ŻAWROCKI OSKAR, pedagog, działacz harcerski i społeczny

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >

OSKAR ŻAWROCKI (15 IV 1901 Oradówka kolo Humania, Ukraina – 12 XI 1988 Gdańsk), pedagog, działacz harcerski i społeczny. Syn właścicieli majątku Henryka i Marii z Neumanów, młodszy brat Walentyny, Jana i Oskara. Od 14. roku życia był sierotą. W Humaniu ukończył rosyjską szkołę podstawową. Od 1917 pracował w biurze, uczył się na polskich prywatnych kompletach. Za namową Aleksandra Kamińskiego wstąpił do harcerstwa, w 1919 został komendantem hufca w Humaniu. Wydelegowany w tym samym roku przez władze harcerskie podjął pracę w Zakładach Rady Głównej Opiekuńczej w Pruszkowie, był członkiem komendy Warszawskiej Chorągwi Męskiej i komendantem hufca w Pruszkowie (1921–1925). Podczas wojny polsko-rosyjskiej zorganizował w lipcu 1920 ochotniczy pluton harcerski, dowodził nim w bitwie warszawskiej, następnie walczył w składzie 221. pp i 33. pułku piechoty. W 1921 zdemobilizowany, pracował jako wychowawca i kierownik bursy w Pruszkowie oraz jako nauczyciel wychowania fizycznego w miejscowym Gimnazjum im. Tomasza Zana. W latach 1921–1924 uczył się i zdał maturę w gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie. Studiował przez rok na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, ukończył dwuletni kurs w Państwowym Instytucie Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Od 1927 do 1928 odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Ostrowie-Komorowie. Od 1928 do 1936 był nauczycielem w Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie, jednocześnie studiując. W 1932 absolwent Studium Wychowania Fizycznego uniwersytetu w Poznaniu (promotor pracy magisterskiej: prof. Piasecki). W 1936 został członkiem Komisji Przysposobienia Wojskowego Harcerzy przy Naczelnictwie ZHP w Warszawie.

W końcu 1936 z rozkazu Naczelnictwa ZHP skierowany został do Gdańska, zachowując funkcję kierownika wydziału drużyn w Głównej Kwaterze ZHP w Warszawie. W Gdańsku zatrudniony został w Komisariacie Generalnym Rzeczypospolitej Polskiej w II WMG w charakterze instruktora do spraw harcerstwa i wychowania fizycznego. Od 1937 zastępca komendanta Chorągwi Gdańskiej (zob. harcerstwo) i kierownik Wydziału Programowo-Szkoleniowego. Był między innymi odpowiedzialny za szkolenie wojskowe gdańskich harcerzy. Od 1937 także współpracownik II Oddziału Sztabu Głównego Wojska Polskiego, zaprzysiężony w Warszawie, przeszedł przeszkolenie w Puszczy Kampinoskiej, utworzył w grudniu 1937 w Gdańsku tajne Harcerskie Oddziały Bojowe i był ich dowódcą. Organizował ćwiczenia wojskowe gdańskich harcerzy i prowadził w Chowańcu, Rozłuczu i Solcu Kujawskim letnie obozy szkoleniowe w zakresie dywersji. W marcu 1939 obecny był w Gdyni na tajnej odprawie dowódców oddziałów dywersyjnych z Gdańska, 10 VI 1939 mianowany komendantem Pogotowia Wojennego Harcerzy (PWH) w Gdańsku. Pod koniec sierpnia 1939 ewakuował członków PWH z Gdańska do Gdyni. Jako podporucznik rezerwy brał ze swoim oddziałem PHW udział w obronie Gdyni, następnie Kępy Oksywskiej jako adiutant pułkownika Stanisława Dąbka. Ranny, wzięty do niewoli, przebywał w oflagu w Murnau, następnie kierował referatem wychowania fizycznego II Korpusu generała Andersa.

Do Gdańska wrócił w końcu 1945. Pracownik Kuratorium Okręgu Szkolnego Gdańskiego (1945–1946 wizytator, następnie naczelnik Wydziału Wychowania Fizycznego), potem kierownik sekcji Wychowania Fizycznego WODKO. W latach 1946–1971 (do przejścia na emeryturę) związany zawodowo z Akademią Lekarską i Akademią Medyczną w Gdańsku ( Gdański Uniwersytet Medyczny) jako organizator (październik 1946) i kierownik Studium Wychowania Fizycznego, od 1966 doktor. Po reaktywowaniu ZHP w grudniu 1956 został wiceprzewodniczącym Naczelnej Rady Harcerskiej, ustąpił z tej funkcji w marcu 1958, sprzeciwiając się upolitycznieniu ZHP. Był wiceprzewodniczącym Państwowej Rady Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, od 1958 członkiem Głównego Komitetu Kultury Fizycznej. Był założycielem i prezesem oddziału gdańskiego Polskiego Towarzystwa Naukowego Kultury Fizycznej.

Odznaczony między innymi Srebrnym Krzyżem Zasługi (1931), Krzyżem Niepodległości (1933), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką „Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej”, odznaką „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia”, harcerską odznaką „Za Zasługę” (1924).

Od 1924 żonaty był z Jadwigą z domu Filipkowską (1902–1992), między innymi od 1937 do 1939 komendantką Gdańskiej Chorągwi Harcerek, po wojnie bibliotekarką w Bibliotece Gdańskiej PAN. Ojciec Marii Danuty, żony Mariusza Żydowo, lekarza stomatologa, Teresy po mężu Wrzołek, profesora Akademii Medycznej w Gdańsku, Lidii, nauczycielki wychowania fizycznego i lektorki Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, oraz Krystyny po mężu Czerniewskiej, lekarza mikrobiologa. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie. IH

⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania