowany przez władze miasta pomnik z napisem w trzech językach, informującym, że poprzednio znajdował się tu cmentarz.
