DWORZEC BRAMA WYŻYNNA

< Poprzednie

Następne >

Dworzec Brama Wyżynna na planie miasta, po lewej Bastion św. Elżbiety, u dołu obecna ul. Elżbietańska, po prawej przecięty torami kolejowymi ogród Błędnik, 1880

Rysunek projektu Dworca Brama Wyżynna

Dworzec kolejowy Brama Wyżynna, koniec XIX wieku, na pierwszym planie fragment obecnej ul. 3 Maja, w widocznej fosie powstała obecna ul. Podwale Grodzkie, za nią również nieistniejący Bastion św. Elżbiety, w głębi po prawej budynek loży wolnomularskiej „Eugenia” przy obecnych Nowych Ogrodach 18

Dworzec Brama Wyżynna, widok od strony południowej, po lewej Szkoła Wojenna, po prawej w głębi Szpital Miejski (Lazaret przy Bramie Oliwskiej)

Dworzec kolejowy Brama Wyżynna, koniec XIX wieku, widoczne prace przy zasypywaniu fosy, widok od północnego-wschodu

Dworzec Brama Wyżynna, koniec XIX wieku, widok od południa; widoczne prace przy zasypywaniu fosy, schron widoczny w wale po prawej obecnie znajduje się na wysokości peronów dalekobieżnych Dworca Gdańsk Główny

DWORZEC BRAMA WYŻYNNA (Hohetor Bahnhof), oddany do użytku 1 X 1867 roku wraz z nową linią Ostbahn (Kolej Wschodnia), wiodącą od Dworca Brama Nizinna i Gdańska-Oruni do Nowego Portu ( kolej). Jego parterowy szachulcowy budynek obsługi podróżnych oraz sąsiadujący z nim mały, jednopiętrowy dla obsługi kolejowej znajdowały się na wysokości późniejszej szkoły wojennej przy Promenade 10 (ul. 3 Maja). Dworzec dostępny był tylko od strony obecnej ul. 3 Maja: na 8-metrową skarpę prowadziły jednobiegowe proste schody w miejscu obecnego dworca autobusowego. Obok dworca znajdowała się obrotnica dla lokomotyw oraz mała zajezdnia z zapleczem technicznym.

W czerwcu 1870 roku do rejonu dworca doprowadzono tory prywatnej kolei szczecińskiej Berlin-Stettiner Eisenbahn-Gesellschaft (BSE) (Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe), łączącej Gdańsk przez Sopot, Lębork ze Stargardem Szczecińskim. Końcowy przystanek tej linii, zwanej przez gdańszczan Koleją Pomorską, znajdował się koło skarpy, w rejonie obecnych schodów ruchomych prowadzących na ul. 3 Maja i dworca PKS. 1 VII 1870 o 6.30 odjechała stąd do stacji Sopot lokomotywa Roland z kilkoma wagonami 2. i 3. klasy, inaugurując stałą linię pociągów podmiejskich Gdańsk – Sopot – Gdańsk. Z tego przystanku 1 IX 1870 roku wyruszył pierwszy pociąg dalekobieżny do Słupska. Firma, jak się uważa, korzystała z kasy biletowej

Rysunek projektu Dworca Brama Wyżynna

i poczekalni na dworcu, a jej pasażerowie ze schodów tego dworca, aby dostać się na Promenade (ul. 3 Maja), gdzie czekały na nich dorożki i omnibusy miejskich firm.

W maju 1876 dworzec połączony został nowym pomostem z peronem obsługującym ruch podmiejski i dalekobieżny w kierunku Sopotu. W 1880 roku firma szczecińska, po upaństwowieniu w 1877, została ostatecznie przejęta przez niemieckie koleje państwowe, reprezentowane na Pomorzu przez Ostbahn (Kolej Wschodnia). Pełną obsługę pasażerów obu linii przejął dworzec Brama Wyżynna. Z przebudową rejonu dworca po roku 1880 wiąże się budowa znanego z fotografii z około 1893 ślimakowatego krytego ciągu schodów (tzw. Trąba Słonia), prowadzących z peronu na Promenade (ul. 3 Maja), na wysokości ówczesnego cmentarza kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (brak daty ich budowy).

Rosnący szybko ruch kolejowy oraz wydana przez władze wojskowe zgoda na niwelację fortyfikacji miejskich pozwoliły podjąć decyzję o wybudowaniu w latach 1896–1900 w najbliższym sąsiedztwie Dworca Gdańsk Główny. Dworzec Brama Wyżynna zamknięto 30 IX 1896 i rozebrano w czasie budowy tego nowego dworca. Obsługę pasażerów przejął Dworzec Centralny, z parterowym pawilonem obsługi podróżnych obok obecnego wiaduktu Błędnik. MZM MrGl