BÜTHNER FRIEDRICH, astronom, rektor szkoły św. Jana
| < Poprzednie | Następne > |
FRIEDRICH BÜTHNER (11 VII 1622 Opucz, Czechy – 13 II 1701 Gdańsk), astronom, rektor szkoły św. Jana. Syn Adama (1587 Frankenstein (Ząbkowice), Śląsk – 1643 Gdańsk), w latach 1629–1643 pastora kościoła garnizonowego św. Olafa w Wisłoujściu, uprawiającego okolicznościową poezję, autora utworów chwalących króla polskiego Władysława IV, wierszy urodzinowo-imieninowych (np. w 1629 adresowanego do kapitana Michaela Tonnigesa z twierdzy w Wisłoujściu, w 1630 na narodziny i chrzest Anny Marii, córki patrycjusza Nicolausa Pohla, w 1632 na narodziny i chrzest syna tego samego) i gratulacyjnych (np. z 1629 dla obejmujących w Gdańsku urzędy burmistrzów i rajców).
Uczył się w gimnazjum w Toruniu oraz w gdańskim Gimnazjum Akademickim, gdzie odbywał dysputy pod kierunkiem profesora Heinricha Nicolai. Po otrzymaniu listów polecających, w latach 1641–1643 studiował matematykę na uniwersytecie w Królewcu, interesując się także filozofią, logiką, fizyką, metafizyką, etyką i polityką. W Gdańsku w latach 1645–1647 był nauczycielem dzieci burmistrza Adriana von der Linde. W 1647 otrzymał czteroletnie stypendium gdańskiej Rady Miejskiej, kontynuował studia na uniwersytecie w Wittenberdze, w 1648 uzyskał magisterium i kontynuował studia matematyczne. Od kwietnia 1650 uczył się we Frankfurcie, odbył podróż naukową po Niderlandach, interesując się geodezją i zagadnieniami fortyfikacji.
W 1651 powrócił do Gdańska, w 1652 krótko wykładał geografię na uniwersytecie w Królewcu. W latach 1653–1701 był w Gdańsku rektorem szkoły św. Jana, od 1663 do 1701 także profesorem matematyki i astronomii w Gimnazjum Akademickim. Prowadził obserwacje meteorologiczne i astronomiczne, wyniki publikował w licznych pracach i kalendarzach. Miał syna Nathaneala (1656–1708), absolwenta studiów matematycznych, kupca.
Żegnające go kazanie pośmiertne wygłosił Johann Heinrich Nothwanger. 27 VI 1701 odbyła się licytacja książek z jego prywatnej biblioteki.
