BĄDKOWSKI LECH, pisarz, dziennikarz, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
LECH BĄDKOWSKI (właściwie Leszek Mieczysław Zygmunt Buntkowski; 24 I 1920 Toruń – 24 II 1984 Gdańsk), pisarz, dziennikarz, tłumacz, działacz polityczny i społeczny, honorowy obywatel Gdańska. W roku 1938 ukończył gimnazjum w Toruniu. Uczestniczył w kampanii wrześniowej w 1939 (dowódca plutonu, walczył między innymi nad Bzurą), po klęsce przez Ukrainę i Węgry w 1940 przedostał się do Francji i walczył w Brygadzie Strzelców Podhalańskich (między innymi w bitwie o Narvik w 1940), po upadku Francji przedostał się do Anglii (gdzie między innymi założył Związek Pomorski) i uczestniczył w walkach Polskiej Marynarki Wojennej na Morzu Śródziemnym i Atlantyku.
W Polsce od roku 1946, zamieszkał w Gdyni, studiował w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie (1949) i prawo na uniwersytecie w Łodzi (1951). W Gdańsku od 1951 (zamieszkały przy ul. Długiej 79/80). Związany z prasą wybrzeżową: od 1952 z „Dziennikiem Bałtyckim”, od 1953 z tygodnikiem „Rybak Morski”, od 1956 zastępca redaktora naczelnego tygodnika „Ziemia i Morze”; w latach 1954–1956 kierownik literacki Teatru Miniatura. Od roku 1953 działacz Polskiego PEN Clubu i członek Związku Literatów Polskich, w latach 1954–1955 i 1957–1966 prezes gdańskiego oddziału. Twórca Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego (od 1956 w jego władzach) i jego programu ideowego. W latach 1958-1962 radny Wojewódzkiej Rady Narodowej.
Od 21 VIII 1980 członek prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Stoczni Gdańskiej ( sierpień 1980), jego rzecznik prasowy, także członek grupy negocjującej porozumienie gdańskie (odpowiedzialny za postanowienia dotyczące wolności słowa w Polsce); w 1980 redaktor tygodnika „Samorządność” (zawieszonego w stanie wojennym).
Opublikował powieści: Połów nadziei (1959, uhonorowaną w 1960 Nagrodą Marynistyczną im. M. Zaruskiego Ligi Przyjaciół Żołnierzy), Wesoło w tropikach (1962), Powtórka (1969), Żołnierze znad Bzury (1969), Wielkie Jezioro Gorzkie (1970), Kulminacja (1972), Odwrócona kotwica (1976), Oblężenie (1976), Młody książę (1980), Huśtawka (1984), Chmury (1984); zbiory opowiadań: Kuter na strądzie (1951), Bitwa trwa (1960), Wszystko się liczy (1971) i Sny (1978). Ich fabuła wiązała się z Pomorzem, z jego współczesnością i historią. Z języka kaszubskiego przetłumaczył na polski: Życie i przygody Remusa Aleksandra Majkowskiego, Baśnie kaszubskie Franciszka Sędzickiego (1957), Legendy Pomorza Władysława Łęgi (1958).
Odznaczony między innymi za udział w bitwie o Narvik w 1940 Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (1941), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1965), pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą OOP (2006) oraz Krzyżem Wolności i Solidarności (2015). Uhonorowany w 1978 Medalem Stolema. W 2000 z gronem działaczy Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i sygnatariuszy porozumień sierpniowych z 1980 wyróżniony został honorowym obywatelstwem Gdańska. Pochowany 28 II 1984 na cmentarzu Srebrzysko.
W roku 1986 i w latach 1988–1989 przyznano nagrody literackie Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego jego imienia; od roku 2000 patron nagrody miasta Gdańska dla najlepszej organizacji pozarządowej w Gdańsku ( organizacje pozarządowe), patron ulicy na Siedlcach i od 2001 do 2018 roku Gimnazjum nr 48 w Jasieniu. 23 II 1989 przy skrzyżowaniu ul. Tobiasza i Targu Rybnego odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. 24 X 2019 Rada Miasta Gdańska ogłosiła rok 2020 "Rokiem Lecha Bądkowskiego", 28 listopada, w odpowiedzi na inicjatywę Gdańskiego Komitetu Obywatelskiego, Stowarzyszenia „Społeczny Komitet Budowy Pomnika Poległych Stoczniowców 1970 w Gdańsku” oraz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, wydała zgodę na budowę jego pomnika u zbiegu ul. Świętojańskiej i ul. Minogi. Jego imię nosi jedna z sal w Pomorskim Urzędzie Marszałkowskim w Gdańsku. 30 I 2020 jego imię otrzymał gdański tramwaj Pesa Jazz Duo 128NG nr 1059.
